Pagi mentawajski

Pagi mentawajski
	Simias concolor
	G.S. Miller, 1903
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Infragromada	łożyskowce
Rząd	naczelne
Podrząd	wyższe naczelne
Nadrodzina	koczkodanowce
Rodzina	koczkodanowate
Podrodzina	gerezy
Plemię	Presbytini
Rodzaj	Simias; G.S. Miller, 1903
Gatunek	pagi mentawajski
Podgatunki
	S. c. concolor G.S. Miller, 1903; S. c. siberu Chasen & Kloss, 1928;
	S. c. concolor G.S. Miller, 1903; S. c. siberu Chasen & Kloss, 1928;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; krytycznie zagrożony
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Pagi mentawajski^[5], pagi^[6] (Simias concolor) – gatunek ssaka naczelnego z podrodziny gerez (Colobinae) w obrębie rodziny koczkodanowatych (Cercopithecidae).

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Pagi mentawajski występuje endemicznie na Wyspach Mentawai zamieszkując w zależności od podgatunku^[7]^[5]:

S. concolor concolor – pagi mentawajski – Wyspy Mentawai (Sipora, Północna Pagai, Południowa Pagai i pobliskie Simalegu, Simatapi oraz Sinakak); jedyny naczelny na Simalegu i Simatapi.
S. concolor siberu – pagi zadartonosy – Wyspy Mentawai (Siberut).

Taksonomia[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj i gatunek po raz pierwszy naukowo opisał w 1903 roku amerykański zoolog Gerrit Smith Miller nadając mu nazwę Simias concolor^[2]. Holotyp pochodził z Południowej Pagai w zachodniej Sumatrze w Indonezji^[8]. Jedyny przedstawiciel rodzaju pagi^[5] (Simias)^[2].

Dane genetyczne sugerują, że jest taksonem siostrzanym dla nosacza sundajskiego (Nasalis larvatus) i być może powinien być umieszczany razem z nim w rodzaju Nasalis^[9]^[7]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World rozpoznają dwa podgatunik^[7].

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Simias: gr. σιμός simos „zadartonosy”; łac. przyrostek -ias „szczególna cecha”^[10].
concolor: łac. concolor, concoloris „w tym samym kolorze, podobny”, od cum (stara forma com) „razem z”; color, coloris „kolor”^[11].
siberu: wyspa Siberut, Wyspy Mentawai, Sumatra^[11].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała (bez ogona) samic 46–52 cm, samców 19–55 cm, długość ogona samic około 14 cm, samców około 16 cm; masa ciała samic 7–7,2 kg, samców 8,5–8,8 kg^[12]. Samce są cięższe o 30% od samic, kły samców są dłuższe o 95% od kłów samic^[12]. Przystosowany do wspinaczki, dzięki długim ramionom. Jego futro jest czarno-brązowe, a twarz czarna. Jest to jedyna małpa w podrodzinie Colobinae mająca stosunkowo krótki ogon, który jest marginalnie przybrany sierścią i długi tylko na 15 cm. Krótki nos jest zadarty do góry.

Ekologia[edytuj | edytuj kod]

Małpy prowadzą dzienny tryb życia. Są nadrzewnymi mieszkańcami lasów deszczowych, rzadko schodzą na ziemię. Żyją w grupkach (od 3 do 8 zwierząt), które składają się z osobnika męskiego, jednej albo więcej samic i ich potomstwa. Dieta składa się głównie z liści, w mniejszym stopniu z owoców i jagód. Biologia rozrodu tego gatunku jest słabo poznana.

Status zagrożenia[edytuj | edytuj kod]

Status zagrożenia według IUCN dla poszczególnych gatunków przedstawia poniższa tabelka:

