Liryka instrumentalna

Liryka instrumentalna – rodzaj muzyki zainspirowany lirycznym tekstem poetyckim. Obok liryki wokalnej powstała jednak kategoria liryki instrumentalnej, obejmująca małe formy instrumentalne, zwłaszcza miniatury fortepianowe i skrzypcowe, pieśni bez słów, impromptu, preludia, aż po ballady czy rapsodie.

Inicjatorem liryki instrumentalnej jest Franz Schubert, który zapoczątkował ten gatunek swoimi Impromptu oraz Moment Musicaux, które odznaczają się bogactwem melodii i niejednokrotnie przeobrażają się w poematy-fantazje przepełnione urokiem i nastrojem lirycznym.

Cechy liryki instrumentalnej

Utwory należące do liryki instrumentalnej często zaopatrzone są w nazwy, które wskazują na ich charakter (np. kołysanka, romans, fantazja). Cechuje ją wzmożona uczuciowość, a najważniejszą rolę odgrywa w niej melodyka. Budowa okresowa często ulega modyfikacjom.

Podział utworów lirycznych

Utwory liryczne dzielimy ze względu na wyraz emocjonalny:

• izomorficzne – o jednolitym wyrazie emocjonalnym, które cechuje jednolitość melodyczna (formalna), lub jednolitość faktury lub rytmiczna (figuracje);
• polimorficzne – zróżnicowane pod względem wyrazowym, o przejrzystej budowie, z kontrastującymi częściami, często stosowana jest forma 3-częściowa typu repryzowego, gdzie cz. I może być powtórzona dosłownie lub ze zmianami.

Niektóre formy należące do liryki instrumentalnej

• fantazja
• ballada
• rapsodia
• miniatura instrumentalna
• nokturn (muzyka)
• elegia
• legenda
• serenada
• burleska
• marzenie
• kołysanka
• noveletta
• kaprys

Bibliografia

Danuta Wójcik: ABC form muzycznych – analizy. MUSICA IAGELLONICA.brak strony w książce