Markownia
Markownia – naziemna część kopalni, pomieszczenie, gdzie przechowywano i wydawano górnikom tzw. marki, tj. znaczki kontrolne[1][2]. Pracownik markowni to markarz lub znaczkarz[3].
Znaczki kontrolne służyły do ewidencji osób pracujących pod ziemią[2], miały postać okrągłych lub wielokątnych blaszek z otworem. Kształt marki oznaczał profesję górnika lub zmianę, na której pracował. Markę górnik zabierał na dół, miał ją przy sobie w czasie pracy, a wyjeżdżając na powierzchnię oddawał wieszając na specjalnej tablicy przy odpowiadającym numerze lub wręczał urzędnikom[2]. Brakująca marka wskazywała, że górnik nie wyjechał na powierzchnię. W przypadku pożaru lub innego wypadku, po numerze na odnalezionej marce identyfikowano zwłoki górnika.
Obecnie odpowiednikiem markowni jest biuro na kopalni, w którym obsługiwane są elektronicznie tzw. dyskietki (znaczki), służą zarówno do tego co dawne marki - informacja o tym, który z górników znajduje się pod ziemią - jak i do rejestracji czasu pobytu górnika na terenie kopalni czy np. rejestracji czy dany górnik pracuje np. w strefie podwyższonej temperatury. Dyskietki odbija się w specjalnych czytnikach elektronicznych, z których informacja o tym, który z górników i gdzie się odbił trafia do komputerów w markowni.
W wielu zabytkowych zabudowaniach kopalnianych markownie są obecnie pomieszczeniami o zmienionej funkcji (działalność wystawowa, artystyczna itp.), jak np. w:
- Kopalni Węgla Kamiennego Ludwik
- zabytkowej kopalni Michal w Ostrawie
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Gajda 1988 ↓, s. 444.
- ↑ a b c Tarabuła 2012 ↓.
- ↑ Gajda 1988 ↓, s. 438.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Stanisław Gajda: Gwara górnicza. W: Górniczy stan w wierzeniach, obrzędach, humorze i pieśniach. Dorota Simonides (red.). Katowice: Śląski Instytut Naukowy, 1988. ISBN 83-7008-067-7.
- Historia Wyższego Urzędu Górniczego na tle dziejów nadzoru górniczego na ziemiach polskich. Marek Tarabuła (opr.). Katowice: Wyższy Urząd Górniczy, 2012, s. 22. ISBN 978-83-920673-3-7.