Paroząb kasztanowaty

Paroząb kasztanowaty
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	mchy
Klasa	prątniki
Rząd	płoniwowce
Rodzina	płoniwowate
Rodzaj	paroząb
Gatunek	paroząb kasztanowaty
	Nazwa systematyczna
	Didymodon spadiceus (Mitt.) Limpr.; Laubm. Deutschl. 1: 556 1888.
	Multimedia w Wikimedia Commons

Paroząb kasztanowaty (Didymodon spadiceus (Mitt.) Limpr.) – gatunek mchu należący do rodziny płoniwowatych (Pottiaceae Schimp.). W Polsce podawany m.in. z województwa śląskiego^[4], pasma Gorców^[5] czy Bieszczadów^[6].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Gametofit: Rośliny zielonkawo-brązowe, zazwyczaj wysokości 1,5–3 cm. Listki proste, długości około 2–4 mm, ustawione prawie pod kątem prostym do łodyżki, gdy wilgotne^[7].
Sporofit: Puszki zarodni cylindryczne, perystom o krótkich, prostych zębach^[7].

Pokrój
Listki
Puszka z widocznym perystomem
Zarodniki

Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]

Roślina dwupienna, kilkuletnia. Gatunek podgórski, w Bieszczadach występuje do wysokości 730 m n.p.m. Gatunek cieniosnośny, hydrofilny, słabo kalcyfilny. Rośnie na skałach, w zbiorowiskach przypotokowych i w lasach^[6].

Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]

Synonimy^[3]: Barbula insidiosa Jur. & Milde, Didymodon barbuloides Lib. ex Marchal, Didymodon zetterstedtii Schimp., Limneria viridula Stirt., Trichostomum baurianum Warnst. ex J.J. Amann.

Taksony niższego rzędu^[3]:

Didymodon spadiceus subsp. poeninus (J.J. Amann) Wijk & Margad

Zagrożenia i ochrona[edytuj | edytuj kod]

Gatunek został wpisany na czerwoną listę mchów województwa śląskiego z kategorią zagrożenia „LC” (najmniejszej troski, stan na 2011 r.)^[4], tę samą kategorię otrzymał w Bieszczadach^[6]. W 2001 r. na Słowacji nadano mu kategorię „VU” (narażony na wyginięcie), zaś w Czechach w 2005 r. kategorię „DD” (o nieokreślonym zagrożeniu, wymagające dokładniejszych danych)^[4].

Stanowiska w Bieszczadach występujące na terenie Bieszczadzkiego Parku Narodowego objęte są ochroną^[6].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
↑ B.B. Goffinet B.B., W.R.W.R. Buck W.R.W.R., Classification of the Bryophyta, University of Connecticut, 2008– [dostęp 2017-03-12] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Didymodon spadiceus. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2017-03-12]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Adam Stebel, Barbara Fojcik, Henryk Klama, Jan Żarnowiec. Czerwona lista mszaków województwa śląskiego - The Red List of Threatened Bryophytes of Silesian Voivodship. „Czerwone listy wybranych grup grzybów i roślin województwa śląskiego”. 2, 2012. Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska. ISSN 1427-9142. [dostęp 2017-03-11]. (pol.).
↑ Adam Stebel, Paweł Czarnota. Wykaz mchów pasma Gorców w polskich Karpatach Zachodnich. List of mosses of the Gorce range in the Polish Western Carpathians. „Ochrona Beskidów Zachodnich”. 4, s. 7–25, 2012.
↑ ^a ^b ^c ^d Jan Żarnowiec, Adam Stebel: Mchy polskich Bieszczadów Zachodnich i Bieszczadzkiego Parku Narodowego - stan poznania, ekologia, zagrożenia. Wyd. I. Ustrzyki Dolne, Bielsko-Biała: Ośrodek Naukowo-Dydaktyczny Bieszczadzkiego Parku Narodowego w Ustrzykach Dolnych, Instytut Ochrony i Inżynierii Środowiska Akademii Techniczno-Humanistycznej w Bielsku-Białej, 2014, seria: Monografie Bieszczadzkie. Tom XVI. ISBN 978-83-88505-49-2.
↑ ^a ^b Didymodon spadiceus. W: Mosses and Liverworts of Britain and Ireland - a field guide. Ian Atherton, Sam Bosanquet, Mark Lawley (red.). Wyd. I. British Bryological Society, 2010, s. 459. ISBN 978-0-9561310-1-0. [dostęp 2017-03-11]. (ang.).

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).

[goffinet-2] B.B. Goffinet B.B., W.R.W.R. Buck W.R.W.R., Classification of the Bryophyta, University of Connecticut, 2008– [dostęp 2017-03-12] (ang.).

[tpl-3] Didymodon spadiceus. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2017-03-12]. (ang.).

[redslask-4] Adam Stebel, Barbara Fojcik, Henryk Klama, Jan Żarnowiec. Czerwona lista mszaków województwa śląskiego - The Red List of Threatened Bryophytes of Silesian Voivodship. „Czerwone listy wybranych grup grzybów i roślin województwa śląskiego”. 2, 2012. Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska. ISSN 1427-9142. [dostęp 2017-03-11]. (pol.).

[stebel-5] Adam Stebel, Paweł Czarnota. Wykaz mchów pasma Gorców w polskich Karpatach Zachodnich. List of mosses of the Gorce range in the Polish Western Carpathians. „Ochrona Beskidów Zachodnich”. 4, s. 7–25, 2012.

[zarnowiec-6] Jan Żarnowiec, Adam Stebel: Mchy polskich Bieszczadów Zachodnich i Bieszczadzkiego Parku Narodowego - stan poznania, ekologia, zagrożenia. Wyd. I. Ustrzyki Dolne, Bielsko-Biała: Ośrodek Naukowo-Dydaktyczny Bieszczadzkiego Parku Narodowego w Ustrzykach Dolnych, Instytut Ochrony i Inżynierii Środowiska Akademii Techniczno-Humanistycznej w Bielsku-Białej, 2014, seria: Monografie Bieszczadzkie. Tom XVI. ISBN 978-83-88505-49-2.

[bbs-7] Didymodon spadiceus. W: Mosses and Liverworts of Britain and Ireland - a field guide. Ian Atherton, Sam Bosanquet, Mark Lawley (red.). Wyd. I. British Bryological Society, 2010, s. 459. ISBN 978-0-9561310-1-0. [dostęp 2017-03-11]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]