ORP Jaskółka (1918)
.jpg)
| |
| Klasa | |
|---|---|
| Typ | |
| Historia | |
| Stocznia |
Caesar Wollheim we Wrocławiu |
| Wodowanie |
1918 |
Zamówiony dla  Kaiserliche Marine
| |
| Nazwa |
FM 27 |
 Marynarka Wojenna (II RP)
| |
| Nazwa |
ORP Jaskółka |
| Wejście do służby |
1 marca 1921 |
| Wycofanie ze służby |
12 października 1931 |
 Polska
| |
| Nazwa |
Jaskółka (?) |
| Los okrętu |
sprzedany firmie Neptun jako statek towarowy, los nieznany |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność |
konstrukcyjna 170 t |
| Długość |
43 m |
| Szerokość |
6 m |
| Zanurzenie |
1,6 m |
| Napęd | |
| 2 maszyny parowe potrójnego rozprężania o mocy łącznej 600 KM; 1 kocioł; 2 śruby | |
| Prędkość |
12 węzłów |
| Zasięg | |
| Uzbrojenie | |
| 1 działko 47 mm, 2 ckm 7,92 mm Maxim wz. 08, 20 min 2 komplety trałów kontaktowych | |
| Załoga |
32 ludzi |
ORP Jaskółka – polski trałowiec redowy z okresu międzywojennego, pierwszy z trzech okrętów o tej nazwie w Polskiej Marynarce Wojennej. Był jednym z czterech trałowców niemieckiego typu FM w polskiej służbie. Okręt został zbudowany w Niemczech jako FM 27 pod koniec I wojny światowej i zakupiony przez Polskę w 1920 roku; służył w Polskiej Marynarce Wojennej do 1931 roku.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Okręt został zbudowany w 1918 w Niemczech i należał do licznej serii niewielkich trałowców o małym zanurzeniu typu FM, zamówionego przez Marynarkę Cesarską pod koniec I wojny światowej. Według najnowszej literatury, był on dawnym trałowcem FM 27, który był wodowany w 1918 roku w stoczni Caesar Wollheim z Wrocławia i nie został ukończony przed końcem wojny[2][1][3]. Starsze publikacje podawały też, że był to niemiecki FM 2[4].
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości i utworzeniu Marynarki Wojennej, rozpoczęto starania o zakup okrętów. Departament Marynarki Wojennej w 1920 podjął decyzję o zakupie czterech poniemieckich traulerów typu FM. Jednostki zostały zakupione 24 września 1920 od fińskiej firmy R.W. Hoffströms Skogsbyrå, z niemieckiego demobilu wojennego[5]. Jednostki znajdowały się w Hamburgu[6]. Cena zakupu wynosiła 1,8 miliona marek niemieckich (ok. 34 tysięcy USD lub 46 kg złota) za okręt[7]. Po remoncie w Danii, trałowce przybyły do Gdańska w lutym 1921 roku[5]. FM 27 po zakupie otrzymał prowizoryczną nazwę „Finlandia II”, następnie „trawler nr 1”, po czym rozkazem ogłoszonym 7 kwietnia 1921 roku, ostateczną nazwę: „Jaskółka”, wprowadzając w polskiej marynarce tradycję nadawania nazw trałowców od ptaków[2]. 24 czerwca 1921 roku komisja wojskowa odebrała okręt[2]. Do polskiej służby wszedł 1 marca 1921 roku. Jego pierwszym dowódcą został kpt. mar. Marian Wolbek, jednocześnie dowódca Grupy Trałowej[3]. Trałowce (określane wówczas jako traulery lub minowce) weszły w skład Dywizjonu Ćwiczebnego i były wykorzystywane przede wszystkim do szkolenia specjalistów morskich i patrolowania polskich wód terytorialnych[8]. Okręty były kupione bez uzbrojenia i wyposażenia, w polskiej służbie otrzymały początkowo 2 karabiny maszynowe Maxim wz.08 7,92 mm, a następnie także działko 47 mm Hotchkiss wz.95[3]. W Estonii zakupiono komplety trałów i miny[8]. W 1930 roku okręt wszedł w skład Dywizjonu Minowców[9]. Wobec zużycia mechanizmów i nieopłacalności przeprowadzania dalszych remontów, został wycofany ze służby i skreślony z listy okrętów 12 października 1931, wraz z pozostałymi trałowcami typu FM[9].
Po nieudanych próbach sprzedaży okrętu, w 1933 roku przekazano go Oddziałowi Morskiemu Związku Strzeleckiego[10]. Był wówczas hulkiem bez napędu, o masie kadłuba 132 tony[11]. Próby jego wykorzystania przez Związek Strzelecki nie były udane i, według relacji, "Jaskółka" trafiła następnie do firmy Neptun, która przebudowała ją na motorowiec i używała jako statek towarowy na Wiśle[10]. Dalszy jego los jest nieznany.
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Gröner, Jung i Maass 1983 ↓, s. 170-171
- ↑ a b c Bartelski 2016 ↓, s. 34.
- ↑ a b c Janik 2011 ↓, s. 28.
- ↑ Piwowoński 1989 ↓, s. 273.
- ↑ a b Bartelski 2016 ↓, s. 33-34.
- ↑ Janik 2011 ↓, s. 27.
- ↑ Bartelski 2016 ↓, s. 33, 37.
- ↑ a b Janik 2011 ↓, s. 28-29.
- ↑ a b Janik 2011 ↓, s. 30.
- ↑ a b Miciński 1996 ↓, s. 257
- ↑ Bartelski 2016 ↓, s. 45.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Erich Gröner, Dieter Jung, Martin Maass: Die deutschen Kriegsschiffe 1815-1945. Band 2: Torpedoboote, Zerstörer, Schnellboote, Minensuchboote, Minenräumboote. Koblencja: Bernard & Graefe Verlag, 1983. ISBN 3-7637-4801-6. (niem.).
- Jerzy Miciński: Księga statków polskich: 1918-1945. T.1. Gdańsk: Polnord-Oskar, 1996. ISBN 83-86181-23-0.
- Jan Piwowoński: Flota spod biało-czerwonej. Warszawa: Nasza Księgarnia, 1989. ISBN 83-10-08902-3.
- Janusz Janik. Dywizjon Ćwiczebny 1920-1930. „Okręty Wojenne”. 2/2011. XVIII (106), s. 27-31, marzec-kwiecień 2011. ISSN 1231-014X.
- Jan Andrzej Bartelski. Pierwsze polskie „ptaszki”. „Morza i Okręty”. Nr specjalny 2/2016. II (6), 2016. ISSN 2450-3509.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- ORP „Jaskółka” - trałowiec z 1935
- ORP „Jaskółka” - trałowiec z 1946
- Lista trałowców polskiej Marynarki Wojennej