Lasowiak paskowany

Lasowiak paskowany
	Delomys dorsalis
	(Hensel, 1873)
	; Bok czaszki lasowiaka paskowanego
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Podrząd	Supramyomorpha
Infrarząd	myszokształtne
Nadrodzina	myszowe
Rodzina	chomikowate
Podrodzina	bawełniaki
Plemię	incertae sedis
Rodzaj	lasowiak
Gatunek	lasowiak paskowany
Synonimy
	Hesperomys dorsalis Hensel, 1873; Hesperomys dorsalis obscura Leche, 1886; Akondon dorsalis lechei Trouessart, 1904; Delomys dorsalis colinus O. Thomas, 1917;
	Hesperomys dorsalis Hensel, 1873; Hesperomys dorsalis obscura Leche, 1886; Akondon dorsalis lechei Trouessart, 1904; Delomys dorsalis colinus O. Thomas, 1917;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Lasowiak paskowany^[7], lasowiak górski^[7] (Delomys dorsalis) – gatunek ssaka z podrodziny bawełniaków (Sigmodontinae) w obrębie rodziny chomikowatych (Cricetidae), występujący w Ameryce Południowej.

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Lasowiak paskowany występuje w Lesie Atlantyckim w południowo-wschodniej i południowej Brazylii oraz północno-wschodniej Argentynie, głównie wzdłuż przybrzeżnych gór^[8].

Taksonomia[edytuj | edytuj kod]

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1873 roku niemiecki zoolog Reinhold Friedrich Hensel nadając mu nazwę Hesperomys dorsalis^[2]. Holotyp pochodził z Taquary, w stanie Rio Grande do Sul, w Brazylii^[9].

Gruntowna analiza genetyczna przeprowadzona w 2014 roku zalecała odrzucenie uznawania podgatunków na podstawie danych morfologicznych, uznając D. dorsalis collinus za młodszy synonimem D. dorsalis^[10]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten takson za gatunek monotypowy^[8].

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Delomys: gr. δηλος dēlos „widoczny, wyraźny”; μυς mus, μυoς muos „mysz”^[11].
dorsalis: łac. dorsalis (poprawnie dorsualis) „grzbietowy, z tyłu”, od dorsum „grzbiet, tył”^[12].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała (bez ogona) 104–135 mm, długość ogona 100–145 mm, długość ucha 21–22 mm, długość tylnej stopy 25–31 mm; masa ciała 20–56 g (średnio 38 g)^[13].

Ekologia[edytuj | edytuj kod]

Lasowiak paskowany występuje na wysokościach od 600 do 2400 m n.p.m. Prowadzi naziemny tryb życia^[6].

Populacja[edytuj | edytuj kod]

