Nawrotny częstoskurcz przedsionkowo-komorowy węzłowy

Nawrotny częstoskurcz przedsionkowo-komorowy węzłowy (nawrotny częstoskurcz węzłowy, ang. atrio-ventricular nodal reentry tachycardia, AVNRT) – schorzenie kardiologiczne polegające na występowaniu zaburzenia rytmu serca; rodzaj częstoskurczu nadkomorowego.

Występowanie

Jest to najczęściej występujący częstoskurcz nadkomorowy u osób bez cech preekscytacji w EKG i jeden z najczęstszych częstoskurczów o wąskich zespołach komorowych. Występuje częściej u kobiet, zwykle bez strukturalnej choroby serca, jego manifestacja kliniczna rozpoczyna się zazwyczaj w średnim wieku (ok. 40 roku życia).

Mechanizm

Mechanizmem tego częstoskurczu jest pobudzenie nawrotne (ang. reentry), do którego predysponuje rozszczepienie łącza przedsionkowo-komorowego na dwie drogi o różnych właściwościach elektrofizjologicznych (zwane też podwójną fizjologią łącza). Jedna z tych dróg wykazuje wolne przewodzenie impulsu, ale krótki okres refrakcji. Druga przewodzi szybko, natomiast okres refrakcji ma długi. Rozszczepienie łącza przedsionkowo-komorowego predysponuje do sytuacji, w której przedwczesne pobudzenie przedsionkowe trafi na okres niepobudliwości (refrakcji) drogi szybko przewodzącej w obrębie tego łącza i zostanie przewiedzione do komór przez drugą drogę – o wolnym przewodzeniu i krótkiej refrakcji. Przewodzenie przez tę drogę trwa tak długo, iż czas ten wystarcza do uzyskania przez drogę szybką pobudliwości (wyjścia z okresu refrakcji). To pozwala na przewiedzenie bodźca z powrotem do przedsionków, kolejnego przewiedzenia do komór drogą wolną i zapoczątkowania fali nawrotnej. W praktyce klinicznej cykl ten przebiega z częstotliwością 150–180/min i taka też jest zwykle częstość częstoskurczu.

Objawy i obraz elektrokardiograficzny

Częstoskurcz węzłowy może nie dawać objawów, zwykle jednak powoduje uczucie kołatania serca. Inne objawy zależą od obecności i stopnia strukturalnej choroby serca, wieku chorego, częstości oraz czasu trwania częstoskurczu. Spektrum objawów obejmuje uczucie osłabienia, wystąpienie dusznicy bolesnej, zasłabnięcie, utratę przytomności a nawet (zwykle u chorych z uszkodzonym sercem) wstrząs kardiogenny. Trwający przez większą część dnia częstoskurcz (tzw. częstoskurcz ustawiczny) może z czasem spowodować postępujące uszkodzenie serca, noszące nazwę kardiomiopatii tachyarytmicznej, będącej formą uszkodzenia serca podobną do kardiomiopatii zastoinowej (ang.cardiomyopathy-like syndrome).

Obraz elektrokardiograficzny częstoskurczu węzłowego jest charakterystyczny – arytmia zwykle zaczyna się od przedwczesnego pobudzenia przedsionkowego, przewiedzionego do komór z wydłużonym odstępem PQ (przewodzenie zstępujące przez drogę wolną). Pobudzenie to rozpoczyna miarowy częstoskurcz z wąskimi zespołami komorowymi, po których nie są widoczne załamki P (są ukryte w zespołach komorowych – przewodzenie wstępujące przez drogę szybką).

Leczenie^[1]

Leczenie w celu przerwania częstoskurczu

pierwszym postępowaniem, które może zastosować sam pacjent, są zabiegi wzmagające napięcie nerwu błędnego: próba Valsalvy, masaż zatoki tętnicy szyjnej (przeciwwskazany u chorych ze zmianami miażdżycowymi w tętnicach szyjnych)
leczenie farmakologiczne – przeprowadzane zawsze w szpitalu obejmuje podanie dożylne adenozyny

Leczenie chorego z nawracającymi częstoskurczami

ablacja przezskórna – jest zalecana jako leczenie chorych z:
- nietolerowanym częstoskurczem, powodującym objawy hemodynamiczne,
- nawracającym, objawowym częstoskurczem,
- rzadko występującymi częstoskurczami (lub pojedynczym epizodem), jeżeli pacjent chce całkowitego usunięcia arytmii,
- rzadko występującymi, dobrze tolerowanymi epizodami arytmii.
leczenie farmakologiczne (werapamil, diltiazem, leki beta-adrenolityczne mogą być alternatywą ablacji u chorych, którzy nie chcą być poddani leczeniu zabiegowemu)

Zobacz też

Przypisy

↑ Blomström-Lundqvist C. i wsp.:ACC/AHA/ESC guidelines for the management of patients with supraventricular arrhythmias-executive summary. a report of the American college of cardiology/American heart association task force on practice guidelines and the European society of cardiology committee for practice guidelines (writing committee to develop guidelines for the management of patients with supraventricular arrhythmias) developed in collaboration with NASPE-Heart Rhythm Society.J Am Coll Cardiol. 2003; 42(8):1493-1531.

Bibliografia

M. E.Josephson (red): Clinical Cardiac Electrophysiology: Techniques and Interpretations. Fourth Edition. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins, 2008. ISBN 978-0-7817-7739-1.
D.P.Zipes, J.Jalife (red): Cardiac Electrophysiology: From Cell to Bedside. Fifth Edition. Philadelphia: Saunders/Elsevier Health Sciences, 2009. ISBN 978-1-4160-5973-8.

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

[1] Blomström-Lundqvist C. i wsp.:ACC/AHA/ESC guidelines for the management of patients with supraventricular arrhythmias-executive summary. a report of the American college of cardiology/American heart association task force on practice guidelines and the European society of cardiology committee for practice guidelines (writing committee to develop guidelines for the management of patients with supraventricular arrhythmias) developed in collaboration with NASPE-Heart Rhythm Society.J Am Coll Cardiol. 2003; 42(8):1493-1531.

[1]