Kłonia

Kłonia – tradycyjne narzędzie rybackie służące do nabierania.

Konstrukcja

Pleciony kosz lub siatkowaty worek, bądź siatkowata ścianka przytwierdzona do jednej lub dwóch rękojeści, ewentualnie kabłąka czy wielokątnej ramy.

Rodzaje

1. Kłonie bezrękojeściowe

a. Opałka – pleciony kosz o kształcie przypominającym podłużną połówkę łupiny od jaja. Powszechnie spotykana na Wołyniu, w Chełmszczyźnie i na Mazowszu. W miarę rozwoju drewniana konstrukcja została zredukowana do szkieletu utworzonego z nielicznych żeber, na których rozpięta jest siatka.

b. Drabka – złożona z siatkowatego worka zamocowanego rąbkiem na czworokątnej ramie.

c. Kłonia wasągowata – podobna do drabki, jednak posiada dodatkowy szkielet złożony z 5 prętów, dzięki czemu worek jest całkowicie usztywniony. Występująca w Polsce, na Białorusi oraz południowo-zachodnich krańcach Małorusi.

2. Kłonie jednorękojeściowe

a. Czerpak rybacki (inne nazwy: kasierz, kasiorek) – narzędzie podobne do siatki na motyle. Najczęściej używany jako narzędzie pomocnicze.

b. Kłonia czerpakowata (sak, kłonia komla) – wielki kosz umocowany na niezbyt długiej rękojeści. Służąca do połowu w płytkich strumieniach. Powszechnie znana na Słowiańszczyźnie zachodniej i południowej, Białorusi i Małorusią poza Europą – w Egipcie, Niemczech, we Francji, na Węgrzech oraz w południowej Rosji.

c. Namiotka – długi drążek, do którego końca przymocowana jest drewniana poprzeczka w kształcie litery T. Od końca poprzeczki biegnie gruby sznur, tworząc trójkąt, którego jedną ścianę stanowi poprzeczka, a dwie pozostałe utworzone są ze sznura. Do tego trójkąta przymocowany jest siatkowaty worek.

d. Kłonia kapturowata – znana na Mazurach Pruskich, w niektórych krajach południowo-słowiańskich oraz w Niemczech.

e. Kłonia-chwatka – jej najprymitywniejsza forma to siatkowata płachta płasko rozpięta na gałęzi posiadającej kilka odrostków. Występująca na terenach Serbii i Chorwacji, w północnej Bułgarii, w Rosji, na Węgrzech i w Rumunii.

f. Kłonia parasolowata – siatka rozpięta na kształt parasola na dwóch krzyżujących się kabłakowatych, przechodzących w miejscu skrzyżowania na wskroś długiej rękojeści. Łowienie polega na pociąganiu zanurzonego w wodzie parasola stojąc na brzegu rzeki. Używana przez ruskich górali zamieszkałych nad górnym Sanem.

3. Kłonie dwurękojeściowe

a. Ściankowata – składająca się w prostokątnej, wydłużonej ścianki sieci, ujętej między dwie rękojeści.

b. Workowata – sieć nie jest w niej płaską ścianą, lecz tworzy wyraźny worek.

Bibliografia

• Kultura Ludowa Słowian Kazimierz Moszyński TOM I