Mayer Ebner

Mayer Ebner
מאיר אֶבּ נֶר
Data i miejsce urodzenia	19 września 1872 ; Czerniowce
Data i miejsce śmierci	12 grudnia 1955 ; Tel Awiw
Zawód, zajęcie	dziennikarz i polityk
Rodzice	Jakub Ebner i Machle Ebner
Małżeństwo	Adele Ebner
Dzieci	Nataly, Joseph, Alma
	Multimedia w Wikimedia Commons

Mayer Ebner (hebr. מאיר אֶבּנֶר; ur. 19 września 1872 roku w Czerniowcach, Austro-Węgry, zm. 12 grudnia 1955 w Tel Awiwie, Izrael) – syjonistyczny polityk i dziennikarz. Był członkiem rumuńskiego parlamentu, zwolennikiem praw obywatelskich i samostanowienia Żydów.

Młodość[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w zasymilowanej mieszczańskiej rodzinie. Studiował prawo na Uniwersytecie Czerniowieckim.

Działalność[edytuj | edytuj kod]

Już w młodym wieku Ebner poparł koncepcję rozwoju nowego żydowskiego ruchu narodowego, ponieważ zauważył, że asymilacja Żydów się nie powiodła, a wybuchy antysemityzmu w ostatnich dekadach XIX wieku wymagają zmian. W 1891 roku, wykorzystując model stowarzyszenia Kadimah (stworzonej przez studentów żydowskich w Wiedniu) utworzył Hasmonäain Cernăuți. W ramach tego projektu pracował z Philipp Menczel, Isak Schmierer i Josef Bierer.

W 1894 roku Ebner był redaktorem Das Jüdische Echo, pierwszej publikacji z Bukowiny z żydowskim programem krajowym. Z entuzjazmem przyjął artykuł Theodora Herzla Państwo żydowskie (niem. Der Judenstaat)^[1]. Uczestniczył w pierwszym Kongresie Syjonistycznym w Bazylei^[2], który odbył się w 1897 roku, stając się jednym z pionierów idei syjonistycznej w Bukowinie.

Prowadził kampanię, by zaangażowować organizacje syjonistyczne w życie polityczne. Uczestniczył w sprawie utworzenia Żydowskiej Partii Narodowej w Bukowinie kierowanej przez Benno Strauchera. Ebner ostatecznie opuścił partię, a wraz z Leonem Kellnerem, stworzył w 1910 roku konkurencyjną organizację – Ludową Radę Żydowską (niem. Der jüdische Volksrat), która w latach 1911 i 1912 odnosiła sukcesy w wyborach lokalnych i gminnych. Sam Ebner został wybrany do rady gminnej w Czerniowcach.

W 1914 roku do Czerniowiec wkroczyły wojska rosyjskie. Po zajęciu miasta Ebner został aresztowany i zesłany na Syberię, gdzie pozostał do sierpnia 1917. Po powrocie reprezentował syjonistów jako lider Krajowej Rady Żydowskiej w Bukowinie, która powstała w październiku 1918 roku, kiedy upadła habsburska monarchia i Bukowina została wcielona do Rumunii. Ebner prosił nowe władze o przestrzeganie praw cywilnych Żydów z Bukowiny, a także o natychmiastowe przyznanie takich praw dla wszystkich Żydów w Rumunii^[3].

W 1919 roku Ebner założył gazetę Ostjüdische Zeitung (Wschodnia Gazeta Żydowska), którą zarządzał aż do jej upadku w 1938 roku.

Zapewnił ochronę i rozwój żydowskich instytucji gminnych w Bukowinie, podczas kampanii na rzecz emigracji do Palestyny i rozpowszechniania j. hebrajskiego.

W latach 1926-1933 (z wyjątkiem lat 1931/32) Ebner był posłem lub senatorem organów ustawodawczych w parlamencie rumuńskim, śmiało broniąc interesów mniejszości żydowskiej i odpierając dyskryminacyjne tendencje i coraz częstsze antysemickie ekscesy. W 1931 roku brał udział w tworzeniu pro-syjonistycznej Żydowskiej Narodowej Partii Rumunii, która była pierwotnie przeciwieństwem wobec Związku Żydów Rumuńskich pod przewodnictwem Wilhelma Fildermana. Jednak w 1936 roku Żydowska Partia Narodowa zawarła sojusz ze Związkiem Żydów Rumuńskich, żeby oprzeć się antysemickim rumuńskim siłom prawicowym. Ebner wyemigrował do Palestyny w 1940 roku.

