Przejdź do zawartości

Petar Ičko

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Petar Ičko
ilustracja
Data i miejsce urodzenia

1755
Katranica

Data i miejsce śmierci

16 maja 1808
Belgrad

Zawód, zajęcie

serbski i osmański dyplomata

Petar Ičko serb. Петар Ичко, Ичкоглија[1][2], Ичкоглић[3] (ur. 1755 w Katranicy, zm. 16 maja 1808 w Belgradzie) – serbski[4] i osmański dyplomata i handlowiec.

Biografia

[edytuj | edytuj kod]

Petar Ičko z pochodzenia był Arumunem[5][6][7]. Urodził się w 1755 roku w miejscowości Katranica na terenie Macedonii Egejskiej (wtedy Imperium Osmańskie, dziś Pyrgoi w Grecji), posiadającej rozwinięte tradycje kupieckie. W późniejszych latach przeprowadził się do Smederevskiej Palanki. Mieszkał w Zemunie, a następnie od połowy lat osiemdziesiątych XVIII wieku w Belgradzie, gdzie działał jako pośrednik handlowy. Dobrze znał język turecki, a także niemiecki i francuski. Był zdolnym dyplomatą. Pracował w osmańskiej służbie dyplomatycznej jako dragoman (tłumacz i pośrednik) Hadži Mustafa-Paszy. Był zatrudniony w osmańskiej ambasadzie w Berlinie. Za życia Paszy odegrał znaczącą rolę w jego walce przeciwko janczarom. Był serdarem wołoskiego księcia Muruzija oraz przedstawicielem salonickich i zemuńskich kupców w Belgradzie (1792-1796, 1800-1801). Jako przedstawiciel handlowców był bezpośrednio zainteresowany zniesieniem utrudnień w wymianie handlowej z Austrią, szczególnie w handlu bawełną i skórą[8].

Pierwsze powstanie serbskie

[edytuj | edytuj kod]

Z Zemunu, w którym schronił się przed sprawującymi rządy w okręgu belgradzkim przywódcami janczarów, wrócił do Serbii, aby pomóc w organizacji pierwszego powstania serbskiego. Jego dobrymi znajomymi byli m.in. Janko Katić i Aleksa Nenadović, później zaprzyjaźnił się także z samym Karađorđem[9]. W trakcie negocjacji z Turkami w Stambule w 1806 roku, wspólnie z księciem Milićem z Ćićevca, księciem Živkiem Paraćincem i sekretarzem Stevanem Jevticiem, przedstawił serbskie żądania zmierzające do zawarcia pokoju, znanego później jako Pokój Ička. W październiku tego roku wrócił ze Stambułu z wieścią, że Wysoka Porta zgodziła się na serbskie żądania, aby Serbia otrzymała prawo do utworzenia niezależnej władzy wewnętrznej i wszystkich twierdz w kraju. Turcja zgodziła się także na wyprowadzenie z Serbii janczarów, ale pod warunkiem, że w Belgradzie pozostanie sułtański wysłannik i 150 Turków, na ręce których książęta serbscy będą musieli składać coroczną daninę. Do realizacji postanowień wynegocjowanego przez Ička pokoju nigdy nie doszło, ponieważ Serbowie kontynuowali walkę zbrojną o ostateczne wyzwolenie spod władzy osmańskiej[8].

Był masonem. W 1808 roku, wracając z uczty na Topčiderze, gorzej się poczuł i ledwo wrócił do swojego domu w Belgradzie. Podejrzewa się, że został otruty przez przyjaciół przedstawiciela cara rosyjskiego Konstantina Rodofinikina. Pomimo podjętych prób nie udało się uratować jego życia[10]. Zmarł 16 maja 1808 roku. Został pochowany w monastyrze Rakovica[10].

Jego syn Naum Ičko w 1823 roku założył słynną belgradzką kawiarnię „?”.

Dom Petara Ičko na Zemunie przy ulicy Bežanijskiej jest zachowanym do dziś pomnikiem kultury.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Béla K. Király; Gunther Erich Rothenberg (1982). War and Society in East Central Europe: The first Serbian uprising 1804-1813. Brooklyn College Press. p. 196. ISBN 978-0-930888-15-2.
  2. Hristo Adonov-Poljanski (1985). Documents on the Struggle of the Macedonian People for Independence and a Nation-state: From the settlement of the Slavs in Macedonia up to the end of the First World War. Kultura. p. 181.
  3. Vukićević, Milenko (1905). „Nekoliko priloga za rasvetljenje Ičkova mira”. Delo. Beograd. 34: 265—270.
  4. Paunović, Marinko (1998). Srbi: biografije znamenitih: A-Š. Beograd.
  5. Даница Вукићевић; Симо Ц Ћирковић (2007). Српска породична енциклопедија. Vol. 11. Народна кјнига. p. 72. ISBN 9788633127400.
  6. Д. Ј. Поповић (1998) [1927]. О цинцарима: прилози питању постанка нашег грађанског друштва. Прометеј. p. 257. ISBN 978-86-82363-15-6.
  7. Nicolaos Mertzos (2011). "Βλαχόφωνη Ρωμιοσύνη" (PDF). Thessaloniki: Company of Macedonian Studies: 31.
  8. a b Srpski biografski rečnik: Odabrane biografije, Matica srpska, Novi Sad
  9. Ćorović, Vladimir (1997). Istorija srpskog naroda. Beograd.
  10. a b Milićević Đ., Milan (1888). Pomenik znamenitih ljudi u srpskog naroda novijeg doba. Beograd.