Nerecznica Villara

Nerecznica Villara
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	telomowe
Gromada	naczyniowe
Klasa	paprocie
Podklasa	paprotkowe
Rząd	paprotkowce
Rodzina	nerecznicowate
Rodzaj	nerecznica
Gatunek	nerecznica Villara
	Nazwa systematyczna
	Dryopteris villarii (Bellardi) Woyn. ex Schinz & Thell.; Vierteljahrsschr. Naturf. Ges. Zürich 60: 339 (1915)
Synonimy
	Lastrea rigida (Sw.) C.Presl; Aspidium fragrans Gray; Aspidium rigidum Sw.; Dryopteris rigida (Sw.) A.Gray; Dryopteris villarii var. australe (Ten.) Diklic & V.Nikolic; Filix rigida Farw.; Filix-mas rigida Farw.; Hypodematium nivale Fée; Lophodium rigidum Newman; Nephrodium meridionale Rouy; Nephrodium rigidum Desv.; Nephrodium villarii (Bellardi) Beck; Polypodium asplenioides Scop.; Polypodium fragrans Vill.; Polypodium odoratum Poir.; Polypodium rigidum Hoffm.; Polypodium villarii Bellardi; Polystichum meridionale Lojac.; Polystichum rigidum Lam. & DC.; Polystichum strigosum Roth;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Nerecznica Villara (Dryopteris villarii (Bellardi) Woyn. ex Schinz & Thell.) – gatunek rośliny należący do rodziny nerecznicowatych.

Rozmieszczenie geograficzne[edytuj | edytuj kod]

Występuje w górach środkowej i południowej Europy (Alpy, Jura, Apeniny, Góry Dynarskie)^[4]. W Polsce znajdowało się jedno tylko i jedyne w całych Karpatach oderwane stanowisko, oddalone o ponad 500 km od głównego zasięgu. Znajdowało się w Tatrach, w Wielkiej Świstówce, na wysokości 1360 m n.p.m.^[4] Zostało odkryte w 1986 r. przez Halinę Piękoś-Mirkową i Zbigniewa Mirka. W 1997 r. stanowisko uległo zniszczeniu^[5].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój: Paproć do 50 cm wysokości.
Liście: Ogonek krótszy od blaszki, ogruczolony. Blaszka wąskolancetowata, 2-3 krotnie pierzasta, matowa, szarozielona, gęsto pokryta żółtawymi włoskami gruczołowatymi^[4].

Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]

Bylina, hemikryptofit. Gatunek wysokogórski (oreofit). Występuje na wapiennych piargach. Zarodnie dojrzewają w sierpniu i wrześniu. Liczba chromosomów 2n=82^[4].

Zagrożenia i ochrona[edytuj | edytuj kod]

Roślina umieszczona na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski (2006) w grupie gatunków wymarłych i zaginionych na stanowiskach naturalnych (kategoria zagrożenia EW)^[6]. W wydaniu z 2016 roku otrzymała kategorię REW (wymarły w stanie dzikim na obszarze Polski)^[7]. Znajduje się także w Polskiej czerwonej księdze roślin w kategorii EW^[8].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-02-28] (ang.).
↑ The Pteridophyte Phylogeny Group. A community-derived classification for extant lycophytes and ferns. „Journal of Systematics and Evolution”. 54 (6), s. 563–603, 2016. DOI: 10.1111/jse.12229.
↑ ^a ^b Dryopteris villarii (Bellardi) Woyn. ex Schinz & Thell.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-01-03].
↑ ^a ^b ^c ^d Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.
↑ Anna Pacyna: Profesor dr hab. Halina Piękoś-Mirkowa. botany.pl. [dostęp 2019-05-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-05-14)].
↑ Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
↑ Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-02-28] (ang.).

[ppgI-2] The Pteridophyte Phylogeny Group. A community-derived classification for extant lycophytes and ferns. „Journal of Systematics and Evolution”. 54 (6), s. 563–603, 2016. DOI: 10.1111/jse.12229.

[powo-3] Dryopteris villarii (Bellardi) Woyn. ex Schinz & Thell.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-01-03].

[K-4] Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.

[5] Anna Pacyna: Profesor dr hab. Halina Piękoś-Mirkowa. botany.pl. [dostęp 2019-05-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-05-14)].

[6] Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.

[7] Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

[8] Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]