Tekst źródłowy strony Liga Państw Arabskich

{{do tablicy rejestracyjnej|LPA}}
{{Współrzędne|30,044602°N 31,233117°E|umieść=na górze}}
{{Organizacja międzynarodowa infobox
 |nazwa_polska     = Liga Państw Arabskich
 |nazwa_oryginalna = {{J|ar|جامعة الدول العربية}}<br />Dżami’at ad-Duwal al-Arabijja
 |grafika          = 
 |podpis grafiki   = 
 |flaga_obraz      = Flag of the Arab League.svg
 |mapa_obraz       = Arab League (orthographic projection) updated.svg
 |opis_mapy        = {{legenda|Green|państwa członkowskie LPA|none|w linii=tak}}
 |język_roboczy    = [[język arabski|arabski]]
 |siedziba         = [[Kair]]
 |siedziba_tekst   = 
 |członkowie       = 22
 |przywódca        = [[Ahmad Abu al-Ghajt]]
 |przywódca_opis   = Sekretarz generalny
 |przywódca2       = 
 |przywódca_opis2  = 
 |utworzenie       = 22 marca 1945
 |rozwiązanie      = 
 |commons          = League of Arab States
 |www              = http://www.lasportal.org
}}
'''Liga Państw Arabskich''' (LPA, Liga Arabska; {{arab.|جامعة الدول العربية}}, ''Dżami’at ad-Duwal al-Arabijja''; {{ang.|League of Arab States}}, {{K|en|Arab League}}) – [[organizacja międzynarodowa]] utworzona 22 marca 1945 w [[Kair]]ze na mocy Paktu<ref>[http://avalon.law.yale.edu/20th_century/arableag.asp Pact of the League of Arab States, March 22, 1945]. Wszedł w życie 10 maja 1945 r. Zarejestrowany przez [[Sekretariat ONZ]] 29 sierpnia 1950 ([https://treaties.un.org/doc/Publication/UNTS/Volume%2070/v70.pdf UNTS v. 70] s. 237 - 263).</ref> ustanawiającego Ligę Państw Arabskich przez państwa powiązane wspólnotą [[język arabski|języka]], historii, kultury i [[islam|religii]]. Założycielami Ligi było 6 państw: [[Egipt]], [[Irak]], [[Syria]], [[Transjordania]] (od 1949 [[Jordania]]), [[Liban]] i [[Arabia Saudyjska]].  5 maja 1945 do Ligi przystąpił Jemen. Powstanie Ligi było poprzedzone podpisaniem 7 października 1944 [[Protokół Aleksandryjski|Protokołu Aleksandryjskiego]] na konferencji przygotowawczej w [[Aleksandria|Aleksandrii]] (25 września - 5 października 1944), której przewodniczył premier [[Egipt]]u. Obecnie jej członkami są 22 państwa oraz [[Organizacja Wyzwolenia Palestyny]]. Siedzibą LPA jest [[Kair]] (w latach 1979–1990 był nią [[Tunis]]).

== Członkowie ==
Członkiem Ligi Państw Arabskich może stać się każde niepodległe państwo arabskie, które podpisze Pakt. Państwo kandydujące zobowiązane jest do złożenia podania w Sekretariacie Generalnym, natomiast decyzję o przyjęciu podejmuje Rada Ligi. Pakt Ligi Państw Arabskich przewiduje możliwość wykluczenia z organizacji np. Rada uczyniła to w stosunku do Egiptu w 1979 roku po podpisaniu przez premiera [[Anwar as-Sadat|Anwara Sadata]] porozumienia z [[Izrael]]em w [[Camp David]]. Potraktowano to jako złamanie prawa narodu palestyńskiego do samostanowienia. Istnieje również możliwość wypowiedzenia przez państwo Paktu np. Libia uczyniła to dwukrotnie.

