Pałac Nádasdich w Nádasdladány
nr rej. 3730 | |
Pałac Nádasdich z lotu ptaka | |
Państwo | |
---|---|
Miejscowość | |
Adres |
Nádasdy-kastély, |
Typ budynku | |
Styl architektoniczny | |
Architekt | |
Rozpoczęcie budowy |
1736 |
Ukończenie budowy |
1738 |
Ważniejsze przebudowy |
1873-1876 |
Pierwszy właściciel |
rodzina Schmideggów |
Kolejni właściciele |
rodzina Nádasdich |
Obecny właściciel |
państwo węgierskie |
Położenie na mapie Węgier | |
47°08′25″N 18°14′23″E/47,140278 18,239722 | |
Strona internetowa |
Pałac Nádasdich w Nádasdladány (węg. Nádasdy-kastély) – pałac w stylu neogotyckim, położony we wsi Nádasdladány na Węgrzech.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Rodzina Schmideggów nabyła majątek Sárladány w 1736 roku, a następnie zbudowała niewielki barokowy dworek, który ukończono już w 1738 r. Majątek i rezydencję sprzedano w 1851 roku hrabiemu Lipótowi Nádasdyemu, który chciał przenieść centrum swoich majątków z Felsőlendva w komitacie Vas do osady w komitacie Fejér. W tym czasie na północ od małej rezydencji istniał już ogród krajobrazowy. Istniały również podwaliny późniejszego ogrodu warzywnego i spichlerz. Nazwa miejscowości w 1859 roku została zmieniona na Nádasdladány[1].
Na podstawie planów Istvána Linzbauera, działającego na zlecenie Ferenca Nádasdyego (syn Lipóta Nádasdyego) i jego żony hrabiny Ilony Zichy, w latach 1873-1876 wzniesiono nowy, historyzujący, neogotycki pałac. Rozbudowano dawny budynek o skrzydło główne tworząc w ten sposób budynek na planie litery L. Z powodu niespodziewanej śmierci hrabina nie doczekała ukończenia budowy rezydencji. Po śmierci Linzbauera, Alajos Hauszmann otrzymał zlecenie zaprojektowania ozdobnych wnętrz budynku: sali przodków, biblioteki oraz kaplicy[1]. Rezydencja została wyposażona we wszystkie nowinki techniczne epoki, takie jak kanalizacja, ogrzewanie, oświetlenie gazowe, a następnie elektryczne. Pokoje wyposażono także w poprzedniczkę telefonu, czyli sieć tubową. Rezydencję otaczał park krajobrazowy ze sztucznym jeziorem, wodospadem i stylizowaną wieżą ciśnień[2].
Pod koniec XIX wieku budynek i jego otoczenie stały się centrum majątku niegdyś znacznie większej rodziny Nádasdy, ich głównym domem wiejskim, repozytorium ich kolekcji dzieł sztuki użytkowej i pięknej oraz biblioteką, a także główną siedzibą ich stadniny. Aż do II wojny światowej w rezydencji mieszkali najpierw syn Ferenca, Tamás Nádasdy z rodziną, a następnie jego najstarszy syn Ferenc Nádasdy[1].
W 2021 roku pałac wraz z otaczającym parkiem przeszedł renowację. Projekt zrealizowano przy wsparciu funduszy Unii Europejskiej, wykorzystując 1,723 mld forintów z UE i 212 mln forintów ze środków krajowych, łącznie 1,935 mld forintów. W trakcie inwestycji oryginalne malowidła portretowe zachowane w Muzeum Narodowym po renowacji wróciły do Sali Przodków[3]
Park
[edytuj | edytuj kod]Pod koniec XIX wieku wokół dworu, w miejscu parku, który istniał już wcześniej, rozpoczęto budowę nowego ogrodu krajobrazowego w stylu angielskim. Pracami kierowali ogrodnicy János Kálmán w latach 1875–1894 oraz János Berger w latach 1894–1911. W parku wyróżnia się staw z wyspą romantyczną i wodospadem obok niej, który oprócz pełnienia funkcji atrakcji, zaopatrywał staw w tlen. Na wzgórzu obok stawu stoi wieża ciśnień przypominająca bastion, która stanowiła część systemu wodnego zaopatrującego park. Teren zdobią kręte ścieżki i słoneczne polany oraz nasadzenia cisów, sosen, topoli, buków i lip. W północno-zachodnim narożniku parku zbudowano kościół, a obok głównej bramy wejściowej dom stróża[4].
Galeria
[edytuj | edytuj kod]-
Widok od frontu
-
Widok od strony parku
-
Biblioteka
-
Sala przodków
-
Herb rodziny Nádasdy
-
Wieża ciśnień
-
Brama główna z widocznym kościołem
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c The history of the mansion [online], nadasdladanyikastely.hu [dostęp 2024-08-14] (ang.).
- ↑ A kastély története. [dostęp 2024-08-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-08-12)]. (węg.).
- ↑ Megújult a historizmus korabeli Nádasdy-kastély [online], magyarepitok.hu [dostęp 2024-08-14] (węg.).
- ↑ Mansion garden [online], nadasdladanyikastely.hu [dostęp 2024-08-14] (ang.).