Most Zamkowy w Kamieńcu Podolskim
Most Turecki w Kamieńcu Podolskim | |
Poprzednie nazwy |
most Zamkowy |
---|---|
Państwo | |
Miejscowość | |
Podstawowe dane | |
Poprzednie nazwy |
Most Zamkowy |
Przeszkoda | |
Długość |
88 m |
Szerokość: • całkowita |
|
Liczba przęseł |
1 |
Data budowy |
przed 1494 |
Data remontu |
1544, 1686, 1766, 1942 |
Projektant |
Hiob Bretfus, Andrzej Glover, Jan de Witte |
Położenie na mapie obwodu chmielnickiego | |
Położenie na mapie Ukrainy | |
48°40′24,89″N 26°33′58,18″E/48,673580 26,566160 |
Most Zamkowy[1] (także: most Turecki; ukr. Замковий міст, Zamkowyj mist) – most drogowy w Kamieńcu Podolskim, na Smotryczu, kamienny, wzniesiony przed 1494 lub w czasach Zygmunta I Starego; łączy Stary Zamek ze Starym Miastem.
Murowany most najprawdopodobniej zbudowano pod koniec XV wieku lub w wieku XVI na polecenie króla Zygmunta I Starego. Nie ma przekonujących dowodów na to, że istniała w tym miejscu wcześniej konstrukcja murowana. Pierwotnie był to most wspierający się na arkadach. U jego krańców stały dwie nadbramne baszty od strony zamku Baszta św. Anny z Bramą Stanisława Augusta i druga od wschodu zniszczona przez Turków w 1672 r. Pierwszym znanym architektem prowadzącym na nim prace był Hiob Bretfus, który pracował przy nim w 1544 roku przebijając w skałach pod mostem kanał. Most został poważnie zniszczony podczas tureckiego oblężenia w 1672 roku. W 1685 roku jego arkady zostały obmurowane przez 500 okupujących miasto Turków. W ten sposób powstała w miejsce arkad jednolita ściana. Po odzyskaniu przez Polskę Kamieńca, w 1715 roku przeprowadzono jego częściowy remont. Ponowny remont wykonano na koszt króla Stanisława Augusta Poniatowskiego w 1766 roku na pamiątkę czego w południowej części muru umieszczono napis: „Sucurrendo ruinae, Stanislaus Augustus Rex Poloniae, proprio sumptu A.D. MDCCLXVI” (Podniósł z ruin, Stanisław August król Polski, własnym kosztem, Roku Pańskiego 1766). Aż do XIX wieku prowadziła po nim najważniejsza droga do miasta. W 1942 roku został częściowo poszerzony przez Niemców[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Polski egzonim przyjęty na 121. posiedzeniu KSNG.
- ↑ Janusz Rymsza, Most zamkowy, [w:] Kamieniec Podolski: Studia z dziejów miasta i regionu, T. 1. pod red. Feliksa Kiryka, Kraków, WN Akad. Pedagog., 2000, ISBN 83-7271-035-X
Literatura[edytuj | edytuj kod]
- Płamienicka Olga, Rymsza Janusz, Kamieniec Podolsky w czasach rzymskich [w] Sympozjum Międzynarodowe Ochrona i zarządzanie miastami wpisanymi na Listę Dziedzictwa Światowego UNESCO..., Kamyanets Podilsky, 8-10 Oktober 1997. — 48 s.
- Prusіewіcz A., Kamіenіec Podolskі: Skіz hystoryczny, K.—Warszawa, 1915, s. 96—97.
- Пламеницька Є. М., Винокур І. С., Хотюн Г. М., Медведовський І. І. Кам'янець-Подільський: Історико-архітектурний нарис. — К.: Будівельник, 1968. — С. 70—71.
- Підземний О. Кроки реставраторів // Прапор Жовтня. — 1977. — 30 липня. — С. 4.
- Новицька М. Замковий міст: Історія однієї пам'ятки // Прапор Жовтня. — 1983. — 16 липня. — С. 4.
- Чернищук В. Таємниці замкового мосту // Корчагінець, 1983. — 20 серпня.
- Крепостной мост, не позднее XI в. — XV в., XVII—XVIII вв. (между Стробульварным спуском и ул. Папанина) // Памятники градостроительства и архитектуры Украинской ССР. — Т. 4. — К., 1986. — С. 168.
- Проїзд заборонено: Дзвінок до редакції // Прапор Жовтня. — 1988. — 14 жовтня. — С. 3.
- Сис Тамара. Чаклун під турецьким мостом // Кам'янець-Подільський вісник, 1992. — 23 травня.
