Kołocz śląski

Kołocz śląski

Chronione Oznaczenie Geograficzne

Kołocz śląski – nazwa zwyczajowa ciasta popularnego na Górnym Śląsku. Równolegle funkcjonuje również określenie kołacz śląski.

Tradycja

Kołocz śląski jest regionalnym spadkobiercą tradycji wypieku staropolskiego kołacza i jest nie tylko wyrobem spożywczym, lecz również pieczywem obrzędowym. Występuje w czterech najpopularniejszych odmianach: kołocz z posypką (bez nadzienia), kołocz z nadzieniem serowym, makowym i jabłkowym. Tradycja śląska nakazuje równoprawne traktowanie wszystkich odmian jako kołocza śląskiego. Specyfiką pieczywa jest jego kształt. W odróżnieniu od staropolskiego okrągłego kołacza, w XIX wieku wykształciła się na Śląsku tradycja wypieku kołocza o kształcie prostokątnym. Zmiana ta była spowodowana względami praktycznymi – od kiedy stare piece zastąpiono kuchenkami, ze względu na oszczędność miejsca bardziej sprawdzały się blachy prostokątne. Inną charakterystyczną cechą jest specyficzna posypka odróżniająca go od zbliżonych wypieków z innych części Polski, ale jednocześnie zwiększająca pracochłonność. Kołocz śląski ma specyficzny maślany zapach, strukturę oraz nieco mniejszą wysokość w porównaniu z innymi wypiekami w pozostałych regionach kraju.

Opis gotowego produktu

Ciasto jako produkt wypiekany na typowych blachach ma zazwyczaj bezpośrednio po wypieku kształt prostokątny o wymiarach 40 × 60 cm (±5 cm) i wysokości ok. 3,5 cm (±0,5 cm). Masa wypieku z jednej blachy wynosi ok. 5–6 kg. Transport od producenta do punktu sprzedaży odbywa się najczęściej bez krojenia wypieku. Krojenie może mieć miejsce w punkcie sprzedaży w zależności od woli kupującego. Zwyczajowo przed spożyciem kołocz jest krojony na mniejsze kawałki o przybliżonych wymiarach 4–6 cm na 4–6 cm.

W większości przypadków stosuje się w kołoczu nadzienie, niemniej jednak możliwy jest wyrób bez nadzienia. W takim przypadku w przekroju przypomina jednowarstwowe ciasto drożdżowe, które na wierzchu ma charakterystyczną posypkę. W odniesieniu do popularniejszej wersji kołocza z nadzieniem produkt charakteryzuje się trzema warstwami, gdzie warstwą wewnętrzną jest nadzienie serowe, makowe lub jabłkowe. Warstwa ciasta drożdżowego ma charakterystyczną kremową barwę, zaś kolor nadzienia jest zależny od składu surowcowego.

Historia

Tradycja wypieku sięga średniowiecza, kiedy ciasto to było traktowane w sposób szczególny i serwowane w szczególnych okolicznościach, takich jak np. wesela. Pierwsze dokumenty potwierdzające wypiek kołacza na terenie Śląska pochodzą co najmniej z początków XVIII wieku, zaś pierwsze legendy na temat kołocza znajdują się w materiałach drukowanych z lat 30. XX wieku.

Konsorcjum Producentów Kołocza Śląskiego

Opolscy cukiernicy, którzy wcześniej wspólnie opracowywali jednolitą recepturę kołocza śląskiego zawiązali w grudniu 2007 Konsorcjum Producentów Kołocza Śląskiego, w którego skład weszło jedenastu cukierników, którzy zobowiązali się przestrzegać ustalonej receptury wypieku.

Chronione Oznaczenie Geograficzne

Kołocz śląski został oficjalnie ogłoszony produktem regionalnym w UE. Po 4 latach starań Komisja Europejska wpisała go na listę takich produktów.

Linki zewnętrzne

• Strona Stowarzyszenia „Konsorcjum Producentów Kołocza Śląskiego”