Mikołaj (komita)
| komita | |
| Dane biograficzne | |
| Data śmierci |
X wiek |
|---|---|
| Żona | |
| Dzieci | |
Mikołaj - bojar bułgarski z czasów cara Piotra I (927-969), komita zarządzający prowincją w południowo-zachodniej części carstwa bułgarskiego i ojciec cara Samuela[1]
Jan Skylitzes przedstawiając czterech braci władających pod koniec X wieku zachodnią Bułgarią mówi że byli synami jednego z wielmożnych komitów (gr.: κόμης, -ητος, komes, -etos). Niektóre z rękopisów Kroniki Skylitzesa przynoszą również informację o imieniu żony Mikołaja, które brzmiało Ripsymia (‘Ριψίμη, Ripsime)[2]. Ripsymia urodziła Mikołajowi czterech synów: Dawida, Mojżesza, Arona i Samuela.
O pochodzeniu Mikołaja i jego synów nie sposób powiedzieć nic pewnego. Współczesny im historyk armeński Stefan z Taron twierdzi, że pochodzili z Armenii. Pogląd ten cieszy się pewnym uznaniem, szczególnie wśród historyków zachodnioeuropejskich[3], ze względu jednak na błędy, jakich dopuszcza się historyk armeński w stosunku do osoby Samuela Komitopula, bywa również kwestionowany jako niewiarogodny[4]. Wedle innych hipotez Mikołaj pochodził ze słowiańskiego plemienia Brsjaków (Bereziti) zamieszkujących dzisiejszą Macedonię lub z jednego ze starych rodów bułgarskich[5]. N. Błagoew uważa nawet, że korzenie komity Mikołaja i jego synów są protobułgarskie, i że Mikołaj jest potomkiem rodziny Asparucha[6]. Bezpośredniego dowodu za bułgarską świadomością potomków Mikołaja dostarcza Inskrypcja z Bitoli, w której jego wnuk car Iwan Władysław określa siebie samego jako "Bułgara z rodu"[7].
Kolejny problem stanowi pytanie jakim obszarem, zarządzał jako komita, Mikołaj. Niektórzy badacze sugerują, że był to obszar wokół Sredca, gdzie w 976 roku wybuchło powstanie przeciw Bizancjum[8], inni wskazują raczej na okolice Jezior Ochrydzkiego i Prespańskiego w dzisiejszej Macednii, które stały się w ciągu najbliższych 50 lat centrum państwa bułgarskiego[9].
Niedostatek informacji w źródłach historycznych, nie pozwala stwierdzić, czy Mikołaj wziął bezpośredni udział w wydarzeniach z lat 969-971, kiedy wschodnia część państwa bułgarskiego została po raz pierwszy zdobyta przez księcia ruskiego Światosława, a następnie przez cesarza bizantyńskiego Jana Tzimiskesa[10]. W ciągu najbliższych kilku lat, synowie Mikołaja stanęli na czele znacznych obszarów południowo-zachodniej części dawnej Bułgarii, dając początek krótkim i gwałtownym dziejom dynastii Kommitopulów na tronie bułgarskim (zob. Komitopuli).
| komita Mikołaj | Ripsymia | ||||||||||
| Dawid | Mojżesz | Aron | Samuel (panował 997–6 października 1014) | ||||||||
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ T. Wasilewski: Historia Bułgarii. s. 64.
- ↑ Wasyl Złatarski: Istorija na byłgarskata dyrżawa... Tom I. Cz. 2. s. 603-607.
- ↑ N. Adontz. Samuel l'Armenien. „Memoires de l’Academie Royale”. 38. s. 3 i nn.. The New Cambridge Medieval History. T. 3. s. 584-585.
- ↑ G. Ostrogorski: Dzieje Bizancjum. s. 300.
- ↑ Przegląd tez dotyczących pochodzenia Komitopulów zawiera P. Pawłow: Car Samuił i Byłgarskata epopeja. J. Andreew, I. Łazarow, P. Pawłow: Koj Koj e w Srednowekowna Byłgaria. s. 294. S. Priwatricz: Samuiłowata dyrżawa. s. 112, 116.
- ↑ N. Błagoew: Kriticzeski pogled wyrchu. s. 21-27. Również P. Pawłow (Byłgarskata epopeja)
- ↑ Podbrani izwori za byłgarskata istorija. T. II. s. 128.
- ↑ Wasyl Złatarski: Istorija na byłgarskata dyrżawa... Tom I. Cz. 2. s. 608-609.
- ↑ J. Andreew, I. Łazarow, P. Pawłow: Koj Koj e w Srednowekowna Byłgaria. s. 293. S. Priwatricz: Samuiłowata dyrżawa.. s. 63-65.
- ↑ Wasyl Złatarski: Istorija na byłgarskata dyrżawa... Tom I. Cz. 2. S. Priwatricz: Samuiłowata dyrżawa. s. 65.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- N. Adontz. Samuel l'Armenien, roi des Bulgares. „Memoires de l’Academie Royale de Belgique, Classe de Lettres”. 38, s. 3 i nn., 1938. Bruxelles: Palais des academies.
- J. Andreew, I. Łazarow, P. Pawłow: Koj Koj e w Srednowekowna Byłgaria. Istoriczeski sprawocznik. Sofia: Prosweta u, 1994. ISBN 954-01-0476-9.
- N. Błagoew: Kriticzeski pogled wyrchu izwiestijata na Joan Skilica za proizchoda na car Samuiłowata dyrżawa. Wyd. 4. Makedonski pregled, 1926.
- The New Cambridge Medieval History. T. 3. Cambridge University Press, 2005. ISBN 0-521-36447-7.
- P. Pawłow: Car Samuił i Byłgarskata epopeja. Sofia, Weliko Tyrnowo: 2002. (bułg.).
- Podbrani izwori za byłgarskata istorija, tom II: Byłgarskite dyrżawi i Byłgarite prez Srednwekowieto. Sofia: TANGRA TanNakRa IK, 2004.
- S. Priwatricz: Samuiłowata dyrżawa. Obchwat i charakter. Sofia: АGАТА-А, 2000. ISBN 954-540-020-X.
- Wasyl Złatarski: Istorija na byłgarskata dyrżawa prez srednite wekowe. Tom I. Istorija na Pyrvoto byłgarsko carstwo. Wyd. 2. (bułg.).