W Palestynie, zaproponował „dualistyczne” rozwiązanie konfliktu politycznego i terytorialnego między Żydami i Arabami na podstawie instytucjonalnego modelu monarchii austro-węgierskiej.

Ebner było jedynym przywódcą syjonistycznym, któremu udało się połączyć działalność syjonistyczną z polityczną i kulturalną walką w celu ochrony tożsamości, praw i swobód Żydów w diasporze. Udało mu się to przede wszystkim z powodu zdolności organizacyjnych i umiejętności oratorskich.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Theodor Herzl: Der Judenstaat. Leipzig, Vienna: M. Breitenstein’s Verlags-Buchhandlung, 1896.
↑ I Kongres Syjonistyczny. Bazylea 1897. Bazylea: 1897.
↑ Arie LeonA.L. Schmelzer Arie LeonA.L., The First World War. The Jews in Bukowina (1914-1919) -World War and Russian Occupation, JeromeJ. Silverbush (tłum.), Museum of Family History [dostęp 2020-04-08], Cytat: This memorable document, which is attributed to Mr. Meyer Ebner, President of the National Committee and a participant at the first Zionist Congress read: 'Mr. President’ stated in response to your invitation to attend the congress on the 28th November 1918 and to accept your programme unconditionally we would like to inform you of the decision of the Jewish National Committee: The Jewish National congress in Bukowina adheres to President Wilson’s principles for elf-determination of all nations which states that national demands should be satisfied to avoid animosities which might disturb the peace of Europe and the entire world again should be eliminated. The Jewish National Congress recognises the unification of the Romanian territories into one state and within it the principles of self-determination to which the Romanian people is entitled. In light of the fact that Jews in Romania did not enjoy equal rights and because the current situation does not seem to promise equal civil and political rights under the law to Jews in Romania in the future, the Jewish National Congress demands that unconditional equal rights be accorded to the Jews in Romania. In view of the position adopted by the Jewish people everywhere and in light of the neutral stance which has been adopted by us we are unable to participate in this Congress. Signed in Czernowitz 27th November 1918, Dr. Meyer Ebner, Dr. Jacob Pistiner and Dr. Bertholt Friedman (ang.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

[1] Theodor Herzl: Der Judenstaat. Leipzig, Vienna: M. Breitenstein’s Verlags-Buchhandlung, 1896.

[2] I Kongres Syjonistyczny. Bazylea 1897. Bazylea: 1897.

[3] Arie LeonA.L. Schmelzer Arie LeonA.L., The First World War. The Jews in Bukowina (1914-1919) -World War and Russian Occupation, JeromeJ. Silverbush (tłum.), Museum of Family History [dostęp 2020-04-08], Cytat: This memorable document, which is attributed to Mr. Meyer Ebner, President of the National Committee and a participant at the first Zionist Congress read: 'Mr. President’ stated in response to your invitation to attend the congress on the 28th November 1918 and to accept your programme unconditionally we would like to inform you of the decision of the Jewish National Committee: The Jewish National congress in Bukowina adheres to President Wilson’s principles for elf-determination of all nations which states that national demands should be satisfied to avoid animosities which might disturb the peace of Europe and the entire world again should be eliminated. The Jewish National Congress recognises the unification of the Romanian territories into one state and within it the principles of self-determination to which the Romanian people is entitled. In light of the fact that Jews in Romania did not enjoy equal rights and because the current situation does not seem to promise equal civil and political rights under the law to Jews in Romania in the future, the Jewish National Congress demands that unconditional equal rights be accorded to the Jews in Romania. In view of the position adopted by the Jewish people everywhere and in light of the neutral stance which has been adopted by us we are unable to participate in this Congress. Signed in Czernowitz 27th November 1918, Dr. Meyer Ebner, Dr. Jacob Pistiner and Dr. Bertholt Friedman (ang.).

[1]

[2]

[3]