Tekst źródłowy strony Pierwszych sześć fregat US Navy

{{wyróżnienie|DA}}
[[Plik:USS Constitution Departs.jpg|thumb|400px|Okręt-muzeum USS „Constitution” opuszcza port w Bostonie (2006)]]
'''Pierwszych sześć fregat US Navy''' ({{ang.|Original six frigates of the United States Navy}}) – sześć pierwszych dużych okrętów wojennych zbudowanych w [[Stany Zjednoczone|Stanach Zjednoczonych]]. W roku 1794 [[Kongres Stanów Zjednoczonych]] postanowił, zgodnie z przyjętą 27 marca tego roku „[[Ustawa morska z 1794 roku|Ustawą o Flocie]]” (ang. ''Act to Provide a Naval Armament''), zlecić budowę sześciu [[Fregata (okręt żaglowy)|fregat]], na co przeznaczył ogromną wówczas kwotę 688&nbsp;888,82 [[Dolar amerykański|USD]]<ref group=uwaga>Porównywanie wartości dolara z tak odległego okresu jest trudne i można do tego celu wykorzystać [https://www.measuringworth.com/indicator.php szereg różnych metod]; według dzisiejszych cen, używając [[Wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych|wskaźnika cen towarów]], koszt fregat wynosił około [https://web.archive.org/web/20140201220406/http://www.measuringworth.com/uscompare/result.php?use%5B%5D=DOLLAR&use%5B%5D=GDPDEFLATION&use%5B%5D=VCB&use%5B%5D=UNSKILLED&use%5B%5D=MANCOMP&use%5B%5D=NOMGDPCP&use%5B%5D=NOMINALGDP&year_source=1794&amount=688888&year_result=2010 14 mln dolarów], co nie wygląda znacząco, ale stanowiło to 9,6% budżetu federalnego, który w roku finansowym 1794 wynosił [http://www.usgovernmentdebt.us/chart_central.php?year=1794 7,1 milionów ówczesnych dolarów].</ref>. Konstruktor wszystkich sześciu okrętów, [[Joshua Humphreys]] (zgodnie z sugestią [[Benjamin Stoddert|Benjamina Stodderta]], pierwszego [[Sekretarz Marynarki Wojennej Stanów Zjednoczonych|sekretarza Marynarki Stanów Zjednoczonych]]), zalecił budowę flotylli fregat wystarczająco odpornych, by mogły przeciwstawić się podobnym okrętom francuskim i brytyjskim, a jednocześnie na tyle szybkich, by móc uniknąć walki z [[okręt liniowy|okrętami liniowymi]] tamtych czasów.

Większość z pierwszych sześciu fregat amerykańskich dobrze wypełniła swoje zadania i stała się zalążkiem [[United States Navy]], dziś największej floty wojennej na świecie.

== Okoliczności powstania floty ==
Po zakończeniu [[Wojna o niepodległość Stanów Zjednoczonych|wojny rewolucyjnej]] poważnie zadłużony rząd Stanów Zjednoczonych, wobec braku pieniędzy na remonty i utrzymanie statków, postanowił w sierpniu 1785 roku rozwiązać flotę młodej republiki. Niemal w tym samym momencie pojawiły się problemy w basenie [[Morze Śródziemne|Morza Śródziemnego]], gdzie władze pirackiego [[Algier]]u zajęły dwa amerykańskie statki handlowe, a z ich załóg uczyniły [[niewolnictwo|niewolników]]. Ówczesny ambasador we Francji, [[Thomas Jefferson]], zasugerował by stworzyć flotę, która mogłaby chronić amerykański handel morski w basenie Śródziemnomorza; jego zalecenia zbiegły się w czasie z propozycją [[John Jay|Johna Jaya]], który postulował budowę pięciu okrętów 40-działowych. Niedługo potem [[Portugalia]] zaczęła stosować blokadę wobec algierskich [[galera|galer]] próbujących przedostawać się na [[Ocean Atlantycki|Atlantyk]], co na jakiś czas zapewniło bezpieczeństwo amerykańskim statkom.