Lasowiak paskowany zamieszkuje duży obszar i jest lokalnie liczny. Żyje w kilku obszarach chronionych. Zagraża mu niszczenie i fragmentacja sprzyjającego środowiska. Ocenia się, że jego liczebność maleje, ale lasowiak paskowany jest uznawany za gatunek najmniejszej troski^[6].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Delomys dorsalis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b R.F. Hensel: Beiträge zur Kenntniss der Säugethiere Süd-Brasiliens. Berlin: Buchdrückerei der Königlichen Akademie der Wissenschaften, 1872, s. 42. (niem.).
↑ W. Leche. Über einige südbrasilianische Hesperomys-Arten. „Zoologische Jahrbücher”. 1, s. 696, 1886. (niem.).
↑ É.L. Trouessart: Catalogus mammalium tam viventium quam fossilium. Cz. 3: Quinquennale supplementum anno 1904. Berolini: Friedländer, 1904, s. 434. (łac.).
↑ O. Thomas. On the Arrangement of the South American Rats allied to Oryzomys and Rhipidomys. „The Annals and Magazine of Natural History”. Eighth Series. 20, s. 197, 1917. (ang.).
↑ ^a ^b ^c C.R. Bonvicino & L.C.R.B.& L. Geise C.R. Bonvicino & L.C.R.B.& L., Delomys dorsalis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-3 [dostęp 2021-12-25] (ang.).
↑ ^a ^b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 247. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 392. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Delomys dorsalis. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-12-25].
↑ P.R. Gonçalves & J.A. de Oliveira. An integrative appraisal of the diversification in the Atlantic forest genus Delomys (Rodentia: Cricetidae: Sigmodontinae) with the description of a new species. „Zootaxa”. 3760 (1), s. 001–038, 2014. DOI: 10.11646/zootaxa.3760.1.1. (ang.).
↑ J.K. Braun & M.A. Mares. The mammals of Argentina: an etymology. „Mastozoología Neotropical”. 2 (2), s. 194, 1995. (ang.).
↑ dorsalis, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2021-12-25] (ang.).
↑ U. Pardiñas, P. Myers, L. León-Paniagua, N.O. Garza, J. Cook, B. Kryštufek, R. Haslauer, R. Bradley, G. Shenbrot & J. Patton. Opisy gatunków Cricetidae: U. Pardiñas, D. Ruelas, J. Brito, L. Bradley, R. Bradley, N.O. Garza, B. Kryštufek, J. Cook, E.C. Soto, J. Salazar-Bravo, G. Shenbrot, E. Chiquito, A. Percequillo, J. Prado, R. Haslauer, J. Patton & L. León-Paniagua: Family Cricetidae (True Hamsters, Voles, Lemmings and New World Rats and Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 411–412. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).

[itis-1] Delomys dorsalis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Hensel-2] R.F. Hensel: Beiträge zur Kenntniss der Säugethiere Süd-Brasiliens. Berlin: Buchdrückerei der Königlichen Akademie der Wissenschaften, 1872, s. 42. (niem.).

[Leche-3] W. Leche. Über einige südbrasilianische Hesperomys-Arten. „Zoologische Jahrbücher”. 1, s. 696, 1886. (niem.).

[Trouessart-4] É.L. Trouessart: Catalogus mammalium tam viventium quam fossilium. Cz. 3: Quinquennale supplementum anno 1904. Berolini: Friedländer, 1904, s. 434. (łac.).

[Thomas-5] O. Thomas. On the Arrangement of the South American Rats allied to Oryzomys and Rhipidomys. „The Annals and Magazine of Natural History”. Eighth Series. 20, s. 197, 1917. (ang.).

[iucn-6] C.R. Bonvicino & L.C.R.B.& L. Geise C.R. Bonvicino & L.C.R.B.& L., Delomys dorsalis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-3 [dostęp 2021-12-25] (ang.).

[Cichocki&inni-7] Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 247. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-8] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 392. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Wilson&Reeder-9] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Delomys dorsalis. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-12-25].

[Gonçalves&Oliveira-10] P.R. Gonçalves & J.A. de Oliveira. An integrative appraisal of the diversification in the Atlantic forest genus Delomys (Rodentia: Cricetidae: Sigmodontinae) with the description of a new species. „Zootaxa”. 3760 (1), s. 001–038, 2014. DOI: 10.11646/zootaxa.3760.1.1. (ang.).

[Braun&Mares-11] J.K. Braun & M.A. Mares. The mammals of Argentina: an etymology. „Mastozoología Neotropical”. 2 (2), s. 194, 1995. (ang.).

[12] dorsalis, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2021-12-25] (ang.).

[Pardiñas&inni-13] U. Pardiñas, P. Myers, L. León-Paniagua, N.O. Garza, J. Cook, B. Kryštufek, R. Haslauer, R. Bradley, G. Shenbrot & J. Patton. Opisy gatunków Cricetidae: U. Pardiñas, D. Ruelas, J. Brito, L. Bradley, R. Bradley, N.O. Garza, B. Kryštufek, J. Cook, E.C. Soto, J. Salazar-Bravo, G. Shenbrot, E. Chiquito, A. Percequillo, J. Prado, R. Haslauer, J. Patton & L. León-Paniagua: Family Cricetidae (True Hamsters, Voles, Lemmings and New World Rats and Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 411–412. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]