Pałac Janaszów w Warszawie
 nr rej. 632-A z 1 lipca 1965[1]
| |
 Pałacu od strony ulicy Zielnej (2023) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Zielna 49 |
| Typ budynku | |
| Styl architektoniczny | |
| Architekt | |
| Rozpoczęcie budowy |
1870 |
| Ukończenie budowy |
1880 |
| Ważniejsze przebudowy |
1970–1973 (odrestaurowany) |
| Pierwszy właściciel |
Jakub Janasz |
Położenie na mapie Warszawy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
 52°14′14,215″N 21°00′20,264″E/52,237282 21,005629
| |
Pałac Janaszów[2], także pałac Czackich[3] – pałac znajdujący się przy ul. Zielnej 49 w Warszawie.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pałac wzniesiono w latach 1870–1880 (według innego źródła 1874−1875)[3] dla Jakuba Janasza według projektu Jana Heuricha starszego w stylu neobarokowym[4]. Heurich nadał budynkowi cechy charakterystyczne dla paryskich pałaców przyulicznych. Na uwagę zasługuje m.in. wysokie pierwsze piętro z balkonem z żeliwną kratą wzdłuż całej elewacji frontowej.
W 1893 posiadłość odziedziczyła żona Janasza, Róża z Goldstandów, i córki − Wiktoria Krzywoszewska i Julia Gutmanowa. W tym samym roku sprzedały pałac hr. Feliksowi i Zofii z Ledóchowskich Czackim. W 1939 roku budynek stał się własnością Polskiego Związku Przemysłowców Metalowych[3]. Pałac zatracił cechy reprezentacyjne i zaczął pełnić funkcję kamienicy czynszowej.
Podczas II wojny światowej budynek został nieznacznie uszkodzony. Pierwotnie pałac stał w linii zwartej zabudowy zachodniej pierzei ulicy Zielnej, jednak po zniszczeniach wojennych stał się budynkiem wolnostojącym[5]. Po 1945 roku przeznaczono go na biura, co doprowadziło do dewastacji reprezentacyjnych wnętrz. W 1965 roku został wpisany do rejestru zabytków[1]
W latach 1970–1973[4] pałac przeszedł gruntowną renowację, po której swoją siedzibę znalazła tutaj dyrekcja Przedsiębiorstwa Państwowego Pracownie Konserwacji Zabytków[6]. W czasie remontu przywrócono mansardowy dach, a w miejsce ślepych ścian powstały fasady boczne[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków (księga A) − stan na 30 czerwca 2023 roku. Woj. mazowieckie (Warszawa). [w:] Narodowy Instytut Dziedzictwa [on-line]. nid.pl. s. 60. [dostęp 2023-10-08].
- ↑ a b Michał Kempiński, Ewa Ziajkowska i in.: ŚRÓD PN. Ilustrowany atlas architektury Śródmieścia Północnego. Warszawa: Centrum Architektury, 2021, s. 52. ISBN 978-83-961764-6-2.
- ↑ a b c Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 597. ISBN 83-01-08836-2.
- ↑ a b Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie. Warszawa: Arkada Pracownia Historii Sztuki, 2005, s. 50. ISBN 83-908950-8-0.
- ↑ Andrzej Zborski, Tomasz Markiewicz: Między Bagatelą a Zgodą.... Warszawa: NeoMedia, 2010, s. 71. ISBN 978-83-921470-3-9.
- ↑ Juliusz A. Chrościcki, Andrzej Rottermund: Atlas architektury Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo „Arkady”, 1977, s. 221.