Lista sztucznych obiektów na Księżycu
Poniższa tabela zawiera listę obiektów umieszczonych przez człowieka na powierzchni Księżyca. Lista ta nie zawiera małych obiektów, takich jak: retroreflektory, elementy zestawów naukowych umieszczone na Księżycu przez astronautów misji Apollo. Nie zawiera również kilku pamiątkowych lub osobistych przedmiotów pozostawionych przez astronautów, takich jak piłeczka golfowa Alana Sheparda, flagi czy statuetka poległego astronauty pozostawiona przez załogę Apollo 15.
Większość elementów statków kosmicznych z programu Apollo pozostawionych na Księżycu to raczej cięższe kawałki. Podczas gdy ludzkość przetransportowała i pozostawiła na Księżycu ponad 170 000 kg kosmicznego złomu, to w tym okresie misje Apollo i Łuna przywiozły na Ziemię tylko 382 kg skał księżycowych. Załoga Apollo 12 przywiozła na Ziemię niektóre elementy sondy kosmicznej Surveyor 3, która wylądowała na Księżycu dwa i pół roku wcześniej.
Jedyne obiekty będące dziełem człowieka i wykonujące ciągle swoje zadanie to reflektory odbijające księżycowego eksperymentu laserowego w ramach programu ALSEP, pozostawione tam przez ekipy Apollo 11, 14 i 15.
Na liście znajdują się obiekty będące dalej niż 90° na zachód albo wschód, to obiekty na drugiej stronie Księżyca niewidocznej z Ziemi. Do obiektów tych należy zaliczyć Ranger 4, Lunar Orbiter 1, Lunar Orbiter 2, Lunar Orbiter 3.
Sztuczny obiekt | Zdjęcie | Narodowość | Rok | Masa (kg) | Stan | Umiejscowienie | Zdjęcie z orbity |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Łuna 2 | ZSRR | 1959 | 390,2 | Rozbity zgodnie z planem |
29° Płn 0° | ||
Ranger 4 | USA | 1962 | 331 | Rozbity zgodnie z planem |
12,9° Płd. 129,1° Zach. | ||
Ranger 6 | USA | 1964 | 381 | Rozbity zgodnie z planem |
9,4° Płn. 21,5° Wsch. | ||
Ranger 7 | USA | 1964 | 365,7 | Rozbity zgodnie z planem |
10,6° Płd. 20,6° Zach. | ||
Łuna 5 | ZSRR | 1965 | 1474 | Rozbity | 1,6° Płd. 25° Zach. | ||
Łuna 7 | ZSRR | 1965 | 1504 | Rozbity | 9,8° Płn. 47,8° Zach. | ||
Łuna 8 | ZSRR | 1965 | 1550 | Rozbity | 9,6° Płn. 62° Zach. | ||
Ranger 8 | USA | 1965 | 367 | Rozbity zgodnie z planem |
2,64° Płn. 24,77° Wsch. | ||
Ranger 9 | USA | 1965 | 367 | Rozbity zgodnie z planem |
12,79° Płd. 2,36° Zach. | ||
Łuna 9 | ZSRR | 1966 | 1580 | Wylądował | 7,13° Płn. 64,37° Zach. | ||
Łuna 10 | ZSRR | 1966 | 1600 | Rozbity zgodnie z planem |
?[1] | ||
Łuna 11 | ZSRR | 1966 | 1640 | Rozbity | ?[1] | ||
Łuna 12 | ZSRR | 1966 | 1670 | Rozbity | ?[1] | ||
Łuna 13 | ZSRR | 1966 | 1700 | Wylądował | 18,87° Płn. 63,05° Zach. | ||
Surveyor 1 | USA | 1966 | 270 | Wylądował | 2,45° Płd. 43,22° Zach. | [1] | |
Lunar Orbiter 1 | USA | 1966 | 386 | Rozbity zgodnie z planem |
6,35° Płn. 160,72° Wsch. | ||
Surveyor 2 | USA | 1966 | 292 | Rozbity | 4,0° Płd. 11,0° Zach. | ||