Nazwa łacińska	Status zagrożenia
S. c. concolor	CR^[13]
S. c. siberu	CR^[14]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Simias concolor, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d G. S. Miller. Seventy new Malayan Mammals. „Smithsonian Miscellaneous Collections”. 45, s. 67, 1903. (ang.).
↑ F.N. Chasen & C.B. Kloss. Spolia Mentawiensia.—Mammals. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1927 (4), s. 813, 1927. DOI: 10.1111/j.1469-7998.1927.tb07434.x.. (ang.).
↑ Quinten i inni, Simias concolor, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020, wersja 2021-2 [dostęp 2021-09-11] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 51. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ K. Kowalski (red.), A. Krzanowski, H. Kubiak, B. Rzebik-Kowalska & L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 247, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.
↑ ^a ^b ^c C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 256. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Simias concolor. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-09-11].
↑ D.J. Whittaker, N. Ting & D.J. Melnick. Molecular phylogenetic affinities of the simakobu monkey (Simias concolor). „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 39 (3), s. 887-892, 2006. DOI: 10.1016/j.ympev.2005.12.013. (ang.).
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 632, 1904. (ang.).
↑ ^a ^b The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).
↑ ^a ^b D. Zinner, G.H. Fickenscher, Ch. Roos, M.V. Anandam, E.L. Bennett, T.R.B. Davenport, N.J. Davies, K.M. Detwiler, A. Engelhardt, A.A. Eudey, E.L. Gadsby, C.P. Groves, A. Healy, K.P. Karanth, S. Molur, T. Nadler, M.C. Richardson, E.P. Riley, A.B. Rylands, L.K. Sheeran, N. Ting, J. Wallis, S.S. Waters & D.J. Whittaker: Family Cercopithecidae (Old World Monkeys). W: R.A. Mittermeier, A.B. Rylands & D.E. Wilson (red. red.): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 3: Primates. Barcelona: Lynx Edicions, 2013, s. 729–730. ISBN 978-84-96553-89-7. (ang.).
↑ Quinten i inni, Simias concolor ssp. concolor, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020, wersja 2021-2 [dostęp 2021-09-11] (ang.).
↑ Quinten i inni, Simias concolor ssp. siberu, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020, wersja 2021-2 [dostęp 2021-09-11] (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

K. Kowalski (red.), A. Krzanowski, H. Kubiak, B. Rzebik-Kowalska & L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 247, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.
L. Rankin & B. Lundrigan: Simias concolor. (On-line), Animal Diversity Web, 2006. [dostęp 2008-12-29]. (ang.).

[itis-1] Simias concolor, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Miller-2] G. S. Miller. Seventy new Malayan Mammals. „Smithsonian Miscellaneous Collections”. 45, s. 67, 1903. (ang.).

[Chasen&Kloss-3] F.N. Chasen & C.B. Kloss. Spolia Mentawiensia.—Mammals. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1927 (4), s. 813, 1927. DOI: 10.1111/j.1469-7998.1927.tb07434.x.. (ang.).

[iucn-4] Quinten i inni, Simias concolor, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020, wersja 2021-2 [dostęp 2021-09-11] (ang.).

[Cichocki&inni-5] Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 51. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Kowalski&inni-6] K. Kowalski (red.), A. Krzanowski, H. Kubiak, B. Rzebik-Kowalska & L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 247, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.

[Burgin&inni-7] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 256. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Wilson&Reeder-8] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Simias concolor. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-09-11].

[Whittaker&inni-9] D.J. Whittaker, N. Ting & D.J. Melnick. Molecular phylogenetic affinities of the simakobu monkey (Simias concolor). „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 39 (3), s. 887-892, 2006. DOI: 10.1016/j.ympev.2005.12.013. (ang.).

[Palmer-10] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 632, 1904. (ang.).

[Jobling-11] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).

[Zinner&inni-12] D. Zinner, G.H. Fickenscher, Ch. Roos, M.V. Anandam, E.L. Bennett, T.R.B. Davenport, N.J. Davies, K.M. Detwiler, A. Engelhardt, A.A. Eudey, E.L. Gadsby, C.P. Groves, A. Healy, K.P. Karanth, S. Molur, T. Nadler, M.C. Richardson, E.P. Riley, A.B. Rylands, L.K. Sheeran, N. Ting, J. Wallis, S.S. Waters & D.J. Whittaker: Family Cercopithecidae (Old World Monkeys). W: R.A. Mittermeier, A.B. Rylands & D.E. Wilson (red. red.): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 3: Primates. Barcelona: Lynx Edicions, 2013, s. 729–730. ISBN 978-84-96553-89-7. (ang.).

[iucn1-13] Quinten i inni, Simias concolor ssp. concolor, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020, wersja 2021-2 [dostęp 2021-09-11] (ang.).

[iucn2-14] Quinten i inni, Simias concolor ssp. siberu, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020, wersja 2021-2 [dostęp 2021-09-11] (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]