* państwa założycielskie (22 marca 1945, oprócz Jemenu – 5 maja 1945):
** {{Państwo|SAU}} 
** {{Państwo|EGY}}<ref group="uwaga">zawieszony w latach 1979–1989</ref> 
** {{Państwo|IRQ}}
** {{Państwo|YEM}}
** {{Państwo|JOR}}<ref group="uwaga">wówczas jeszcze jako [[Transjordania]]</ref> 
** {{Państwo|LBN}}
** {{Państwo|SYR}}{{#tag:ref|zawieszona od 16 listopada 2011, decyzją z 12 listopada 2011 wskutek [[wojna domowa w Syrii|wojny domowej]]<ref>{{cytuj |url=http://konflikty.wp.pl/kat,127354,title,Liga-Arabska-zawiesila-Syrie,wid,13980488,wiadomosc.html |tytuł=Liga Arabska zawiesiła Syrię |data=2011-11-12 |opublikowany=Wirtualna Polska |data dostępu=2011-11-12 | archiwum = https://archive.is/iOQF | zarchiwizowano = 2012-07-11}}</ref>; od 6 marca 2013 reprezentantem Syrii na obradach LPA była [[Syryjska Koalicja Narodowa na rzecz Opozycji i Sił Rewolucyjnych]]<ref>{{cytuj | url=https://web.archive.org/web/20130331034328/http://konflikty.wp.pl/kat,127354,title,Syryjska-opozycja-oficjalnie-na-szczycie-Ligi-Arabskiej,wid,15445805,wiadomosc.html | tytuł=Syryjska opozycja oficjalnie na szczycie Ligi Arabskiej |data dostępu=2013-03-28 | opublikowany=Wirtualna Polska |data=2013-03-26}}</ref>. W dniu 9 marca 2014 sekretarz generalny [[Nabil al-Arabi]] oświadczył, że siedziba Syrii pozostanie nieobsadzona do czasu zakończenia tworzenia przez opozycję swoich instytucji<ref>{{cytuj | url=https://web.archive.org/web/20140310000406/http://www.dailystar.com.lb/News/Middle-East/2014/Mar-09/249749-syria-opposition-not-yet-ready-for-arab-league-seat.ashx | tytuł=Syria opposition 'not yet ready for Arab League seat' |data dostępu=2014-03-09 | opublikowany=The Daily Star Newspaper |data=2014-03-09|język=en}}</ref>. W 2021 roku Liga Arabska zainicjowała proces normalizacji między Syrią a innymi narodami arabskimi<ref>{{cytuj | url=https://www.middleeastmonitor.com/20230308-saudi-arabia-talks-underway-on-syrias-return-to-arab-league/ | tytuł=Saudi Arabia: Talks underway on Syria's return to Arab League |data dostępu=2023-03-08 | opublikowany=middleeastmonitor |data=2023-03-08|język=en}}</ref>. 7 maja 2023 na posiedzeniu Rady Ligi Arabskiej w Kairze uzgodniono przywrócenie członkostwa Syrii<ref>{{cytuj | url=https://english.alarabiya.net/News/middle-east/2023/05/07/Arab-foreign-ministers-to-discuss-Syria-s-return-to-Arab-League-Sudan-conflict | tytuł=Arab foreign ministers agree to readmit Syria to the Arab League |data dostępu=2023-05-07 | opublikowany=Al Arabiya |data=2023-05-07|język=en}}</ref>.|group="uwaga"}}
* późniejsi członkowie (według daty przystąpienia)
** {{Państwo|LBY}} – 28 marca 1953{{#tag:ref|zawieszona od 22 lutego 2011 wskutek [[wojna domowa w Libii (2011)|wojny domowej]]<ref>{{Cytuj | autor = Michał Gostkiewicz, Michał Protaziuk | tytuł = Krwawa rewolucja w Libii. Kaddafi nie chce oddać władzy | url = https://web.archive.org/web/20110227062606/http://wiadomosci.gazeta.pl/Wiadomosci/1,106884,9148680,Rewolucja_w_Libii__Relacja__NA_ZYWO_.html | opublikowany = Gazeta.pl | data = 2011-02-22}}</ref>, ponownie przywrócona w prawach członka 27 sierpnia 2011<ref>{{Cytuj | tytuł = Powstańcy reprezentantami w Lidze Arabskiej? | url = https://archive.is/20120723123427/http://wiadomosci.onet.pl/swiat/powstancy-reprezentantami-w-lidze-arabskiej,1,4830310,wiadomosc.html | opublikowany = Onet.pl | data = 2011-08-25 | archiwum = https://archive.is/fqkQ | zarchiwizowano = 2012-07-23}}</ref>|group="uwaga"}} 
** {{Państwo|SDN}} – 19 stycznia 1956 
** {{Państwo|MAR}} – 1 października 1958 
** {{Państwo|TUN}} – 1 października 1958 
** {{Państwo|KWT}} – 20 lipca 1961 
** {{Państwo|DZA}} – 16 sierpnia 1962 
** {{Państwo|ARE}} – 6 czerwca 1971 
** {{Państwo|BHR}} – 11 września 1971 
** {{Państwo|QAT}} – 11 września 1971
** {{Państwo|OMN}} – 29 września 1971 
** {{Państwo|MRT}} – 26 listopada 1973 
** {{Państwo|SOM}} – 14 lutego 1974
** {{Państwo|PSE}} – 9 września 1976<ref group="uwaga">reprezentowana przez [[Organizacja Wyzwolenia Palestyny|Organizację Wyzwolenia Palestyny]]</ref> 
** {{Państwo|DJI}} – 4 września 1977 
** {{Państwo|COM}} – 20 listopada 1993
* obserwatorzy (według daty)
** {{Państwo|ERI}} – 2003
** {{Państwo|BRA}} – 2003
** {{Państwo|ARM}} – 2005
** {{Państwo|VEN}} – 2006
** {{Państwo|IND}} – 2007

