Kościół Santa Maria dei Carmini
| Kościół parafialny | |||||||||||||||||
.jpg) Fasada kościoła od strony campo dei Carmini | |||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||||||
| Adres |
Dorsoduro, 2617 – Campo dei Carmini – 30123 Venezia VE, Italia | ||||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
Położenie na mapie Wenecji  | |||||||||||||||||
Położenie na mapie Włoch  | |||||||||||||||||
Położenie na mapie Wenecji Euganejskiej  | |||||||||||||||||
 45°25′59,52″N 12°19′21,00″E/45,433200 12,322500
| |||||||||||||||||
Kościół Santa Maria dei Carmini lub Santa Maria del Carmelo, potocznie Carmini (kościół Najświętszej Marii Panny z Góry Karmel) – rzymskokatolicki kościół w Wenecji w dzielnicy (sestiere) Dorsoduro.
Administracyjnie należy do Patriarchatu Wenecji. Jest kościołem parafialnym w parafii S. Maria del Carmelo (vulgo Carmini), wchodzącej w skład dekanatu S. Polo – S. Croce – Dorsoduro[1].
Zbudowany na przełomie XIII i XIV wieku w stylu gotyckim, przebudowany w XVI wieku w stylu renesansowym. W wystroju wnętrza wyróżniają się obrazy: Adoracja pasterzy Cimy da Conegliana z 1509 roku (jedno z najlepszych dzieł tego artysty), Święty Mikołaj w chwale ze świętymi Janem Chrzcicielem i Łucją, namalowany Lorenza Lotta w 1529 roku dla Scuoli dei Mercanti oraz Ofiarowanie Jezusa w świątyni Jacopa Tintoretta z lat 1541–1542.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Kościół gotycki[edytuj | edytuj kod]
Karmelici osiedlili się w Wenecji około połowy XIII wieku, tuż po reformie zakonu. Przestrzegając nowych reguł poświęcili się życiu pustelniczemu i sprawowaniu opieki duchowej nad mieszkańcami miasta[2]. Obecność karmelitów w rejonie zwanym Santa Margherita jest potwierdzona z pewnością od 1285 roku. Konsekracja ich kościoła miała miejsce 6 kwietnia 1348 roku. Oznacza to, że tym przedziale czasowym rozpoczęły się i zakończyły prace budowlane przy pierwszym budynku, do czego odnosi się również wyraźnie testamentowe archiwum z 27 grudnia 1294 roku[3].
Kościół renesansowy[edytuj | edytuj kod]
W XVI wieku w stylu renesansowym została przebudowana fasada kościoła. Jako budulec wykorzystano cegłę i marmur. Niektóre fragmenty wnętrza kościoła, zwłaszcza prezbiterium i kaplice boczne, również pochodzą z XVI wieku[4]. W XVII wieku wnętrze kościoła zostało wzbogacone przez okazałą, drewnianą dekorację zdobiącą łuki nawy głównej postaciami świętych i proroków[5] oraz powszechnie znaną serią dwudziestu czterech XVII- i XVIII-wiecznych obrazów, poświęconych historii zakonu karmelitów[6].
Na mocy dekretu napoleońskiego Królestwa Włoch z 5 czerwca 1805 roku (oraz kolejnych dekretów) zainicjowano w Wenecji proces kasat zakonów i przekształceń kościołów i klasztorów oraz zmian granic parafii[7]. Wspólnota zakonna karmelitów została zlikwidowana, a dekretem patriarchy Wenecji z 28 października 1810 roku przy ich kościele została erygowana parafia Santa Maria del Carmelo. Były kościół klasztorny objął kapłan świecki z nominacji patriarchy. Do nowej parafii włączono tereny zniesionych parafii San Barnaba apostolo i Santa Margherita vergine e martire, a także części parafii San Raffaele Arcangelo i San Pantaleone (potocznie San Pantalon)[8].
Architektura[edytuj | edytuj kod]
.JPG)
Fasada[edytuj | edytuj kod]
Fasadę zbudował w stylu wczesnorenesansowym Sebastiano da Lugano. Nosi ona wpływy Codussiego[9]. Jest trzyczęściowa, zamknięta od góry łukami[10]. Wśród posągów zdobiących fasadę (przypuszczalnie również dłuta Sebastiana da Lugano) są: Zbawiciel (na szczycie), oraz prorocy Eliasz i Elizeusz, uważani za założycieli zakonu karmelitów[9].
Na Campo Santa Margherita wychodzi prothyron, wzniesiony, podobnie jak pierwotny kościół między końcem XIII, a początkiem XIV wieku. Zdobiące go detale pochodzą z różnych źródeł i są, przynajmniej w części, starsze niż kościół. Rzeźbione tonda nawiązują do sztuki XII i XIII wieku[3].
Kampanila[edytuj | edytuj kod]
Pierwotna kampanila została zbudowana w 1290 roku. Została zniszczona przez trzęsienia ziemi w 1347, 1410 i 1511 roku. Po tym ostatnim została rozebrana i odbudowana jako wyższa w 1520 roku. W późniejszym czasie zaczęła się przechylać. W 1688 roku została wyprostowana przez Giuseppe Sardiego. W tym czasie była zwieńczona niewielką, ośmioboczną kapliczką z brązowym posągiem Najświętszej Maryi Panny z Góry Karmel. Obecny posąg jest kopią wykonaną w 1982 roku przez Romana Via, ponieważ oryginał został zniszczony w 1756 roku w wyniku uderzenia pioruna. Kampanila ma 66 m wysokości i zestaw dzwonów uruchamianych elektromechanicznie[9].
