Opactwo Cystersów w Bélapátfalva

Opactwo Cystersów w Bélapátfalva
Bélapátfalvai ciszterci kolostor
	; Kościół romański opactwa w Bélapátfalva
Państwo	Węgry
Miejscowość	Bélapátfalva
Kościół	Kościół katolicki
Rodzaj klasztoru	opactwo
Właściciel	cystersi
Typ zakonu	męski
	Obiekty sakralne
Kościół	Najświętszej Marii Panny
Styl	romański
Data budowy	1232
Data zamknięcia	1596
	Położenie na mapie Węgier Bélapátfalva
	48°02′57″N 20°21′52″E/48,049167 20,364444
	Multimedia w Wikimedia Commons

Opactwo cystersów w Bélapátfalva – dawne opactwo cystersów w Bélapátfalva, na Węgrzech położone u stóp wzgórza Bélkő w Górach Bukowych w Komitacie Heves. Kościół poklasztorny opactwa w Bélapátfalva jest jedyną w całości zachowaną świątynią romańską na Węgrzech.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Opactwo założone zostało w 1232 przez biskupa Egeru Kilita II (Cletusa), grunty pod fundację opactwa przekazała rodzina Bél^[1]. Opactwo zasiedlone zostało przez mnichów z klasztoru Pilis, przez co stało się filią pośrednią opactwa Clairvaux^[2]. Budowa kościoła została zakłócona najazdami mongolskimi w 1241. Odbudowane po nich sklepienie zyskało cechy wczesnogotyckie. Kryzys klasztor przeżywał również w XIV wieku, kiedy oprócz opata mieszkało w nim tylko dwóch mnichów. Początek XV wieku to okres krótkotrwałego rozkwitu klasztoru. Opactwo funkcjonowało do XVI wieku. Po inwazji tureckiej w 1596 kościół i klasztor popadły w ruinę. W latach trzydziestych XVIII wieku kościół odbudowano. Sklepienie zyskało wtedy cechy barokowe. Zachodnie skrzydło klasztoru odbudowano jako Dom Myśliwski, funkcjonujący później jako siedziba parafii (w 1925 budynek ten uległ zniszczeniu). Kolejna renowacja kościoła miała miejsce w latach 1953–1956. Kilka lat później odkryto jako trwałą ruinę fundamenty klasztoru.

Architektura kościoła i klasztoru[edytuj | edytuj kod]

Kościół wzniesiony został na planie krzyża, z korpusem o długości 37 m. Trzynawowy z transeptem, z nawą główną główną wyższą niż nawy boczne. Fasada zachodnia trzyczęściowa, z częściowo zachowanymi filarami. Część środkowa wykonana jest z ozdobnych czerwono–szarych pasów utworzonych przez odpowiednio dobrane kamienne ciosy. Fasada ozdobiona jest piękną gotycką rozetą.

Klauzura klasztorna znajdowała się po prawej (południowej) stronie kościoła. Obecnie zachowały się jedynie fundamenty założenia klasztornego, rozmieszczone na planie prostokąta o wymiarach 21 x 17 metrów^[3].

Ciekawostki[edytuj | edytuj kod]

W okresie letnim (od Wielkanocy do końca sierpnia) w kościele odbywają się codziennie msze święte, w czasie których wykonywane są chorały gregoriańskie przy akompaniamencie drewnianych klasztornych organów^[4].

Galeria[edytuj | edytuj kod]

Kościół i klasztor z lotu ptaka
Kościół od strony prezbiterium
Strona południowa z fundamentami klasztoru
Romańskie wnętrze świątyni

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Hans Jakob Ollig: Das ehemalige Zisterzienserkloster Bélháromkút in Ungarn. CISTOPEDIA – Encyclopædia Cisterciensis, Jan. 2005. [dostęp 2012-06-01]. (niem.).
↑ Bélháromkút. CISTOPEDIA – Encyclopædia Cisterciensis. [dostęp 2012-06-01]. (ang.).
↑ Ciszterci apátsági templom (Nagyboldogasszony), Bélapátfalva. [dostęp 2012-06-01]. (węg.).
↑ Piotr Wilczyński: Słowacja i północne Węgry. Nawigator turystyczny. Warszawa: Carta Blanca, 2008. ISBN 978-83-60887-07-3.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

[Ollig-1] Hans Jakob Ollig: Das ehemalige Zisterzienserkloster Bélháromkút in Ungarn. CISTOPEDIA – Encyclopædia Cisterciensis, Jan. 2005. [dostęp 2012-06-01]. (niem.).

[Cistopedia-2] Bélháromkút. CISTOPEDIA – Encyclopædia Cisterciensis. [dostęp 2012-06-01]. (ang.).

[Hun-3] Ciszterci apátsági templom (Nagyboldogasszony), Bélapátfalva. [dostęp 2012-06-01]. (węg.).

[Cartablanca-4] Piotr Wilczyński: Słowacja i północne Węgry. Nawigator turystyczny. Warszawa: Carta Blanca, 2008. ISBN 978-83-60887-07-3.

[1]

[2]

[3]

[4]