== Cele organizacji ==
Liga Państw Arabskich powstała w celu zacieśnienia współpracy politycznej, społecznej, ekonomicznej, edukacyjnej i kulturowej pomiędzy powstającymi po [[II wojna światowa|drugiej wojnie światowej]] nowymi [[kraje arabskie|państwami arabskimi]]. Przyświecała im także myśl zapewnienia równowagi politycznej (dominującą rolę miał wtedy [[Egipt]]) oraz stworzenie jednolitej siły przeciwstawnej do ruchów [[Syjonizm|syjonistycznych]].

Cele Ligi można podsumować następująco:
* zacieśnianie stosunków między państwami członkowskimi,
* koordynacja akcji politycznych prowadzących do ściślejszej współpracy,
* koordynacja działalności gospodarczej i kulturalnej na rzecz wszystkich [[Arabowie|Arabów]].

== Organy organizacji ==
[[Plik:Arab Leage HQ 977.PNG|250px|thumb|Budynek siedziby Ligi w Kairze, Egipt 2008]]
* [[Rada Ligi Państw Arabskich|Rada Ligi]] – organ plenarny. Działa opierając się na Regulaminie uchwalonym 13 października 1951 r. Składa się z przedstawicieli wszystkich członków. W zależności od potrzeb zbiera się na szczeblu szefów państw, szefów rządów lub ministrów spraw zagranicznych. Każdy przedstawiciel dysponuje jednym głosem. Decyzje podejmowane są jednomyślnie, w zależności od omawianego problemu, zwykłą większością głosów, większością kwalifikowaną 2/3. Rada zbiera się dwa razy do roku (w marcu i wrześniu). Ma obecnie 16 Komitetów Wyspecjalizowanych. Za najważniejszy organ Rady uznaje się Komitet Polityczny powołany w 1946 r. Rada zatwierdza też projekt budżetu i ustala składki członkowskie poszczególnych państw. 
* [[Rada Wspólnej Obrony Ligi Państw Arabskich|Rada Wspólnej Obrony]] – założona w 1950 r., po zawarciu umowy o Wspólnej Obronie i Współpracy Gospodarczej. Celem jej powołania była próba eliminacji błędów popełnionych przez kraje arabskie w zakresie współdziałania militarnego w wojnie z Izraelem w 1948&nbsp;r. Składa się ona ministrów spraw zagranicznych i ministrów obrony państw członkowskich. Podlega jej stały Komitet Wojskowy, składający się z szefów sztabów armii państw arabskich. Decyzje podejmowane w tym organie większością dwóch trzecich głosów są obowiązkowe.
* [[Rada Gospodarcza Ligi Państw Arabskich|Rada Gospodarcza]] – Jej utworzenie przewidywał Układ o Wspólnej Obronie i Współpracy Ekonomicznej z 13 kwietnia 1950 r., który wszedł w życie 22 sierpnia 1952 r. Do powołania i usamodzielnienia się Rady Gospodarczej doszło w 1959 r. Składa się z ministrów państw członkowskich, odpowiedzialnych za sprawy gospodarcze lub ich przedstawicieli. Jej zadaniem jest stymulacja międzynarodowej współpracy gospodarczej. 
* [[Parlament Arabski]] - organ doradczy skupiający parlamentarzystów z parlamentów krajowych 
* [[Sekretariat Główny Ligi Państw Arabskich|Sekretariat Główny]] – kieruje działalnością bieżącą Ligi. Jest głównym organem administracyjnym i finansowym Ligi. Do 1979 r. mieścił się w Kairze, a następnie został przeniesiony do Tunisu. Od 1990 r. jego siedzibą jest ponownie Kair. W ramach Sekretariatu działa kilkanaście departamentów. Budżet tworzony jest ze składek członkowskich, którymi obciąża się państwo w zależności od ich liczby ludności oraz dochodów i możliwości ludności żyjącej w danym państwie. 

