Most Małgorzaty w Budapeszcie
47°30′53″N 19°02′37″E/47,514722 19,043611 Widok z lotu ptaka | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Podstawowe dane | |
| Przeszkoda | |
| Długość |
607 m |
| Szerokość: • całkowita |
|
| Liczba torów tramwajowych |
2 |
| Data budowy |
1872–1876 |
| Data zburzenia |
18 stycznia 1945 |
| Data odbudowy |
1 sierpnia 1948 |
| Projektant | |
Położenie na mapie Budapesztu  | |
Położenie na mapie Węgier  | |
| 47°30′53″N 19°02′37″E/47,514722 19,043611
| |
Most Małgorzaty – most w Budapeszcie, który łączy bulwar świętego Stefana (węg. Szent István körút) po stronie peszteńskiej i bulwar Małgorzaty (węg. Margit körút) po stronie budańskiej z Wyspą Małgorzaty.
Most ma 607 m długości i 25,4 m szerokości.
Projekt[edytuj | edytuj kod]
W maju 1871 r. Ministerstwo ds. Transportu i Robót Publicznych (węg. Közmunka és Közlekedésügyi Minisztérium) ogłosiło konkurs na budowę nowego mostu. W wyznaczonym terminie wpłynęły 43 prace z wielu krajów, np. z Anglii, Austrii czy Niemiec. Trafił również rodzimy, węgierski plan, który przygotował János Feketeházy wraz z Miklósem Yblem, jednak zwycięski okazał się projekt francuski. I miejsce zdobył bowiem francuski inżynier Ernest Goüin. Nie dość, że zaprojektował most, to również go zbudował, gdyż to jego firmie (Maison Ernest Goüin, dzisiaj: Société de constructions de Batignolles) zlecono budowę mostu. Projekt zwyciężył dzięki konstrukcji nawiązującej do paryskiej architektury oraz tym, że doskonale komponował się z otoczeniem. Uroczyste otwarcie mostu miało miejsce 30 kwietnia 1876 roku.
Budowa[edytuj | edytuj kod]
Prace budowlane rozpoczęto w sierpniu 1872 roku od zbudowania czterech filarów zanurzonych w korycie rzeki. Następnie wybudowano filar centralny na wprost wyspy oraz filary przy brzegach rzeki. Dopiero później przystąpiono do instalacji konstrukcji stalowej, którą w całości wyprodukowano we Francji, w miejscowości Denain. Podczas prac budowlanych postanowiono również o wykonaniu rzeźb, które ozdobiłyby filary mostu od strony południowej. Wykonał je paryski rzeźbiarz Thabard.
Most wyróżnia się dwiema cechami:
- Konstrukcja nośna oparta jest na sześciu łukach o zmiennych wymiarach. Patrząc od strony obydwu brzegów w stronę połączenia z wyspą, zwiększają one kolejno swą rozpiętość i mają odpowiednio: 73, 83 i 85 m.
- Most nie biegnie na całej swej długości w linii prostej. Patrząc od strony środkowego filaru przy wyspie, która rozdziela rzekę na dwie odnogi, most załamuje się pod kątem 30 stopni w obydwie strony, tak aby filary zanurzone w korycie rzeki były ustawione równolegle do jej nurtu.
Most planowano oddać do użytku w 1875 roku, jednak powodzie wydłużyły prace budowlane. Most ukończono w roku następnym na wiosnę. Most posiadał jezdnię o szerokości 11,06 m oraz dwa chodniki po obu stronach o szerokości 2,90 m. Szerokość mostu wyniosła 16,86, a długość – 607,5 m. Jezdnię wyłożono drewnianą kostką, a chodniki dębowymi deskami. Wszystkie filary mostu natomiast rozświetlane były przez trójramienne kandelabry, które były podobne do lamp na Place de la Concorde (pol. Plac Zgody).
W oryginalnych planach było również wybudowanie połączenia z wyspą, jednak z braku funduszy przełożono to na inny termin. Po ponad 20 latach, dokładnie w 1900 roku zdołano wybudować swego rodzaju ramię mostu, dzięki któremu można było pieszo przedostać się na wyspę. Wcześniej możliwe to było tylko łodzią. Skrzydło mostu nawiązywało stylem do głównej konstrukcji.
Przebudowa[edytuj | edytuj kod]
W miarę upływu czasu, natężenie ruchu wzrastało. To wymogło wprowadzenie pewnych zmian. Najpierw tramwaj konny, który kursował tam od 1879 roku zastąpiono w 1894 tramwajem elektrycznym. W 1920 natomiast drewniane kostki, którymi była wyłożona jezdnia zastąpiono kostką brukową. Jednak to wszystko nie wystarczyło, aby usprawnić ruch na moście. Niezbędne były dalsze zmiany. W latach 1935-37 poszerzono most od strony południowej, dzięki czemu można było dodać dwa nowe pasy ruchu.
II wojna światowa[edytuj | edytuj kod]
4 listopada 1944 roku trzy filary mostu po stronie peszteńskiej zostały wysadzone w powietrze z niewyjaśnionych przyczyn. Wybuch pochłonął wiele ofiar zarówno wśród cywilów, jak i żołnierzy niemieckich. Z kolei reszta mostu, przy drugim brzegu, została wysadzona przez wycofujące się jednostki Wehrmachtu 18 stycznia 1945 roku.
Odbudowa i remonty[edytuj | edytuj kod]
Po II wojnie światowej szybko zdecydowano się na odbudowę mostu, ze względu na jego ogromne znaczenie. W 1947 oddano do użytku dwa południowe pasy ruchu. 1 sierpnia 1948 ukończono go całkowicie.
W 1978 r. miał miejsce znaczący remont mostu, a w latach 2009–2011 przeprowadzono jego gruntowną przebudowę. Most został poszerzony, dodano ścieżkę rowerową i zainstalowano nowe oświetlenie. Remont kosztował 26 mld forintów[1].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Tarlós kapcsolta fel a felújított Margit híd díszkivilágítását [online], www.origo.hu, 20 grudnia 2011 [dostęp 2023-05-15] (węg.).