Lunar Orbiter 2 | USA | 1966 | 385 | Rozbity zgodnie z planem |
2,9° Płn. 119,1° Wsch. | ||
Lunar Orbiter 3 | USA | 1966 | 386 | Rozbity zgodnie z planem |
14,6° Płn. 97,7° Zach. | ||
Surveyor 3 | USA | 1967 | 281[2] | Wylądował | 2,99° Płd. 23,34° Zach. | ||
Lunar Orbiter 4 | USA | 1967 | 386 | Rozbity zgodnie z planem |
?[1] | ||
Surveyor 4 | USA | 1967 | 283 | Rozbity | 0,45° Płn. 1,39° Zach. | ||
Explorer 35 | USA | 1967 | 104,3 | Rozbity | ?[1] | ||
Lunar Orbiter 5 | USA | 1967 | 386 | Rozbity zgodnie z planem |
2,8° Płd. 83,1° Zach. | ||
Surveyor 5 | USA | 1967 | 281 | Wylądował | 1,42° Płn. 23,2° Wsch. | ||
Surveyor 6 | USA | 1967 | 282 | Wylądował | 0,53° Płn. 1,4° Zach. | ||
Surveyor 7 | USA | 1967 | 290 | Wylądował | 40,86° Płd. 11,47° Zach. | ||
Łuna 14 | ZSRR | 1968 | 1670 | Rozbity | ?[1] | ||
Apollo 10 Człon zniżania | Link do schematu członów LM |
USA | 1969 | 2211 | Rozbity (zgodnie z planem) |
?[3] | |
Apollo 10 Człon wznoszenia | USA | 1969 | 2211 | Rozbity zgodnie z planem |
?[4] | ||
Łuna 15 | ZSRR | 1969 | 2718 | Rozbity | ? | ||
Apollo 11 LM-5 (Eagle) człon zniżania | USA | 1969 | 2034 | Wylądował | 0,67° Płn. 23,47° Wsch. | [2] | |
Apollo 11 Człon wznoszenia | USA | 1969 | 2184 | Rozbity zgodnie z planem |
? | ||
Apollo 12 LM-6 (Intrepid) człon zniżania | USA | 1969 | 2211 | Wylądował | 2,99° Płd. 23,34° Zach. | LROC page | |
Apollo 12 LM człon wznoszenia[5] | USA | 1969 | 2164 | Rozbity zgodnie z planem |
3,94° Płd. 21,2° Zach. | ||
Apollo 13 S-IVB (S-IVB-508)[6] | USA | 1970 | 13 454 | Rozbity zgodnie z planem |
2,75° Płd. 27,86° Zach. | ||
Łuna 16 Człon zniżania[7] | ZSRR | 1970 | < 5727 | Wylądował | 0,68° Płd. 56,3° Wsch. | ||
Łuna 17 i Łunochod 1 | ZSRR | 1970 | 5600 | Wylądował | 38,28° Płn. 35,0° Zach. | ||
Łuna 18 | ZSRR | 1971 | 5600 | Rozbity | 3,57° Płn. 56,5° Wsch. | ||
Łuna 19 | ZSRR | 1971 | 5600 | Rozbity | ?[1] | ||
Apollo 14 S-IVB (S-IVB-509) | USA | 1971 | 14 016 | Rozbity zgodnie z planem |
8,09° Płd. 26,02° Zach. | LROC page | |
Apollo 14 LM-8 (Antares) Człon zniżania | USA | 1971 | 2144 | Wylądował | 3,65° Płd. 17,47° Zach. | ||
Apollo 14 LM-8 Człon wznoszenia[5] | USA | 1971 | 2132 | Rozbity zgodnie z planem |
3,42° Płd. 29,67° Zach. | ||
Apollo 15 S-IVB (S-IVB-510) | USA | 1971 | 14 036 | Rozbity zgodnie z planem |
1,51° Płd. 17,48° Zach. | ||
Apollo 15 LM-10 (Falcon) Człon zniżania | USA | 1971 | 2809 | Wylądował | 26,13° Płn. 3,63° Wsch. | ||
Apollo 15 Księżycowy łazik | USA | 1971 | 462 | Wylądował | 26,08° Płn. 3,66° Wsch. | ||
Apollo 15 LM-10 Człon (Falcon) wznoszenia[5] | USA | 1971 | 2132 | Rozbity zgodnie z planem |
26,36° Płn. 0,25° Wsch. | ||
Łuna 20 Człon zniżania[7] | ZSRR | 1972 | < 5727 | Wylądował | 3,53° Płn. 56,55° Wsch. | ||
Apollo 16 Człon S-IVB (S-IVB-511) | USA | 1972 | 14 002 | Rozbity zgodnie z planem |