== Sekretarze generalni ==
{| class="wikitable" style="text-align:center;" width=500px
|+'''Sekretarze generalni LPA'''
!L.p.
!Sekretarz generalny
!Kraj
!Kadencja
|-
| 1 || [[Abdul Rahman Azzam]] || {{Państwo|EGY}} || 1945 - 1952
|-bgcolor="98 FB 98"
| 2 || [[Abdul Khlek Hassouna]] || {{Państwo|EGY}} || 1952 - 1972
|-
| 3 || [[Mahmoud Riyadh]] || {{Państwo|EGY}}|| 1972 - 1979
|-bgcolor="98 FB 98"
| 4 || [[Chedi Klibi]] || {{Państwo|TUN}} || 1979 - 1990
|-
| 5 || [[Assad al-Assad]] || {{Państwo|LBN}} || 1990 - 1991
|-bgcolor="98 FB 98"
| 6 || [[Ahmad Esmat Abd al Meguid]] || {{Państwo|EGY}} || 1991 - 2001
|-
| 7 || [[Amr Musa|Amr Mahmud Musa]] || {{Państwo|EGY}} || 2001 - 2011
|-bgcolor="98 FB 98"
| 8 || [[Nabil al-Arabi]] || {{Państwo|EGY}} || 2011 - 2016
|-
| 9 || [[Ahmad Abu al-Ghajt]] || {{Państwo|EGY}} || 2016 - 
|}

== Porozumienie ze Stolicą Apostolską ==
[[Stolica Apostolska]] zawarła 23 kwietnia 2009 porozumienie z Ligą Arabską. Odnośne ''Memorandum of Understanding'' zostało podpisane w Watykanie przez szefa papieskiej dyplomacji abp. [[Dominique Mamberti|Dominique’a Mambertiego]] oraz sekretarza generalnego Ligi Amra Moussę. Umowa zacieśnia obustronną współpracę na szczeblu politycznym i kulturalnym, zwłaszcza w tym co dotyczy pokoju, bezpieczeństwa oraz stabilności regionalnej i międzynarodowej. Dokument zawiera propozycje dwustronnych konsultacji, także w odniesieniu do inicjatyw międzyreligijnych<ref>{{Cytuj | url = https://web.archive.org/web/20160420121544/http://www.opoka.org.pl/aktualnosci/news.php?s=opoka&id=28850 | tytuł = Watykan: umowa z Ligą Państw Arabskich | data = 2009-04-23 | opublikowany = Opoka | data dostępu = 2016-04-20}}</ref>.

== Zobacz też ==
* [[Arabska Karta Praw Człowieka]]
* [[Panarabizm]]
* [[Rada Europy]]
* [[Kalifat Umajjadów]]

== Uwagi ==
{{Uwagi}}

== Przypisy ==
{{Przypisy}}

== Bibliografia ==
* {{Cytuj|tytuł = Organizacje w stosunkach międzynarodowych: istota – mechanizmy działania – zasięg |data = 1999 |isbn = 83-229-1925-5 |inni = Teresa Łoś-Nowak (red.) |miejsce = Wrocław |wydawca = Wydaw. Uniwersytetu Wrocławskiego |oclc = 749277661 }}

{{Liga Arabska}}

{{Kontrola autorytatywna}}

[[Kategoria:Organizacje międzynarodowe]]
[[Kategoria:Obserwatorzy w Zgromadzeniu Ogólnym ONZ]]