Kur cejloński

Kur cejloński
	Gallus lafayettii
	Lesson, 1831
	; Samiec
	; Samica
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Nadrząd	ptaki neognatyczne
Rząd	grzebiące
Rodzina	kurowate
Podrodzina	bażanty
Plemię	Gallini
Rodzaj	Gallus
Gatunek	kur cejloński
Synonimy
	Gallus lafayetii Lesson, 1831; Gallus lafayetii lafayetii Lesson, 1831; Gallus lafayetti xanthimaculatus Deraniyagala, 1955;
	Gallus lafayetii Lesson, 1831; Gallus lafayetii lafayetii Lesson, 1831; Gallus lafayetti xanthimaculatus Deraniyagala, 1955;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kur cejloński^[5] (Gallus lafayettii) – gatunek dużego ptaka z rodziny kurowatych (Phasianidae). Występuje endemicznie na Cejlonie w Azji. Drugi człon łacińskiej nazwy pochodzi od Marie Joseph de La Fayette^[6]. Jest ptakiem narodowym Sri Lanki^[7].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Wyraźny dymorfizm płciowy. Kogut większy, o długości ciała 66–73 cm, kolorowy. Pióra ciała od żółtych po czerwone, ogon i brzuch czarny z purpurowym połyskiem. Młode koguty wybarwiają się w pełni w drugim roku życia. Kura dużo mniejsza, o długości ciała 35 cm.

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Gatunek monotypowy^[8]; proponowany podgatunek xanthimaculatus nie jest uznawany^[3]. Jeden z czterech gatunków ptaków z rodzaju Gallus. Pozostałe trzy to: kur bankiwa (G. gallus), kur siwy (G. sonneratii) i kur zielony (G. varius). Kur cejloński jest najbliżej spokrewniony z kurem siwym^[9], chociaż samiec pod względem fizycznym przypomina najbardziej kura bankiwa. Samica kura cejlońskiego jest natomiast bardzo podobna do samic z gatunku kur zielony. Podobnie jak kur zielony, ptak ten należy do gatunków wyspowych, które wyewoluowały obok wyizolowanych, polujących na nie drapieżników i konkurujących z nimi o pokarm gatunków. Unikalne, złożone zachowania obronne i strategie w poszukiwaniu pożywienia wynikają z długiej historii ewolucji kurów cejlońskich.

Rozród[edytuj | edytuj kod]

Samica składa od 2 do 9 jaj, które wysiaduje 20–21 dni. Młode opuszczają gniazdo po jednej nocy (zagniazdowniki). Samica sama opiekuje się pisklętami.

Zachowanie i pożywienie[edytuj | edytuj kod]

Kury cejlońskie przebywają zazwyczaj na ziemi, czasem wspinają się na drzewa (zaobserwowano lęgi na wysokości 3–4 metrów w gniazdach ptaków drapieżnych). Większość czasu zbierają nasiona, owoce i drobne bezkręgowce. Sporadycznie żywią się gadami.

Status[edytuj | edytuj kod]

IUCN uznaje kura cejlońskiego za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern). Liczebność populacji nie została oszacowana, ale ptak ten opisywany jest jako lokalnie bardzo liczny. Ze względu na brak dowodów na spadki liczebności bądź istotne zagrożenia dla gatunku BirdLife International uznaje trend liczebności populacji za stabilny^[4].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Gallus lafayettii, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ Gallus lafayetii, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2013-11-02] (ang.).
↑ ^a ^b ^c D. Lepage: Ceylon Junglefowl Gallus lafayettii. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2022-12-08]. (ang.).
↑ ^a ^b Gallus lafayettii, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Gallini Brehm,CL, 1831 (wersja: 2020-04-13). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-05-29].
↑ Grouw, Hein van, Dekkers, Wim & Rookmaaker, Kees. On Temminck’s tailless Ceylon Junglefowl, and how Darwin denied their existence. „Bulletin of the British Ornithologists’ Club”. 137 (4), s. 261–271, 2017. DOI: 10.25226/bboc.v137i4.2017.a3. (ang.).
↑ National Bird. [w:] mysrilanka.com [on-line]. [dostęp 2022-12-08]. (ang.).
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v12.2). [dostęp 2022-12-08]. (ang.).
↑ International Chicken Polymorphism Map Consortium Wong GK. A genetic variation map for chicken with 2.8 million single-nucleotide polymorphisms. „Nature”. 432, s. 717–722, 2004. DOI: 10.1038/nature03156. PMCID: PMC2263125.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
J. Wach: Kur cejloński. EuroAnimal.eu. [dostęp 2013-10-29]. (ang.).

[itis-1] Gallus lafayettii, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[itis2-2] Gallus lafayetii, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2013-11-02] (ang.).

[avibase-3] D. Lepage: Ceylon Junglefowl Gallus lafayettii. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2022-12-08]. (ang.).

[iucn-4] Gallus lafayettii, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[mk-5] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Gallini Brehm,CL, 1831 (wersja: 2020-04-13). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-05-29].

[grouw-6] Grouw, Hein van, Dekkers, Wim & Rookmaaker, Kees. On Temminck’s tailless Ceylon Junglefowl, and how Darwin denied their existence. „Bulletin of the British Ornithologists’ Club”. 137 (4), s. 261–271, 2017. DOI: 10.25226/bboc.v137i4.2017.a3. (ang.).

[sl-7] National Bird. [w:] mysrilanka.com [on-line]. [dostęp 2022-12-08]. (ang.).

[ioc-8] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v12.2). [dostęp 2022-12-08]. (ang.).

[wong-9] International Chicken Polymorphism Map Consortium Wong GK. A genetic variation map for chicken with 2.8 million single-nucleotide polymorphisms. „Nature”. 432, s. 717–722, 2004. DOI: 10.1038/nature03156. PMCID: PMC2263125.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]