Meczet Piątkowy w Baku
 nr rej. 89
| |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Wyznanie | |
| Rodzaj | |
| Historia | |
| Data budowy |
1899 |
Położenie na mapie Azerbejdżanu  | |
Położenie na mapie Baku  | |
 40°21′55,42″N 49°50′08,59″E/40,365394 49,835719
| |
Meczet Piątkowy[1] (azer. Cümə məscidi) – meczet na Starym Mieście w Baku, stolicy Azerbejdżanu. Jest jednym z najważniejszych meczetów w mieście[2].
Meczet stoi ukośnie w stosunku do innych budynków, z dziedzińcem od strony ulicy i grubym minaretem z tyłu[2].
Pierwowzór obiektu istniał już na początku XIV wieku[2] (na miejscu dawnej zaratusztriańskiej świątyni ognia), a w 1437 dostawiono minaret[3] z balkonem na stalaktytowych wspornikach[2]. Pierwotny budynek meczetu nie przetrwał a nowy budynek, który do dziś istnieje, zbudowano w 1899 z funduszy bogatego mieszczanina bakijskiego Hacı Şeyxəli Dadaşova[3]. W czasach ZSRR, miał zmienne koleje losu. Wpierw w 1937 został zamknięty przez władze komunistyczne, później urządzono w nim magazyn, a od 1968 mieściło się tu muzeum dywanów[4]. Po odzyskaniu niepodległości przez Azerbejdżan w 1991, obiekt ponownie zaczął pełnić funkcje religijne[5]. Decyzją rządu z 2 sierpnia 2001, Meczet Piątkowy został dodany do listy zabytków historii i kultury chronionych przez państwo[4].
Po roku 1991, grupa wiernych zbierających się w tym meczecie powołała organizację religijną pod nazwą Cümə Məscidi Dini İcması rejestrując się zarówno we władzach miejskich jak i w Ministerstwie Sprawiedliwości Azerbejdżanu. Organizacja ta sprawowała opiekę nad meczetem. Jednak w 2001 roku, po włączeniu meczetu na listę chronionych przez państwo zabytków, nowe władze państwowe postanowiły przejąć kontrolę nad meczetem; obsadzić go nowym imamem na miejsce aktualnego, którym był İlqar Allahverdiyev, obrońca praw człowieka i demokracji. Meczet i jego organizacja chroniły swoją autonomię i broniły się przed interwencją państwa, aż do roku 2004 gdy w trakcie nabożeństwa przysłane przez rząd wojsko wkroczyło do meczetu i siłą usunęło wszystkich. Meczet został potem otoczony płotem i „zamknięty na czas naprawy”. Gdy Cümə Məscidi Dini İcması skierowało sprawę do sądu i ją przegrało w roku 2004, po wyczerpaniu drogi sądowniczej w Azerbejdżanie, złożyło pozew przeciwko państwu w Europejskim Trybunale Praw Człowieka[5]. Ostatecznie władze Azerbejdżanu wygrały, gdyż 8 lutego 2013 Europejski Trybunał Praw Człowieka ogłosił odrzucenie wniosku skarżących[6].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Polski egzonim uchwalony na XCIX posiedzeniu KSNG.
- ↑ a b c d Baku. W: Sławomir Adamczak: Gruzja, Armenia i Azerbejdżan. Bielsko-Biała: Wydawnictwo Pascal, 2013, s. 385, seria: Praktyczny przewodnik. ISBN 978-83-7642-141-4.
- ↑ a b Джума мечеть (Ичери-Шехер, Баку). www.ourbaku.com. [dostęp 2015-04-01]. (ros.).
- ↑ a b "itemid":["001-116090"} JUMA MOSQUE CONGREGATION and Others against Azerbaijan]. The European Court of Human Rights, 2013-01-08. [dostęp 2015-04-01]. (ang.).
- ↑ a b Juma Mosque Congregation of Baku, Azerbaijan. www.becketfund.org. [dostęp 2015-04-01]. (ang.).
- ↑ Azerbaijan Mosque Loses Eight-Year Struggle for Religious Freedom. www.becketfund.org, 2013-02-11. [dostęp 2015-04-01]. (ang.).