Omięk
| Lagria | |||
| Fabricius, 1775 | |||
_female_(5901279921).jpg) omięk powolny, samica | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Podplemię | |||
| Rodzaj |
omięk | ||
| Synonimy | |||
| |||
.jpg)
.jpg)
Omięk[1][2][3] (Lagria) – rodzaj chrząszczy z rodziny czarnuchowatych i podrodziny omiękowatych.
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Owad dorosły
[edytuj | edytuj kod]Chrząszcze o wydłużonym, grzbietobrzusznie spłaszczonym[4], u samic szerszym niż u samców ciele długości od 4 do 16 mm[3], porośniętym gęstym, złocistożółtym owłosieniem. Głowa jest czarna[4], kulista, zaopatrzona w duże[3], poprzeczne, silnie wyrojone oczy[4] oraz długie[3], ciemne, matowe wskutek mikroziarenkowania, ciemno owłosione czułki o członie drugim najkrótszym, członach od trzeciego do dziesiątego rozszerzonych ku szczytowi, a członie jedenastym najdłuższym[4]. Warga górna ma zaokrąglone kąty przednie i wycięty brzeg przedni[3]. Samice mają bardzo szerokie czoło, samce zaś czoło wąskie i silnie wyłupiaste oczy[3]. Przedplecze jest czarne, tak szerokie jak głowa mierzona z oczami[4], zazwyczaj walcowate, rzadziej w tyle rozszerzone[3]. Pokrywy są ochrowożółte do brunatnych[3][4], w tyle rozszerzone i tam dwukrotnie szersze od przedplecza[3]. Powierzchnia pokryw jest bezładnie punktowana[4]. Podgięcia pokryw dochodzą do ich wierzchołków[3]. Odnóża są brązowoczarne, smukłe[4], o goleniach pozbawionych guzków czy kolców[3]. Odwłok ma widoczne błony międzysegmentalne pomiędzy trzecim i czwartym oraz czwartym i piątym z widocznych sternitów[4].
Stadia rozwojowe
[edytuj | edytuj kod]Jaja są żółtawo zabarwione, owalne, o gładkim chorionie, długości poniżej 1 mm i szerokości około 0,5 mm[3].
Larwy mają ciało ciemnobrunatne, gęsto owłosione, w kształcie walcowate, lekko spłaszczone, w spoczynku łukowato wygięte. Kulista głowa ma wyraźne szwy czołowy i ciemieniowy. Zaopatrzona jest w pięć par oczek larwalnych oraz trójczłonowe czułki o członie pierwszym pierścieniowatym, drugim buławkowatym, a trzecim krótko-stożkowatym. Przedtułów jest niewiele dłuższy niż śródtułów i zatułów. Odnóża są czteroczłonowe, pozbawione kolców, zwieńczone jednym pazurkiem. Owalne przetchlinki leżą na śródpiersiu i pleurach segmentów odwłoka od pierwszego do ósmego[3].
Poczwarka ma ciało od 2,5 do 3 razy dłuższe niż szerokie, żółtawe, gęsto porośnięte brunatnymi włoskami, u samic bardziej krępe niż u samców. Czułki sięgają do ud ostatniej pary odnóży, a pochewki skrzydeł do czwartego lub piątego segmentu odwłoka. Pleuryty segmentów odwłoka od pierwszego do ósmego mają boczne wyrostki, na sześciu pierwszych ampułkowate[3].
Ekologia i występowanie
[edytuj | edytuj kod]Owady te zamieszkują głównie lasy, zarośla i zakrzewienia. Jaja składane są do gleby i pod martwą materię roślinną. Larwy żerują na opadłym listowiu i innych rozkładających się szczątkach roślinnych. Osobniki dorosłe bytują na rozmaitych roślinach. Odżywiają się żywymi i suchymi liśćmi drzew i krzewów oraz cienką korą[3].
Rodzaj najliczniej reprezentowany jest w krainach etiopskiej i orientalnej[3]. W Palearktyce występuje około 40 gatunków[4], z których dwa obecne są w Europie Środkowej, w tym w Polsce – omięk baryłkarz i omięk powolny[4][3]. Niecałe 30 gatunków stwierdzono w krainie australijskiej. Brak natomiast gatunków rodzimych dla Ameryk[3].
Taksonomia
[edytuj | edytuj kod]Rodzaj ten wprowadzony został w 1775 roku przez Johana Christiana Fabriciusa[5]. Obejmuje blisko 200 opisanych gatunków[3], w tym[5]:
- podrodzaj: Lagria (Ammocera) Borchmann, 1941
- Lagria bhutanicola Merkl, 2019
- Lagria spinulicornis Merkl, 2019
- Lagria unicolor Borchmann, 1942
- podrodzaj: Lagria (Apteronympha) Seidlitz in Erichson, 1898
- Lagria rubida Graells, 1855
- Lagria rugosula Rosenhauer, 1856
- Lagria tenenbaumi Pic, 1929
- podrodzaj: Lagria (Lagria) Fabricius, 1775
- Lagria atripes Mulsant & Guillebeau, 1855 – omięk baryłkarz
- Lagria brevipilis Desbrochers des Loges, 1881
- Lagria grenieri Brisout de Barneville, 1867
- Lagria hirta (Linnaeus, 1758) – omięk powolny
- Lagria indicola Bates, 1879
- Lagria klapperichi Pic, 1955
- Lagria lameyi Fairmaire, 1893
- Lagria lata Fabricius, 1801
- Lagria laticollis Motschulsky, 1860
- Lagria medogensis Zhou & Chen, 2023
- Lagria nigricollis Hope, 1843
- Lagria oharai Masumoto, 1988
- Lagria pici Normand, 1936
- Lagria picta Borchmann, 1911
- Lagria rufipennis Marseul, 1876
- Lagria theryi Pic, 1938
- Lagria wanduensis Merkl, 2019
- podrodzaj: incertae sedis
- Lagria albovillosa Macleay, 1887
- Lagria australis Champion, 1895
- Lagria cyanea Macleay, 1872
- Lagria gressitti Merkl, 1988
- Lagria plumbeipennis Merkl, 1987
- Lagria queenslandica Borchmann, 1915
- Lagria ruficeps Macleay, 1887
- Lagria tenera Merkl, 1987
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Włodzimierz Dzieduszycki, Maryan Łomnicki: Muzeum imienia Dzieduszyckich we Lwowie. Dział I zoologiczny, oddział zwierząt bezkręgowych. IV. Chrząszcze czyli tęgoskrzydłe (Coleoptera). Lwów: Pierwsza Związkowa Drukarnia we Lwowie, 1886, s. 179.
- ↑ Jan Kinel, Roman Kuntze: Chrząszcze i motyle krajowe. Przewodnik do określania rodzin i rodzajów. Warszawa: Komitet Wydawniczy Podręczników Akademickich, 1931.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s Bolesław Burakowski: Klucze do oznaczania owadów Polski Część XIX Chrząszcze – Coleoptera z. 88-90 Rozmiazgowate – Pythidae, Omiękowate – Lagriidae, Cisawkowate – Alleculidae. Wrocław: PWN, Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 1976.
- ↑ a b c d e f g h i j k Vladimir Novák: Beetles of the family Tenebrionidae of Central Europe. Praga: Academia, 2014, s. 203-239, seria: Zoological Keys.
- ↑ a b genus Lagria Fabricius, 1775. [w:] BioLib.cz [on-line]. [dostęp 2023-08-11].