Akty [[Pirat|piractwa]] wobec amerykańskiej floty handlowej nie stanowiły problemu, dopóki kolonie amerykańskie znajdowały się pod protekcją [[Wielka Brytania|Imperium Brytyjskiego]] przed wybuchem rewolucji, ale po jej rozpoczęciu [[Berberia|berberyjskie państwa]]: Algier, [[Trypolis]] i [[Tunis]] uznały, że mogą bezkarnie atakować statki amerykańskie<ref name="Smelser8">Smelser (1959), s. 8.</ref><ref name="Allen1905-13">Allen (1905), s. 13.</ref>. W dodatku, gdy zaczęła się [[rewolucja francuska]], zarówno Brytyjczycy, jak i Francuzi zaczęli atakować statki amerykańskie podejrzewając, że współpracują z przeciwnikiem. Pozbawieni możności obrony Amerykanie niewiele mogli w tej sytuacji zdziałać<ref name="Daughan276277">Daughan (2008), s. 276–277.</ref><ref name="Smelser4851">Smelser (1959), s. 48–51.</ref>.

Temat budowy floty zajął ustawodawcom kilka lat. Oponenci podnosili, że budowa floty prowadzi do utworzenia odpowiedniego departamentu (ministerstwa) w rządzie i do powołania służb do jego obsługi, co pociągnie za sobą znaczny wzrost kosztów na obronę. Uważali, że lepiej zapłacić haracz państwom berberyjskim i nałożyć sankcje na Wielką Brytanię<ref name="Smelser520">Smelser (1959), s. 5–20.</ref><ref name="Allen1909-42">Allen (1909), s. 42.</ref>.

Jednak 2 stycznia 1794 roku, niewielką przewagą 46 do 44 głosów, [[Izba Reprezentantów Stanów Zjednoczonych|Izba Reprezentantów]] przyjęła ustawę o budowie floty i powołała do życia komisję, która miała określić jej rozmiary, koszt budowy i typ statków, Sekretarz wojny [[Henry Knox]] przedstawił odpowiednie propozycje<ref name="Daughan279">Daughan (2008), s. 279.</ref><ref name="Fowler18">Fowler (1984), s. 18.</ref>. By zapobiec zwycięstwu przeciwników ustawy partia federalistów wprowadziła do treści ustawy klauzulę stanowiącą, że budowa okrętów zostanie wstrzymana, gdy tylko nawiąże się rokowania pokojowe z Algierem<ref name="Daughan279-281" /><ref name="Smelser57">Smelser (1959), s. 57.</ref>.

19 marca, stosunkiem głosów 50 do 39, ustawa ''Act to Provide a Naval Armament'' została przyjęta przez Senat<ref name="Daughan279-281">Daughan (2008), s. 279–281.</ref><ref name="Smelser57" />. Prezydent [[George Washington]] podpisał ją 27 marca i wydał rozporządzenie o budowie lub zakupie czterech okrętów z 44 działami każdy i dwóch z 36 działami<ref name="Daughan281">Daughan (2008), s. 281.</ref>.

== Fregaty ==
Początkowo fregaty miały nosić nazwy zaczynające się od litery „A” do „F”, ale w marcu 1795 roku sekretarz wojny [[Timothy Pickering]] przedstawił własną listę nazw. Prezydent Waszyngton wybrał ostatecznie pięć z nich: „Constitution”, „United States”, „President”, „Constellation”<ref group=uwaga>Od „konstelacji trzynastu gwiazd przedstawiających stany Unii” (ang. ''Constellation of thirteen stars representing the States of the Union'') w odniesieniu do flagi USA.</ref> i „Congress”; wszystkie nawiązywały do pryncypiów [[Konstytucja Stanów Zjednoczonych|konstytucji Stanów Zjednoczonych]]. Szósta fregata, „Chesapeake” nie miała nazwy do roku 1799, kiedy to sekretarz marynarki, Benjamin Stoddert, ignorując poprzednie ustalenia, nadał jej imię ważnej strategicznie [[Chesapeake (zatoka)|zatoki Chesapeake]].

=== USS United States ===
[[Plik:BirchBattleBetweenTheUnitedStatesAndTheMacedonian.jpg|thumb|150px|Bitwa USS „United States” z HMS „Macedonian”]]
{{USS|United States|1797|6}} został zbudowany w [[Filadelfia|Filadelfii]], [[Wodowanie|zwodowany]] 10 maja 1797 roku, a oddany do służby 11 lipca 1798 roku.

W roku 1812 brał udział w wojnie [[wojna brytyjsko-amerykańska|brytyjsko-amerykańskiej]]. 25 października 1812 roku, na południe od [[Azory|Azorów]] spotkał brytyjską fregatę {{HMS|Macedonian}}. Doszło do bitwy, w wyniku której „Macedonian” – niezdolna do manewrowania i ze 104 zabitymi na pokładzie – musiała się poddać.