Krużganek[edytuj | edytuj kod]
Krużganek byłego klasztoru, który został odbudowany w połowie XVII wieku i zniesiony w 1810 roku, ma wejście na prawo od fasady. Studnia pośrodku pochodzi z 1762 roku i jest ozdobiona herbem karmelitów[9].
Wnętrze[edytuj | edytuj kod]
_Innenraum.jpg)
_-_monumento_funebre_a_Jacopo_Foscarini.jpg)
Kościół jest przykładem gotyckiej trzynawowej bazyliki. Nawę główną od bocznych oddzielają dwa rzędy po dwanaście kolumn, być może nawiązujących symbolicznie do liczby plemion Izraela i apostołów[3].
Prezbiterium oraz kaplice boczne zostały zbudowane w latach 1506–1514 przez Sebastiana da Lugano[4]. Ścianę czołową apsydy przepruwają trzy rzędy okien; dwa dolne z oknami prostokątnymi o orientacji pionowej i górny z oknami zamkniętymi łukowo[6]. Po obu stronach apsydy znajdują się obszerne galerie przeznaczone dla śpiewaków[9].
Na wewnętrznej ścianie fasady znajduje się pomnik nagrobny Jacopa Foscariniego, Capitano da mar, zmarłego w 1602 roku, znanego także jako kolekcjoner starożytności, przechowywanych w jego pałacu w pobliżu kościoła. Inspirację stanowił tu pomnik nagrobny Francesca Veniera dłuta Jacopa Sansovina w kościele San Salvador[6].
Najważniejsze dzieła sztuki[edytuj | edytuj kod]
W drugim ołtarzu po prawej stronie znajduje się obraz Adoracja Pasterzy Cimy da Conegliano z 1509 roku, który jest jednym z jego najlepszych dzieł. Nad trzecim ołtarzem po prawej stronie, jedynym zwieńczonym kopułą, widnieje fresk przedstawiający dwóch aniołów w locie, pędzla Sebastiana Ricciego. Czwarty ołtarz, Altare dei Compra Vendi Pesce, zdobi obraz Ofiarowanie Jezusa w świątyni Jacopa Tintoretta[9], namalowany w latach 1541–1542[4]. W drugim ołtarzu lewej nawy znajduje się obraz Święty Mikołaj w chwale ze świętymi Janem Chrzcicielem i Łucją, namalowany Lorenza Lotta w 1529 roku dla Scuoli dei Mercanti, oprawiony w oryginalną ramę z kamienia z Istrii. Na prawo od tego obrazu, nad konfesjonałem, wisi niewielki rozmiarami obraz Święta Rodzina z małym Janem Chrzcicielem, wczesne dzieło Paola Veronese, które przedtem znajdowało się w kościele San Barnaba[9].
Z dzieł rzeźbiarskich wyróżniają się dwa posągi: Dziewictwo i Pokora, zrealizowane odpowiednio przez Antonia Corradiniego i Giuseppe Torrittiego[4].
-
Cima da Conegliano, Adoracja Pasterzy, 1509 -
Lorenzo Lotto, Święty Mikołaj w chwale ze świętymi Janem Chrzcicielem i Łucją, 1529 -
Jacopo Tintoretto, Ofiarowanie Jezusa w świątyni, 1542 -
Paolo Veronese, Święta Rodzina z małym Janem Chrzcicielem, ok. 1555
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Obecny kościół.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Le ParrocchieMap.it: S. MARIA DEL CARMELO (VULGO CARMINI). www.parrocchiemap.it. [dostęp 2019-03-31]. (wł.).
- ↑ Associazione Culturale Aliusmodi: Santa Maria dei Carmini. www.venicethefuture.com. [dostęp 2013-03-31]. (wł.).
- ↑ a b c Concina 1995 ↓, s. 209.
- ↑ a b c d Venice-Tourism.com: Chiesa di Santa Maria dei Carmini. www.venice-tourism.com. [dostęp 2018-07-31]. (wł.).
- ↑ ARTE.it: Chiesa di Santa Maria del Carmelo. www.arte.it. [dostęp 2019-04-01]. (wł.).
- ↑ a b c Concina 1995 ↓, s. 210.
- ↑ Emma Filipponi: Città e attrezzature pubbliche nella Venezia di Napoleone e degli Asburgo: le rappresentazioni cartografiche. virgo.unive.it. [dostęp 2019-03-31]. (wł.).
- ↑ Sistema Informativo Unificato per le Soprintendenze Archivistiche: Parrocchia di Santa Maria Maddalena, Venezia. siusa.archivi.beniculturali.it. [dostęp 2018-07-31]. (wł.).
- ↑ a b c d e f g Jeff Cotton: Carmini. www.churchesofvenice.co.uk. [dostęp 2019-03-31]. (ang.).
- ↑ Zucchoni 1993 ↓, s. 39.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Guido Zucchoni: Venezia: guida all’architettura. Lupatoto: Arsenale Editrice, 1993. ISBN 978-88-7743-129-5. (wł.).
- Ennio Concina: Le chiese di Venezia: l’arte e la storia. Udine: Magnus Edizioni SpA, 1995. ISBN 88-7057-153-X. (wł.).