Przejdź do zawartości

Nitella capillaris

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Nitella capillaris
Ilustracja
Systematyka[1]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Gromada

Charophyta

Klasa

Charophyceae

Rząd

ramienicowce (Charales)

Rodzina

Characeae

Podrodzina

Nitelloideae

Rodzaj

Nitella

Gatunek

Nitella capillaris

Nazwa systematyczna
Nitella capillaris (Krock.) J.Groves & Bull.-Webst. 1920
Groves, J. & Bullock-Webster, G.R. (1920). The British Charophyta. I. Nitelleae. ss. 141. Londyn: The Ray Society.
Synonimy
  • Chara capillaris
  • Ch. capitata
  • Ch. elastica
  • Nitella capitata
  • N. syncarpa var. capitata
  • N. syncarpa var. gloeocephala
  • N. syncarpa var. oxygyra
  • N. flexilis var. americana

Nitella capillaris – gatunek ramienicy z rodzaju krynicznik.

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Pokrój

Średni makroglon (długości 10–40 cm, zwykle do 20 cm). Cienka (0,5–1 mm średnicy), silnie rozgałęziona nibyłodyga. Międzywęźla długie (do 8 cm), przeważnie dłuższe od nibyliści. Plecha żywozielona lub ciemnozielona, rzadko inkrustowana węglanem wapnia. Charakterystyczną cechą jest galaretowata otoczka gametangiów widoczna gołym okiem, zwłaszcza że płodne nibyliście skupiają się w główki. Roślina dwupienna[1][2].

Nibyliście

O różnej długości (zwykle 2–4 cm). Po 6–9 w okółku. Tępo zakończone, ewentualnie z ostro wyciągniętym fragmentem ściany komórkowej (koniec hialinowy). Nibyliście płonne długie, mogą być dłuższe od międzywęźli. Widlasto rozgałęzione, mogą się nie rozwidlać. Więcej w dolnej części nibyłodygi. Większość nibyliści płodna. Te są rozwidlone pojedynczo z jednym długim członem pierwszego rzędu i krótszymi 2–3 członami drugiego rzędu. U obu płci tworzą na krótkim odgałęzieniu nibyłodygi małe główki (do 6 mm średnicy), dość gęsto rozmieszczone, przez co w miarę wyraźne[2].

Plemnie

Pojedyncze. Wyrastają w rozgałęzieniach nibyliści, ewentualnie w ich nierozgałęzionych węzłach. Do 600 µm średnicy. Jasnożółte lub pomarańczowe. Otoczone śluzem[2].

Lęgnie

Okryte śluzem. Od 1 do 4 (zwykle 2, 3). Wyrastają w rozgałęzieniach nibyliści. Mniejsze od plemni (do 500 µm). Koronka bardzo mała lub brak. Oospory brązowe, z wyraźnymi grzbietami, 300–400 µm długości[1][2].

Podobne gatunki

Nitella opaca, która jednak nie ma galaretowatych otoczek gametangiów[1]. Nitella flexilis, Nitella syncarpa, Tolypella[2].

Biologia

[edytuj | edytuj kod]

Roślina jednoroczna żyjąca w półroczu chłodnym – kiełkuje jesienią lub zimą, także pod lodem, płodna wiosną i obumiera w lipcu[2].

Ekologia

[edytuj | edytuj kod]

Gatunek słodkowodny; wody od miękkich po twarde. Zwykle w wodach płytkich (małe zbiorniki, torfianki, rowy – rzadko jeziora, wtedy wody niezbyt żyzne, miękkie), prześwietlonych, do 1 m głębokości, na podłożu mineralnym lub mulistym[2]. Pojedynczo lub w niewielkich skupieniach. Rzadko tworzy łąki ramienicowe[2]. Według niektórych systemów syntaksonomicznych zdominowane przez nią zbiorowisko ma rangę zespołu Nitelletum capillaris[3] lub Lemno-Nitelletum capillaris (współtworzone przez lemnidy)[4].

Występowanie

Występuje w rozproszeniu w dużej części Europy[1]. W Polsce bardzo rzadka[2].

Zagrożenia i ochrona

[edytuj | edytuj kod]

Podlega w Polsce ochronie gatunkowej[5]. Status zagrożenia ma nieznany ze względu na niedostateczną ilość danych (DD)[1]. W większym zagęszczeniu może występować w jeziorach lobeliowych, które w Unii Europejskiej podlegają ochronie w systemie Natura 2000[3].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e f Anders Langangen: Nitella capillaris (A.J.Krocker) J.Groves & G.R.Bullock-Webster. AlgaeBase. [dostęp 2012-05-30]. (ang.).
  2. a b c d e f g h i Mariusz Pełechaty, Andrzej Pukacz: Klucz do oznaczania gatunków ramienic (Characeae) w rzekach i jeziorach. Warszawa: Główny Inspektorat Ochrony Środowiska / Wydawnictwo Naukowe Gabriel Borowski, 2008, s. 64–65, seria: Biblioteka Monitoringu Środowiska. ISBN 978-83-7217-200-5.
  3. a b Marek Kraska: 3110 – Jeziora lobeliowe. W: Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 – podręcznik metodyczny. Jacek Herbich (red.). T. 2: Wody słodkie i torfowiska. Warszawa: Ministerstwo Środowiska, 2004, s. 29–36. ISBN 83-86564-43-1.
  4. K.V. Sýkora, A.R. Bergsma: 4Bb2 Lemno-Nitelletum capillaris. [w:] Field Guide Dutch Plant Communities Species composition and ecology [on-line]. 2004. [dostęp 2014-09-18]. (ang.).
  5. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 5 stycznia 2012 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz.U. z 2012 r. poz. 81)