„United States” została wycofana ze służby w czerwcu 1819 roku. Poczynając od roku 1824 okręt przez trzy lata uczestniczył w działaniach Eskadry Pacyfiku, głównie u wybrzeży [[Filipiny|Filipin]]. W latach 1833–1838 fregatę przydzielono do Eskadry Morza Śródziemnego. Po remoncie w 1841 roku okręt został ponownie przydzielony do Eskadry Pacyfiku, gdzie został jednostką flagową.

Fregata „United States” została ponownie wycofana ze służby 24 lutego 1849 roku i skierowana do rezerwy floty w [[Naval Station Norfolk|Norfolk]], w stanie [[Wirginia]].

W roku 1861 okręt został wcielony do [[Confederate States Navy]], ale wkrótce osadzony na dnie. W roku 1862 [[Stany Zjednoczone|Unioniści]] podnieśli wrak, wyremontowali i ponownie wcielili do US Navy, gdzie służył aż do ostatecznego wycofania ze służby i rozbiórki, o czym decyzję podjęto w roku 1865.

=== USS Constellation ===
[[Plik:USS Constellation.jpg|thumb|150px|„Constellation” na obrazie Johna W. Schmidta]]
{{USS|Constellation|1797|6}} powstał w [[Baltimore]] w stanie [[Maryland]], gdzie został zwodowany 7 września 1797 roku. Pierwszą misją okrętu między lipcem a sierpniem 1798 roku było eskortowanie statków handlowych.

W dniu 9 lutego 1799 roku, w czasie tzw. „[[quasi-wojna|quasi-wojny]]”, pokonał w bitwie i wziął do niewoli francuską fregatę „[[USS Insurgent|L’Insurgente]]”. Było to pierwsze zwycięstwo zbudowanego w Ameryce okrętu wojennego. W lutym roku 1800 „Constellation” walczył z inną francuską fregatą „La Vengeance”. Przeciwnik nie został wprawdzie zatopiony, ale odniósł tak poważne uszkodzenia, że kapitan osadził okręt na mieliźnie, by zapobiec zatonięciu.

W roku 1803 okręt wszedł w skład Eskadry Morza Śródziemnego, której celem było zapewnienie bezpiecznej żeglugi amerykańskiej wobec zagrożenia ze strony [[Piraci berberyjscy|piratów berberyjskich]]. W 1812 roku wziął udział w wojnie [[wojna brytyjsko-amerykańska|brytyjsko-amerykańskiej]], a w roku 1840 odbył rejs dookoła świata, podczas którego jako pierwszy amerykański okręt wpłynął na [[Chiny|chińskie]] wody terytorialne.

„Constellation” został wycofany ze służby w roku 1853 i rozebrany. Część drewna posłużyła do budowy [[slup wojenny|slupa żaglowego]] o tej samej nazwie, który w roku 1999 został uznany za [[Statek muzeum|okręt-muzeum]]. Obecnie znajduje się, jako [[National Historic Landmark|Narodowy Pomnik Historyczny USA]], w [[Baltimore]].

=== USS Constitution ===
[[Plik:USS Constitution 1997.jpg|thumb|150px|USS „Constitution” w morzu w roku 1997]]
{{USS|Constitution}} posiadał 44 działa, został zwodowany w [[Boston]]ie w stanie [[Massachusetts]] 21 października 1797 roku. Brał udział w wojnie przeciwko [[piraci berberyjscy|piratom berberyjskim]] w czasie wojny na [[Morze Śródziemne|Morzu Śródziemnym]].

