Norma prawna precedensu
Wyrok sądowy może zostać poddany próbie sprowadzenia go do normy prawnej o charakterze generalno-abstrakcyjnym.
Istota normy prawnej wyroku sądowego[edytuj | edytuj kod]
Zależy od systemu prawnego w którym wyrok został wydany.
W systemie kontynentalnym, dla potrzeb interpretacji i wykładni prawa, zwykło się sprowadzać wyrok sądowy do normy prawnej przypominającej swoją postacią normę prawa stanowionego ("normę ustawową"). Sąd, wydając wyrok w konkretniej sprawie, dokonuje bowiem interpretacji przepisów prawa, formułując przy tym nową, bardziej szczegółową od zawartej w tych przepisach, normę prawną. O tym fakcie dowiadujemy się z treści uzasadnienia wyroku, gdzie propozycja takiej nowej normy została podana jak wyjaśnienie podstawy prawnej zapadłego rozstrzygnięcia. Taka też nowa norma prawna jest kwalifikowana później jako teza wyroku i wykorzystywana przy rozstrzyganiu innych spraw w przyszłości[1].
Z kolei w systemie common law, w prawie case law, uzasadnienie precedensowego wyroku sądowego może zarówno zawierać propozycje ogólnej normy prawnej, na podstawie której rozstrzygnięto sprawę precedensową, i która później mogłaby posłużyć jako podstawa prawna dla spraw przyszłych, jak i nie zawierać takich propozycji. W sytuacji pierwszej norma wyroku anglosaskiego przypomina swą postacią normę wyroku sądu w kontynentalnym systemie prawa i jest zwana ruling, holding lub ratio decidendi. Z tym jednak zastrzeżeniem, że jest ona z jednej strony wiążącą, a z drugiej podlega distinguishing i overruling. Natomiast w razie braku zamieszczenia takiej normy w uzasadnieniu precedensowego wyroku, może być ona "wywnioskowana" na podstawie faktów sprawy precedensowej i jej wyniku[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Koszowski 2009 ↓, s. 113–115; choć należy zaznaczyć, że autor ten sam nie nazywa takiej nowej bardziej szczegółowej normy prawnej normą wyroku sądowego, tylko traktuje ją jako rezultat sądowej wykładni prawa stanowionego.
- ↑ Koszowski 2009 ↓, s. 33–59.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Maciej Koszowski: Anglosaska doktryna precedensu: Porównanie z polską praktyką orzeczniczą. Warszawa: Warszawska Firma Wydawnicza, 2009. ISBN 978-83-61748-04-5.
