Przejdź do zawartości

Monastyr Trójcy Świętej w Międzyrzeczu

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
monastyr Trójcy Świętej
Троїцький монастир
Ilustracja
Widok ogólny
Państwo

 Ukraina

Obwód

 rówieński

Miejscowość

Międzyrzecz

Kościół

Ukraiński Kościół Prawosławny Patriarchatu Moskiewskiego

Eparchia

rówieńska

Archimandryta

Teodor (Melnyczuk)

Klauzura

nie

Typ monasteru

męski

Obiekty sakralne
Cerkiew

Trójcy Świętej

Data budowy

1454, 1606–1610

Data reaktywacji

1991 (otwarcie jako klasztor prawosławny)

Położenie na mapie obwodu rówieńskiego
Mapa konturowa obwodu rówieńskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „monastyr Trójcy Świętej”
Położenie na mapie Ukrainy
Mapa konturowa Ukrainy, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „monastyr Trójcy Świętej”
Ziemia50°18′26″N 26°29′23″E/50,307222 26,489722
Strona internetowa
Wnętrze cerkwi monasterskiej

Monastyr Trójcy Świętej[1] (ukr. Троїцький монастир) – prawosławny klasztor w Międzyrzeczu na Ukrainie, zajmujący obiekty dawnego klasztoru franciszkańskiego.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Według prawosławnej tradycji około 1240 na terenie dzisiejszego Międzyrzecza powstała wspólnota monastyczna założona przez mnichów z Monasteru Kijowsko-Pieczerskiego[2]. W 1460 Iwan Ostrogski ufundował w miejscowości drewnianą cerkiew Trójcy Świętej, która szybko uległa zniszczeniu wskutek pożaru. Na jej miejscu w XVI w. z fundacji Konstantego Ostrogskiego wzniesiono obronną świątynię zbliżoną w swojej formie do cerkwi ufundowanej przez niego w Ostrogu[3]. Na XVI w. wzmiankowane jest dalsze funkcjonowanie w Międzyrzeczu prawosławnego klasztoru[4]. W 1612 wnuk Konstantego Ostrogskiego Janusz, pierwszy w rodzie Ostrogskich konwertyta z prawosławia na katolicyzm, odebrał obiekt prawosławnym i polecił urządzić w nim kościół katolicki, którym mieli zaopiekować się franciszkanie; dla nich też ufundował klasztor[3]. Obiekt pozostawał w rękach zakonu do 1866, gdy władze rosyjskie dokonały kasaty klasztoru, a dawną cerkiew przywróciły do jej pierwotnych funkcji, organizując prawosławną parafię. Jedno ze skrzydeł klasztoru zamieniono na plebanię. Obiekt został zdewastowany w czasie I wojny światowej, gdy kwaterowały w nim wojska niemieckie[3].

Cerkiew w Międzyrzeczu pozostawała czynna w II Rzeczypospolitej oraz po przyłączeniu Wołynia do ZSRR, będąc siedzibą parafii. Po 1991 kompleks dawnego klasztoru franciszkanów razem ze świątynią został przekazany Ukraińskiemu Kościołowi Prawosławnego Patriarchatu Moskiewskiego, który urządził w nim męski monaster[2][5].

Architektura

[edytuj | edytuj kod]

Kompleks monasteru mieści się w obrębie murów obronnych zamku w Międzyrzeczu. Centralnym punktem jego zabudowań jest szesnastowieczna cerkiew Trójcy Świętej, wzniesiona na planie prostokąta, trójnawowa, z trzema absydami. Obiekt posiada pięć wieżyczek zwieńczonych niskimi kopułami. Jego styl stanowi połączenie elementów bizantyńskich i gotyckich[3] (zachowały się m.in. ostrołukowe okna z maswerkami).

We wnętrzu cerkwi przetrwały ołtarze boczne wstawione przez franciszkanów, jednak wstawiono do nich nowsze ikony. Na krzyżowych sklepieniach i ścianach znajdują się sztukaterie barokowe oraz dziewiętnastowieczny zespół fresków autorstwa Jermakowa, stanowiący naśladownictwo dekoracji malarskiej soboru św. Włodzimierza w Kijowie[3]. Do świątyni monasterskiej z obydwu stron przylegają budynki klasztorne z lat 1606–1610, w stylu renesansowym, ujęte w narożach cylindrycznymi basztami. Przebudowana wieża nad bramą prowadzącą na teren klasztoru pełni funkcję dzwonnicy[3].

Całość otoczono murem ze strzelnicami i narożnymi wieżami.

Ikona Matki Bożej

[edytuj | edytuj kod]

Szczególnym kultem w monasterze otaczana jest Ikona Matki Bożej „Dająca Życie”, powstała najprawdopodobniej w XIV w. Pierwotnie należała ona do Ostrogskich, którzy zabierali ją ze sobą na wyprawy wojenne. Wizerunek ten był czczony również przez franciszkanów, zaś w 1779 został koronowany na mocy decyzji papieża Benedykta XIV[2].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Polski egzonim uchwalony na 124. posiedzeniu KSNG
  2. a b c A.Dylewski, Ukraina, Pascal, Bielsko-Biała, 2005, ISBN 83-7304-508-2, s.213
  3. a b c d e f J. Tokarski, Ilustrowany przewodnik po zabytkach kultury na Ukrainie, t.2, Burchard Edition 2001, ISBN 83-87654-11-6, ss.160–162
  4. Pawluczuk U. A.: Życie monastyczne w II Rzeczypospolitej. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2007, s. 24. ISBN 978-83-7431-127-4.
  5. РІВНЕНСЬКА єпархія – монастирі