1,3° Płn. 23,9° Zach. | ||
Apollo 16 LM-11 (Orion) Człon zniżania | USA | 1972 | 2765 | Wylądował | 8,97° Płd. 15,50° Wsch. | ||
Apollo 16 Księżycowy łazik | USA | 1972 | 462 | Wylądował | 8,97° Płd. 15,51° Wsch. | ||
Apollo 16 LM-11 (Orion) człon wznoszenia[5] | USA | 1972 | 2138 | Rozbity zgodnie z planem |
? | ||
Apollo 16 subsatelita | USA | 1972 | 36 | Rozbity zgodnie z planem |
?[1] | ||
Apollo 17 S-IVB | USA | 1972 | 13 960 | Rozbity zgodnie z planem |
4,21° Płd. 22,31° Zach. | ||
Apollo 17 LM-12 (Challenger) Człon zniżania | USA | 1972 | 2798 | Wylądował | 20,19° Płn. 30,77° Wsch. | LROC page | |
Apollo 17 Księżycowy łazik | USA | 1972 | 462 | Wylądował | 20,17° Płn. 30,77° Wsch. | ||
Apollo 17 LM-12 (Challenger) Człon wznoszenia[5] | USA | 1972 | 2150 | Rozbity zgodnie z planem |
19,96° Płn. 30,50° Wsch. | ||
Łuna 21 i Łunochod 2[8] | ZSRR | 1973 | 4850 | Wylądował | 25,85° Płn. 30,45° Wsch. | ||
Explorer 49 | USA | 1973 | 328 | Rozbity | ?[1] | ||
Łuna 22 | ZSRR | 1974 | 4000 | Rozbity | ?[1] | ||
Łuna 23 | ZSRR | 1974 | 5600 | Wylądował | ~12º Płn. ~62º Wsch. | ||
Łuna 24 Człon zniżania[7] | ZSRR | 1976 | < 5800 | Wylądował | 12,75° Płn. 62,2° Wsch. | ||
Hiten – orbiter Hagoromo[9] | Japonia | 1990 | 12 | Rozbity (nie potwierdzone) |
? | ||
Hiten | Japonia | 1993 | 143 | Rozbity zgodnie z planem |
34,3° Płd. 55,6° Wsch. | ||
Lunar Prospector | USA | 1998 | 126 | Rozbity zgodnie z planem |
87,7° Płd. 42,1° Wsch. | ||
SMART-1 | 18 ESA nations | 2006 | 307 | Rozbity zgodnie z planem |
34,24° Płd. 46,12° Zach. | ||
Chandrayaan-1 | Indie | 2008 | 35 | Rozbity zgodnie z planem |
89,9° Płd. 0.0° Wsch.[10] | ||
SELENE Rstar (Okina) | Japonia | 2009 | 53 | Rozbity | 28,2° Płn. 201,0° Wsch. | ||
Chang’e 1 | Chińska Republika Ludowa |
2009 | 2000 | Rozbity zgodnie z planem |
1,5° Płd. 52,36° Wsch. | ||
SELENE (Kaguya) główny satelita | Japonia | 2009 | 1984 | Rozbity zgodnie z planem |
65,5° Płd. 80,4° Wsch. | ||
LCROSS - Impaktor EDUS | USA | 2009 | 2270 | Rozbity zgodnie z planem |
84,674° Płd. 311,302° Wsch. Krater Cabeus |
Zdjęcie obłoku pyłu 20 sekund po uderzeniu impaktora w krater[11] | |
LCROSS - Sonda S-S/C | USA | 2009 | 700 | Rozbita zgodnie z planem |
84,731° Płd. 310,522° Wsch. Krater Cabeus | ||
GRAIL | USA | 2012 | 132,6 | Rozbite na zakończenie misji |
75,62° Płn. 26,63° Zach. okolice kraterów Filolaus i Mouchez | ||
Chang’e 3 / Yutu | Chiny | 2013 | 1200 | Wylądował | 44,12° Płn. 19,51° Zach. Mare Imbrium | ||
LADEE | USA | 2014 | 248,2 | Rozbita zgodnie z planem |
wschodnia krawędź krateru Sundman V | ||
Sumaryczna masa całkowita (kg) | 189 344 |
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i j Statek kosmiczny był na księżycowej orbicie, lecz z całą pewnością zszedł z orbity i rozbił się o Księżyc, lokalizacja nie jest znana.