Jest najbardziej znany ze swych akcji podczas [[wojna brytyjsko-amerykańska|wojny z Wielką Brytanią]] w roku 1812, kiedy to przechwycił liczne statki handlowe Brytyjczyków i pokonał w walce cztery okręty brytyjskie: {{HMS|Guerriere|1806|6}}, {{HMS|Java|1811|2}}, {{HMS|Cyane|1806|2}} i {{HMS|Venus|1807|2}}. Po [[Bój USS Constitution z HMS Guerriere|bitwie z HMS „Guerriere”]] otrzymał zaszczytne miano ''Old Ironsides''. Później służył jako okręt flagowy Floty Śródziemnomorskiej USA, a w latach czterdziestych XIX wieku dokonał opłynięcia kuli ziemskiej. Podczas [[Wojna secesyjna|wojny secesyjnej]] był okrętem szkolnym [[United States Naval Academy]], a w roku 1878 zawiózł do [[Paryż]]a eksponaty na [[Wystawa światowa|Exposition Universelle]]. Wycofany ze służby w 1881 roku, służył jako [[hulk (okręt)|hulk mieszkalny]], aż w roku 1907 został okrętem muzealnym. W latach 1931–1934 odbył rejs po dziewięćdziesięciu portach Stanów Zjednoczonych, by następne sześćdziesiąt lat spędzić na kotwicy. Dopiero w roku 1997, w dwóchsetną rocznicę narodzin, ponownie zaczął pływać pod żaglami.

„Constitution” ma obecnie swą bazę w [[Charlestown (Boston)|Charlestown]]. Jest najstarszym pływającym okrętem wojennym na świecie. Brytyjski okręt liniowy {{HMS|Victory}} jest starszy o trzydzieści lat, ale od roku 1922 stoi w [[Suchy dok|suchym doku]] w [[Portsmouth]].

=== USS Chesapeake ===
[[Plik:Chesapeake.jpg|thumb|150px|USS „Chesapeake”]]
{{USS|Chesapeake|1799|6}} został zbudowany w stoczni [[Norfolk Naval Shipyard|Gosport Navy Yard]] (Wirginia), gdzie zwodowano go 2 grudnia 1799 roku. „Chesapeake” był jedyną z sześciu fregat wyraźnie różniącą się rozmiarami od pozostałych.

W dniu 22 czerwca 1807 roku doszło do tzw. [[Incydent Chesapeake-Leopard|„incydentu Chesapeake-Leopard”]], w trakcie którego „Chesapeake” został ostrzelany przez 50-działowy okręt brytyjski {{HMS|Leopard|1790|6}} za odmowę zgody na przeszukanie okrętu. Po kilku salwach, na które „Chesapeake” odpowiedział tylko jednym strzałem, dowódca amerykańskiej fregaty zdecydował się poddać. „Leopard” nie przyjął kapitulacji, ale przeszukał „Chesapeake”, aresztował czterech dezerterów z [[Royal Navy]] i odpłynął do [[Halifax (miejscowość w Kanadzie)|Halifaksu]].

„Chesapeake” został zaatakowany i zdobyty 1 czerwca 1813 roku przez załogę {{HMS|Shannon|1806|6}} wkrótce po opuszczeniu Bostonu. Po śmierci dowódcy i kilkudziesięciu marynarzy wcielona do Royal Navy fregata służyła do roku 1820, kiedy została wycofana ze służby i rozebrana w [[Portsmouth]].

=== USS Congress ===
[[Plik:USSCongress.png|thumb|150px|Ożaglowanie fregaty USS „Congress”]]
{{USS|Congress|1799|6}} (38 dział) został zwodowany 15 sierpnia 1799 roku. W styczniu 1800 roku, podczas swej dziewiczej podróży do [[Holenderskie Indie Wschodnie|Indii Wschodnich]]<ref name="Toll136">Toll (2006), s. 136.</ref>, utracił w sztormie maszty i musiał wrócić do stoczni. Po trwającym sześć miesięcy remoncie ponownie wyszedł w morze, tym razem do [[Indie Zachodnie|Indii Zachodnich]], gdzie przebywał do kwietnia 1801 roku<ref name="Morris120">Morris (1880), s. 120–122.</ref><ref name="Allen221">Allen (1909), s. 221.</ref>.

W czerwcu 1804 roku „Congress” został skierowany na Morze Śródziemne, gdzie brał udział w pierwszych zmaganiach z piratami berberyjskimi. Okręt brał udział w blokadzie [[Trypolis]]u i uczestniczył w zdobyciu libijskiej [[szebeka|szebeki]] w październiku. W lipcu 1805 roku uczestniczył w blokadzie [[Tunis]]u, a we wrześniu zawiózł do [[Waszyngton]]u tunezyjskiego ambasadora. W roku 1807 był pływającą szkołą morską dla kadetów US Navy<ref name="Toll224227252287">Toll (2006), s. 224–227, 252, 282.</ref><ref name="Allen05199219220268269">Allen (1905), s. 199, 219–220, 268–269.</ref><ref name="Cooper221222">Cooper (1856), s. 221–222.</ref>.

