Perspektywa zdolności

Perspektywa zdolności (ang. capabilities approach) - teoria sprawiedliwości sformułowana przez Amartya Sena w latach 80. XX w.

Teoria powstała w odpowiedzi na teorię sprawiedliwości Johna Rawlsa. Zdaniem Sena, z jednej strony istnieją materialne cechy i rezultaty działań jednostek, a z drugiej prawa i wolności. Ilość dobra i jego użyteczność nie są odpowiednim wskaźnikiem dobrobytu jednostki lub wspólnoty. Powodem tego jest fakt, że nie wszyscy mają do tych dóbr dostęp oraz ich użyteczność nie zawsze jest prawidłowo postrzegana przez jednostki.

Istnieje wiele pozapsychologicznych aspektów dóbr, które pozwalają ocenić korzyści dla poszczególnych osób i społeczeństwa. Dobra te pozwalają osiągnąć pewne stany funkcjonowania takie jak bycie zdrowym czy możliwość poruszania się itd... Osiągnięcie tych stanów pozwala korzystać z tak zwanej pozytywnej wolności, czyli „bycia kimś, a nie nikim”, być istotą myślącą, pragnącą, działającą, ponoszącą odpowiedzialność. Ważna jest możliwość realizowania tych wszystkich funkcji nawet jeżeli ich nie potrzebujemy (np. możliwość wyjazdu za granicę, mimo że nie planujemy zagranicznej podróży).

Perspektywa zdolności rozwijana była m.in. przez [[]] Podobne poglądy reprezentowane są przez Meghnad Desai i Marthę Nussbaum

Teoria Sena i jego kontynuatorów zostaje wykorzystywana w badaniach dotyczących wskaźników ubóstwa i rozwoju ludzkiego.

Bibliografia

• „Zasady polityki gospodarczej”, N. Acocella, Wydawnictwo Naukowe PWN 2002