- ↑ Apollo 12 przywiózł na Ziemię około 10 kg (spośród 302 kg Surveyora) w celu studiowania efektów ekspozycji detali statku kosmicznego na długie oddziaływanie przestrzeni kosmicznej.
- ↑ Załoga modułu księżycowego misji Apollo 10 dokonała okrążenia Księżyca na wysokości 15 km bez lądowania na jego powierzchni. Następnie wróciła do CSM po uprzednim odrzuceniu członu zniżania, który rozbił się o powierzchnię Księżyca w nieznanym miejscu. Czyli do CSM na orbicie okołoksiężycowej wrócił tylko człon wznoszenia, załoga przesiadła się do modułu dowodzenia a moduł wznoszenia został porzucony i w konsekwencji rozbił się o powierzchnię Księżyca w nieznanym miejscu.
- ↑ Załoga modułu księżycowego misji Apollo 10 dokonała okrążenia Księżyca na wysokości 15 km, a następnie wróciła do CSM po uprzednim odrzuceniu członu zniżania, który rozbił się o powierzchnię Księżyca w nieznanym miejscu. Czyli do CSM na orbicie okołoksiężycowej wrócił tylko człon wznoszenia, załoga przesiadła się do modułu dowodzenia a moduł wznoszenia został porzucony i w konsekwencji rozbił się o powierzchnię Księżyca w nieznanym miejscu.
- ↑ a b c d e f Silnik członu wznoszenia Apollo 10 otrzymał komendę do opuszczenia orbity Księżyca i wejścia na orbitę okołosłoneczną. Człon wznoszenia Apollo 11 zszedł z orbity okołoksiężycowej i rozbił się o powierzchnię Księżyca w nieznanym miejscu. Człon wznoszenia Apollo 16 rozbił się o Księżyc w nieznanym miejscu, kiedy otrzymał komendę zejścia z orbity księżycowej. Człony wznoszenia modułów księżycowych kolejnych wypraw Apollo (12, 14, 15, i 17) po skończonych misjach zostały rozmyślnie rozbite o powierzchnię Księżyca. Kompletny moduł księżycowy Apollo 13 po wypełnieniu roli szalupy ratunkowej na trasie do Księżyca i od Księżyca do orbity okołoziemskiej spłonął po wejściu w atmosferę ziemską. Załoga przed wejściem w atmosferę przesiadła się do modułu dowodzenia.
- ↑ NASA: Apollo Tables. nssdc.gsfc.nasa.gov. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-08-14)]. S-IVB uderzył w powierzchnię Księżyca 14 kwietnia o godz. 01:10 UTC przy prędkości 2,58 km/s, 137,1 kilometrów od sejsmometru Apollo 12.
- ↑ a b c Program Łuna Próba misji powrotnej; podana masa odnosi się do sumy mas członu zniżania i członu wznoszenia, mimo tego, że na Księżycu pozostał tylko człon opadania.
- ↑ Lądownik i łazik ważyły 1814 kg; reszta przypuszczalnie po zejściu z orbity rozbiła się o powierzchnię Księżyca.
- ↑ Był umieszczony na orbicie w 1990, przypuszczalnie zszedł z orbity.
- ↑ Impaktor MIP rozbił się w kraterze Shackleton.
- ↑ Zdjęcie wykonane przez sondę S-S/C, która rozbiła się 4 minuty później.