Paradoks Easterlina
Paradoks Easterlina – zjawisko z dziedziny ekonomii dobrobytu, zauważone po raz pierwszy przez Richarda Easterlina w 1974 roku[1]. Mimo iż wewnątrz danego społeczeństwa ludzie o wyższych dochodach wykazują wyższy poziom satysfakcji z życia, efekt ten nie istnieje pomiędzy krajami o różnych poziomach dochodów, a w krajach powyżej pewnego stopnia zamożności wzrost dochodów w czasie nie wywołuje wzrostu satysfakcji.
Wyniki pierwotnych badań Easterlina zostały wielokrotnie potwierdzone przez niego samego i przez innych badaczy[2][3][4][5]. W ostatnich latach pojawiły się jednak publikacje podające w wątpliwość postulowany przez Easterlina brak związku między dochodami a satysfakcją[6][7].
Wytłumaczenia
[edytuj | edytuj kod]Możliwą przyczyną paradoksu Easterlina jest istnienie tzw. dóbr pozycjonalnych[5]. Pojęcie to zostało wprowadzone przez Freda Hirscha[8]. Hirsch postuluje istnienie dóbr i usług osiągalnych tylko dla najbogatszych, niezależnie od absolutnego poziomu bogactwa w danym społeczeństwie, co prowadzi do frustracji u tych, którzy mimo wzrostu dochodów nie mogą tych dóbr i usług nabyć.
Innym możliwym wytłumaczeniem jest zauważony przez Staffana Lindera konflikt między ograniczonym budżetem czasu a wzrostem konsumpcji – powyżej pewnego poziomu dochodów ludzie przestają być w stanie zwiększyć poziom swojej (szeroko pojętej) konsumpcji, ponieważ nie wystarcza im na to czasu[9]. To również prowadzi do frustracji mimo wzrostu gospodarczego.
Sam Easterlin zaproponował wytłumaczenie opierające się na założeniu, iż ludzie dopasowują swoje aspiracje do poziomu dochodów[10]. Niezależnie od poziomu wyjściowego każdy wzrost w dochodach wywołuje u ludzi adekwatny wzrost w aspiracjach bądź pragnieniach. Tym samym poziom zadowolenia z życia nie zmienia się.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Richard Easterlin. Does Economic Growth Improve the Human Lot? Some Empirical Evidence. W: Paul David, Melvin Reder: Nations and Households in Economic Growth: Essays in Honour of Moses Abramovitz. New York: Academic Press, Inc., 1974. (ang.).
- ↑ Richard Easterlin. Will raising the incomes of all raise the happiness of all?. „Journal of Economic Behavior and Organization”. 27, 1995.
- ↑ Robert Lane: The Loss of Happiness in Market Democracies. Yale University Press, 2001.
- ↑ First World Happiness Report Launched at the United Nations. The Earth Institute – Columbia University. [dostęp 2012-11-26]. (ang.).
- ↑ a b Marek Ostrowski: Czy mamy za dużo pieniędzy. Polityka.pl, 2012-11-13. [dostęp 2012-11-26]. (pol.).
- ↑ Betsey Stevenson, Justin Wolfers. Subjective Well-Being and Income: Is There Any Evidence of Satiation?. „NBER Working Paper”. 18992, 2013.
- ↑ Daniel Kahneman, Angus Deaton. High income improves evaluation of life but not emotional well-being. „Proceedings of the National Academy of Sciences”. 107 (38), s. 16489–16493, 2010. DOI: 10.1073/pnas.1011492107.
- ↑ Fred Hirsch: Social Limits to Growth. Cambridge, MA: Harvard University Press, 1976.
- ↑ Staffan Linder: The Harried Leisure Class. New York/London: Columbia University Press, 1970.
- ↑ Richard Easterlin. Income and Happiness: Towards a Unified Theory. „The Economic Journal”. 111, s. 465–484, 2001. (ang.).