Przejdź do zawartości

Niagara (Adelaide Crapsey)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Niagara – wiersz modernistycznej amerykańskiej poetki Adelaide Crapsey.

Charakterystyka ogólna

[edytuj | edytuj kod]

Utwór reprezentuje nowy, wprowadzony przez poetkę do literatury języka angielskiego, gatunek – cinquain. Cinquain to pięciowiersz, pisany zasadniczo wierszem wolnym, a w każdym razie nieregularnym, i bezrymowym, zawierającym impresję na temat jakiegoś wybranego zjawiska. Wiersz Niagara opatrzony jest podtytułem, informującym o dokładnym miejscu i czasie obserwacji, która legła u podstaw jego napisania.

Seen on a Night in November

How frail
Above the bulk
Of crashing water hangs,
Autumnal, evanescent, wan,
The moon[1].

Niagara, zgodnie z wymogami gatunku, składa się z pięciu linijek, które kolejno mają po dwie, cztery, sześć, osiem i dwie sylaby. W tym konkretnym przypadku zachowany został ściśle jambiczny rytm, dlatego możemy mówić o nieregularnym wierszu sylabotonicznym o zmiennej liczbie stóp metrycznych. Pierwszy wers jest jednostopowy, drugi – dwustopowy, trzeci – trójstopowy, czwarty – czterostopowy, a piąty ponownie jednostopowy.

Treść

[edytuj | edytuj kod]

Wiersz przedstawia impresję zaobserwowanego w listopadową noc obrazu delikatnie widocznego księżyca nad wodospadem Niagara. Wizja poetki jest oparta na kontraście ogromnej, ruchomej masy wody, przelewającej się przez skalistą krawędź i spadającej z hukiem do leżącego poniżej jeziora i zawieszonego wysoko na niebie, nieruchomego i niemal nierzeczywistego srebrnego globu. Sposób postrzegania świata i przekazywania w poezji związanych z tym odczuć jest typowy zarówno dla twórczości Adelaide Crapsey, jak i liryki Dalekiego Wschodu, z której autorka czerpała inspirację, podobnie zresztą jak inny wielki poeta modernistyczny, Ezra Pound. Utwory amerykańskiej liryczki zarówno pod względem formalnym, jak i treściowym, przypominają wiersze (haiku)[2] poetów japońskich, jak Bashō. Warto w tym miejscu przypomnieć, że japońskie impresje są ujęte przeważnie w strofy tanka[3]. Szerzej na temat zwrotek tanka pisał Mikołaj Melanowicz[4].

Przekłady

[edytuj | edytuj kod]

Tłumaczenia omawianego wiersza i innych liryków Adelaide Crapsey znalazły się w internetowej Antologii poezji angielskiej[5].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Niagara by Adelaide Crapsey | Poetry Foundation [online], www.poetryfoundation.org [dostęp 2020-07-09] (ang.).
  2. Wiktor Jarosław Darasz, Mały przewodnik po wierszu polskim, Kraków 2003, s. 136.
  3. Teresa Kostkiewiczowa, Tanka, [w:] Michał Głowiński, Teresa Kostkiewiczowa, Aleksandra Okopień-Sławińska, Janusz Sławiński, Słownik terminów literackich, Wrocław 2002.
  4. Mikołaj Melanowicz, Tanka, Zagadnienia Rodzajów Literackich, 1/1970.
  5. Adelaide Crapsey - Antologia poezji angielskiej w wyborze i przekładzie W. J. Darasza [online], sites.google.com [dostęp 2020-07-09] [zarchiwizowane z adresu 2016-10-05].