Klasztor Dominikanów w Czartorysku
51°13′34″N 25°53′10″E/51,226111 25,886111 Kościół klasztorny po przebudowie na cerkiew | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Kościół | |
| Właściciel | |
| Klauzura |
nie |
| Typ zakonu |
męski |
| Obiekty sakralne | |
| Kościół |
Kościół św. Józefa |
| Fundator |
Jerzy Leszczyński |
| Styl | |
| Data budowy |
1639 |
| Data zamknięcia |
1945 |
| Data reaktywacji |
1997 (jako cerkiew) |
Położenie na mapie Ukrainy  | |
Położenie na mapie obwodu wołyńskiego  | |
| 51°13′34″N 25°53′10″E/51,226111 25,886111
| |
Klasztor Dominikanów w Czartorysku – rzymskokatolicki kompleks klasztorny należący do zakonu dominikanów, czynny w latach 1639–1832. Kościół klasztorny był użytkowany w dwudziestoleciu międzywojennym jako świątynia parafialna. Opuszczony i zniszczony po II wojnie światowej, w latach 1997–2007 część jego zabudowań została zaadaptowana na prawosławny monaster Podwyższenia Krzyża Pańskiego.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Klasztor ufundował wojewoda dorpacki Jerzy Leszczyński w 1639. Istniał przez niecałe dwieście lat - w 1832 został zlikwidowany przez władze rosyjskie i przekazany Rosyjskiemu Kościołowi Prawosławnemu[1]. Według innego źródła katolicki kościół klasztorny nadal działał jako parafialny, a miejscowa wspólnota prawosławna zaczęła wykorzystywać go jako cerkiew dopiero w 1914[2]. W czasie wojny polsko-bolszewickiej kościół zdewastowano. Zrujnowany obiekt przejęła ponownie katolicka parafia, doprowadzając do jego odnowienia. Świątynia została odebrana katolikom po II wojnie światowej[1]. Do 1951 w obiekcie odbywały się nabożeństwa prawosławne, jednak w czasie akcji kolektywizacji parafii prawosławnej pozostawiono mniejszą cerkiew Zaśnięcia Matki Bożej, podczas gdy w kościele urządzono spichlerz. W 1975 obiekt został porzucony przez kołchoz. Do 1997 popadł w niemal całkowitą ruinę[2]. W wymienionym roku został przekazany wspólnocie mnichów prawosławnych i w kolejnej dekadzie zaadaptowany na sobór Podwyższenia Krzyża Pańskiego, główną świątynię monasteru Podwyższenia Krzyża Pańskiego w jurysdykcji eparchii wołyńskiej Patriarchatu Moskiewskiego[2].
Architektura
[edytuj | edytuj kod]Kompleks klasztoru dominikańskiego w 1720 składał się z kościoła św. Józefa, wolnostojącej kapliczki przydrożnej, dwóch budynków mieszkalnych, prowadzonych przez zakonników szkoły i szpitala. Byli oni także właścicielami folwarku i młyna na Styrze[2]. Główny kościół klasztorny został gruntownie przebudowany w I poł. XVIII w., najpewniej według projektu Pawła Giżyckiego. Jest to świątynia trójnawowa, z transeptem, w stylu barokowym, o wklęsłej fasadzie z trójdzielnym frontonem, zdobiona pilastrami[1]. Po przebudowie w latach 1997-2007 w architekturze obiektu pojawiły się elementy typowe dla architektury cerkiewnej Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego[1].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d J. Tokarski, Ilustrowany przewodnik po zabytkach kultury na Ukrainie, t.2, Burchard Edition 2001, ISBN 83-87654-11-6, s.44-45
- ↑ a b c d Свято-Хрестовоздвиженський Чарторийський чоловічий монастир. [dostęp 2014-03-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-11)].