Przejdź do zawartości

Limhah

To jest dobry artykuł
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
The Book of Mormon
Księga Mormona, jedno z mormońskich pism świętych i jednocześnie źródło wzmianki o Limhahu

Limhah (deseret 𐐢𐐆𐐣𐐐𐐂)[1] – w wierzeniach ruchu świętych w dniach ostatnich (mormonów) neficki wojskowy żyjący w IV[1] wieku n.e. Jeden z dowódców w bitwie na wzgórzu Kumorah z 385, poległ w niej wraz ze wszystkimi swymi podkomendnymi. Jest obiektem spekulacji mormońskich teologów, wykorzystywany bywa też przez apologetów tej tradycji religijnej. Imię Limhah występuje wśród wyznających mormonizm Maorysów.

Wymowa imienia

[edytuj | edytuj kod]

Wymowa tego imienia wzbudzała pewne zainteresowanie mormońskich badaczy. Została ona zresztą ujęta w przewodniku po wymowie, dołączanym do każdego egzemplarza anglojęzycznej wersji Księgi Mormona od 1981[2]. Źródła wskazują generalnie niemniej na znaczną różnicę między wymową preferowaną i powszechną współcześnie, a tą z wczesnego okresu kolonizacji terytorium Utah[3], jeżeli chodzi o wiele nazw i imion z Księgi Mormona. Nie ma takiej różnicy wszelako w przypadku Limhaha[4]. Pierwotna wymowa, zwłaszcza ta stosowana przez Josepha Smitha, ma pewne znaczenie w badaniach nazw własnych występujących w Księdze Mormona, choć, na gruncie mormońskiej teologii, nie jest w nich czynnikiem decydującym. Do ustalenia wymowy używanej przez Smitha wykorzystuje się między innymi wydanie Księgi Mormona w alfabecie deseret z 1869[5].

Istnieją wszelako relacje ludzi posługujących w procesie nazywanym przez świętych w dniach ostatnich tłumaczeniem Księgi Mormona, które rzucają światło na to, jak Smith pierwotnie radził sobie z nieznanymi słowami. Hugh Nibley, powołując się na relacje skrybów Smitha, stwierdził, że nigdy nie wymawiał on takich słów, zawsze poprzestając na ich przeliterowaniu[6]. Ściśle na gruncie mormońskiej teologii nie próbuje się dociekać pierwotnej wymowy tegoż słowa, podobnie jak nie prowadzi się takowych rozważań wobec słów i nazw nefickich jako takich[7].

Również na gruncie mormońskiej teologii zauważa się inherentną problematyczność wymowy nazw i imion przynależnych do tej mormońskiej świętej księgi. Ma to wynikać z tego, że żadne z nich nie zostało przekazane Josephowi Smithowi ustnie, z wyjątkiem może imienia Moroniego, który wszak przedstawił się Smithowi w wizji. Z doktrynalnego punktu widzenia sposób, w jaki bohaterowie Księgi Mormona wypowiadali te słowa, pozostał nieznany pierwszemu mormońskiemu przywódcy[8].

W Księdze Mormona

[edytuj | edytuj kod]

Na kartach Księgi Mormona pojawia się wyłącznie w wersie czternastym szóstego rozdziału Księgi Mormona[9][10] w kontekście rozstrzygającej bitwy konfliktu neficko-lamanickiego, mianowicie bitwy na wzgórzu Kumorah (385)[11]. Przez komentatorów uznawany za generała[12], we wspomnianym starciu dowodził dziesięcioma tysiącami ludzi[13][14]. Poległ w niej wraz ze wszystkimi swymi podkomendnymi[15]. Wzmiankowany pośrednio również w oszacowaniach liczby ofiar śmiertelnych tejże bitwy[16][12].

W mormońskiej teologii oraz w badaniach nad Księgą Mormona

[edytuj | edytuj kod]

Istnienie Limhaha nie znalazło potwierdzenia w źródłach zewnętrznych. Językoznawcy związani z Kościołem Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich rozważali etymologię imienia tego wojskowego. Wskazywali na trudności w jej ustaleniu, wywodząc ją zasadniczo z języka hebrajskiego, przy dopuszczeniu wszelako innych możliwości. Zauważali także, iż człon lim, z racji na swe częste występowanie na kartach Księgi Mormona winien być prawdopodobnie analizowany oddzielnie[1]. Już starszy George Reynolds w swym opublikowanym w 1891 A Dictionary of the Book of Mormon, Comprising Its Biographical, Geographical and Other Proper Names zauważył podobieństwo między imieniem Limhah a jedną z jednostek nefickiego systemu monetarnego, mianowicie limnahem[17][18].

Imię Limhah (w zapisie Rimiha) występuje wśród wyznających mormonizm Maorysów[19].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c Brigham Young University: LIMHAH. [w:] Book of Mormon Onomasticon [on-line]. byu.edu. [dostęp 2021-09-14]. (ang.).
  2. Woodger 2000 ↓, s. 57.
  3. Huchel 2000 ↓, s. 59.
  4. Spendlove 2015 ↓, s. 56.
  5. Huchel 2000 ↓, s. 58.
  6. Woodger 2000 ↓, s. 53.
  7. Woodger 2000 ↓, s. 56.
  8. Wilcox 2019 ↓, s. 114.
  9. Index to the Triple Combination: Limhah. [w:] The Church of Jesus Christ of Latter-day Saints [on-line]. churchofjesuschrist.org. [dostęp 2021-09-17]. (ang.).
  10. George Reynolds: A Complete Concordance to the Book of Mormon. Salt Lake City: Deseret Book, 1900, s. 422.
  11. George Reynolds: A Dictionary of the Book of Mormon, Comprising Its Biographical, Geographical and Other Proper Names. Salt Lake City: Joseph Hyrum Perry, 1891, s. 229.
  12. a b Paul Nolan Hyde: A Comprehensive Commentary of the Book of Mormon. Orem: Parrish Press, 2015, s. 50.
  13. Limhah, [w:] Dennis L. Largey (red.), The Book of Mormon Reference Companion [e-book], Salt Lake City: Deseret Book, 2003, lokalizacja 6314, ISBN 978-1-60908-763-0.
  14. George Reynolds: A Dictionary of the Book of Mormon, Comprising Its Biographical, Geographical and Other Proper Names. Salt Lake City: Joseph Hyrum Perry, 1891, s. 228.
  15. George Reynolds: A Dictionary of the Book of Mormon, Comprising Its Biographical, Geographical and Other Proper Names. Salt Lake City: Joseph Hyrum Perry, 1891, s. 228-229.
  16. Alan C. Miner: Mormon 6. [w:] Step-by-Step Through the Book of Mormon [on-line]. stepbystep.alancminer.com. [dostęp 2021-05-29]. (ang.).
  17. George Reynolds: A Dictionary of the Book of Mormon, Comprising Its Biographical, Geographical and Other Proper Names. Salt Lake City: Joseph Hyrum Perry, 1891, s. 95-96.
  18. George Reynolds: A Dictionary of the Book of Mormon, Comprising Its Biographical, Geographical and Other Proper Names. Salt Lake City: Joseph Hyrum Perry, 1891, s. 96.
  19. Karaitiana N Taiuru: Baby names: Christian, Mormon and non religious Māori first names and their equivalent English name. 2016, s. 26. ISBN 978-0-9582597-2-9.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]