- Жмудовська Ольга. Замковий міст: одні рятують, інші — грабують // Подолянин плюс. — 1994. — 8 жовтня. — С. 4.
- Пламеницька Ольга, Пламеницька Євгенія. Фортечний міст Кам'янця-Подільського: хронологічна і типологічна атрибуція // Архітектурна спадщина України. — Випуск 2. — К., 1995. — С. 21—33.
- Матусяк Тетяна. На колоні Трояна в Римі наш Замковий міст? Гіпотеза, яка може стати сенсацією // Кам'янець-Подільський вісник. — 1996. — 20 вересня. — С. 1.
- Матусяк Тетяна, Тіні забутих предків витають над Замковим мостом\ [w Кам'янець-Подільський вісник, 1996, 5 жовтня, s. 3.
- Задорожнюк Андрій. Навіщо будувати міст на пустинний півострів? // Кам'янець-Подільський вісник. — 1997. — 15 лютого. — С. 6.
- Пламеницкая О.А. Исследования Каменца-Подольского над Днестром (к вопросу атрибуции моста на рельефе колонны Траяна в Риме) // Реставрація, реконструкція, урбоекологія. Матеріали до щорічного міжнародного симпозіуму RUR'98. — Одеса - Білгород-Дністровський, 1998. — С. 52-55.
- Пламеницька О. До питання генези Кам'янець-Подільського замкового мосту: репліка з приводу атрибуції мосту Аполодора на Колоні Траяна в Римі // Теорія та історія архітектури та містобудування. — Київ, 1998. — С. 108-117.
- Płamienicka Olga, Płamienicka Eugenia. Most Zamkowy w Kamieńcu Podolskim. Na marginesie badań kolumny Trajana w Rzymie // Kwartalnik architektury i urbanistyki. — 1998. — № 3. — С. 183-207.
- Okoń Paweł. Czy most w Kamieńcu Podolskim jest budowlą rzymską? // Conservatio aeterna creatio est. — Кielce, 1998. — S. 79—88.
- Один із сотні // Кам'янець-Подільський вісник. — 1999. — 29 жовтня. — С. 1.
- Пламеницька Ольга, Пламеницька Євгенія. Кам'янець-Подільський — місто на периферії Римської імперії // Пам'ятки України. — 1999. — № 4. — С. 38—52.
- Фенцур Василь, Пламеницька Ольга. Реставрація Замкового мосту. Перші результати українсько-польської співпраці // Пам'ятки України. — 2000. — № 3—4. — С. 14—15.
- Данилов Ігор. Uti possidetis. Про римлян, міст і не тільки (в контексті військової історії Кам'янця) // Пам'ятки України. — 2000. — № 3—4. — С. 135—140.
- Медвідь Катерина. Замковий міст змінює обличчя // Кам'янець-Подільський вісник. — 2001. — 28 вересня. — С. 1.
- Ключі до Замкового мосту: Громадські слухання // Кам'янець-Подільський вісник. — 2001. — 19 жовтня. — С. 1.
- Семенова Наталія. Міст між півостровом та рештою світу // Подолянин. — 2002. — 4 жовтня. — С. 4.
- Dott.ssa Olha Plamenytska. Recenti sviluppi degli studi sulle origini della cultura urbanistica e delle fortificazioni ucraine nel periodo delle guerre di Traiano // Conferenza Internazionale "Umanesimo Latino in Ucraina" — Leopoli, 2002. — 8 giugno 2002. — P. 59-66.
- Кам'янець-Подільський: Туристичний путівник. — Львів, 2003. — С. 91—95.
- Гайдамашко Вікторія. Замковий міст: йти чи їхати? // Кам'янець-Подільський вісник. — 2004. — 12 березня. — С. 3.
- Пламеницька Ольга. Кам'янець-Подільський. — К., 2004. — С. 88—92, 142, 159—162.
- Гординчук Микола. Нова доба Замкового мосту: Актуально // Кам'янець-Подільський вісник. — 2005. — 22 липня. — С. 1, 2.
- Замковий міст завжди відкритий для проїзду // Ділове місто. Тиждень. — 2006. — 1 червня. — С. 5.
- Краснолуцький Петро. Кам'янець-Подільські мости. — Кам'янець-Подільський, 2006. — С. 18—36.
- Сецинский Е. Город Каменец-Подольский: Историческое описание. — К., 1895. — С. 102—103, 104.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Przedrewolucyjne pocztówki z Mostem. kampod.name. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-02-13)].