W czasie [[wojna brytyjsko-amerykańska|wojny roku 1812]] odbył trzy długie rejsy wraz z „Presidentem” i „United States”. Brał udział w pościgu za flotyllą brytyjskich statków handlowych i wspierał „Presidenta” podczas próby zatrzymania okrętu {{HMS|Belvidera|1809|6}}. Po tej akcji, w drodze powrotnej na wody ojczyste, „Congress” i „President” zagarnęły 7 statków handlowych. W roku 1813 pożeglował samotnie do wybrzeży [[Brazylia|Brazylii]], ale rajd zakończył się połowicznym sukcesem (zatrzymanie 4 małych statków). Ze względu na brak materiałów niezbędnych do remontu okręt został odstawiony do rezerwy do końca działań wojennych<ref name="Teddy7273">Roosevelt (1883), s. 72–74, 76–78, 106–107, 174–175.</ref><ref name="MacSmith322">Maclay i Smith (1898), Volume 1, s. 322, 325, 521.</ref><ref name="Toll419420">Toll (2006), s. 419–420.</ref>.

W roku 1815 „Congress” wrócił do czynnej służby na Morzu Śródziemnym, gdzie wchodził w skład dywizjonu okrętów patrolujących wybrzeża Libii i Tunezji. Po powrocie do Bostonu w grudniu został wycofany ze służby<ref name="Allen05292293294">Allen (1905), s. 292–294.</ref>. Przywrócony ponownie patrolował wody [[Zatoka Meksykańska|Zatoki Meksykańskiej]] w poszukiwaniu piratów od grudnia 1816 do lipca 1817 roku, a w roku 1818 odbył podróż do [[Ameryka Południowa|Ameryki Południowej]]. Na początku roku 1819 odbył – jako pierwszy amerykański okręt wojenny – podróż do [[Chiny|Chin]]<ref>[http://books.google.com/books?id=DYpBAAAAYAAJ Podróz do Chin].</ref>. W roku 1822 był flagowym okrętem [[James Biddle|Jamesa Biddle’a]], zwalczającego piractwo w Indiach Zachodnich. Jako taki odbył podróże do [[Hiszpania|Hiszpanii]] i [[Argentyna|Argentyny]]. W roku 1824 został przekształcony w hulk mieszkalny, a w roku 1834 został ostatecznie wycofany i rozebrany<ref name="Morris184">Morris (1880), s. 181–184, 190–191.</ref><ref name="MaclaySmith28">Maclay i Smith (1898), t. 2, s. 20, 28.</ref><ref name="Toll474">Toll (2006), s. 474.</ref>.

=== USS President ===
[[Plik:Usspresidentatanchor.jpg|thumb|150px|„President” w sztormie]]
{{USS|President|1800|6}} (44 działa) był ostatnią z sześciu fregat, zwodowaną w [[Nowy Jork|Nowym Jorku]] 10 kwietnia 1800 roku. Na swój pierwszy patrol okręt wyruszył w czasie trwania [[Quasi-wojna|quasi-wojny]], 5 sierpnia odbijając z rąk Francuzów kilka amerykańskich statków handlowych. Po podpisaniu traktatu pokojowego wrócił w marcu 1801 roku do kraju<ref name="Allen1909-217221">Allen (1909), s. 217, 221.</ref>.

W maju wyruszył na wojnę z piratami berberyjskimi. Był obecny pod Algierem, Tunisem i Trypolisem, a do Stanów Zjednoczonych wrócił 14 kwietnia 1802 roku<ref name="Allen05-92949598100">Allen (1905), s. 92, 94–95, 98–100.</ref><ref name="MaclaySmith231">Maclay i Smith (1898), t. 1, s. 228, 231–233.</ref><ref name="Cooper153">Cooper (1856), s. 153.</ref> i wkrótce ruszył na swój drugi patrol. Do domu wrócił 13 lipca 1805 roku wioząc wielu amerykańskich marynarzy uwolnionych z berberyjskiej niewoli<ref name="Allen05198199218223270">Allen (1905), s. 198–199, 218–223, 270.</ref><ref name="Toll224227250251">Toll (2006), s. 224–227, 250–251.</ref>.

16 maja 1811 roku zamieszany był w tzw. „[[incydent z Little Belt]]”. Dowódca „Presidenta”, zajęty poszukiwaniem amerykańskich marynarzy zagarniętych przez Royal Navy, omyłkowo wziął HMS „Little Belt” za fregatę HMS „Guerriere”. Mimo odmiennych opinii historyków obu stron faktem jest, że oba okręty prowadziły przez kilka minut wymianę ognia, nim dowódca amerykańskiego okrętu zorientował się, że „Little Belt” to jednostka znacznie mniejsza od „Guerriere”. Podczas wymiany ognia „Little Belt” odniósł poważne uszkodzenia i stracił 31 zabitych i rannych. Dowódca amerykańskiej fregaty zaoferował swą pomoc, ale brytyjski kapitan odmówił jej przyjęcia i pożeglował do Halifax. Incydent ów przyspieszył wybuch wojny w roku 1812<ref name="Cooper235238">Cooper (1856), s. 235–238.</ref><ref name="Toll321323">Toll (2006), ss321–323.</ref><ref name="Beach6970">Beach (1986), s. 69–70.</ref>.

Podczas tej wojny „President” odbył trzy długie rejsy z fregatą „Congress” i krótko z „United States”. W czasie jednego z nich doszło do spotkania i walki z HMS „Belvidera”, który zdołał ujść<ref name="Teddy7376">Roosevelt (1883), s. 73–76.</ref><ref name="Cooper244247">Cooper (1856), s. 244–247.</ref>. W pogoni za flotyllą małych brytyjskich statków handlowych zapędził się w pobliże [[kanał morski|kanału]] [[La Manche]], ale zdołał bezpiecznie wrócić do Bostonu<ref name="Teddy77">Roosevelt (1883), s. 77.</ref><ref name="MaclaySmith325326">Maclay and Smith (1898), t. 1, s. 325–326.</ref>. Podczas kolejnego patrolu „President” próbował dopaść HMS „Nymphe” i HMS „Galatea”, ale bez powodzenia. Udało mu się natomiast zagarnąć brytyjski statek pocztowy „Swallow” przewożący znaczną sumę pieniędzy i osiem innych statków handlowych<ref name="Teddy106107">Roosevelt (1883), s. 106–107.</ref><ref name="MaclaySmith426427">Maclay i Smith (1898), t. 1, s. 426–427.</ref> W czasie trzeciego patrolu, który rozpoczął się 30 kwietnia 1813 roku, „President” spędził w morzu 5 miesięcy; jedynym wartym wzmianki wydarzeniem było ujęcie, pod koniec września, HMS „Highflyer”<ref name="Teddy174177">Roosevelt (1883), s. 174–177.</ref><ref name="MaclaySmith521522">Maclay i Smith (1898), t. 1, s. 521–522.</ref>.

Po roku zablokowania w porcie „President”, wieczorem 14 stycznia 1815 roku, próbował opuścić Zatokę Nowojorską, ale wszedł na mieliznę doznając poważnych uszkodzeń stępki i masztów. Nie mogąc wrócić do portu, został zmuszony do wyjścia w morze, gdzie wkrótce wdał się w bój z HMS „Endymion”. Dowódca zamierzał zdobyć „Endymiona”, by zastąpić nim „Presidenta”, ale z powodu uszkodzeń własnego okrętu dojść do tego nie mogło. Wkrótce pojawiły się inne okręty brytyjskie i zmusiły dowódcę „Presidenta” do kapitulacji<ref name="Teddy401404">Roosevelt (1883), s. 401–404.</ref><ref name="Cooper429432">Cooper (1856), s. 429–432.</ref>. „President” został natychmiast wcielony do Royal Navy jako HMS „President”, ale służył tam zaledwie kilka lat, dopóki nie został rozebrany w roku 1818<ref name="Winfield124">Winfield (2008), s. 124.</ref>.

== Zobacz też ==
{{Literatura}}

== Uwagi ==
{{Uwagi}}

== Przypisy ==
{{Przypisy}}

== Bibliografia ==
* {{Cytuj książkę|nazwisko =Allen | imię = Gardner Weld| tytuł =Our Navy and the Barbary Corsairs |wydawca = Houghton Mifflin| miejsce = Boston, New York and Chicago|rok=1905}}
* {{Cytuj książkę | nazwisko =Allen | imię = Gardner Weld | tytuł = Our Naval War With France | wydawca = Houghton Mifflin| miejsce = Boston and New York | rok = 1909}}
* {{Cytuj książkę | nazwisko = Beach | imię = Edward L. |tytuł = The United States Navy 200 Years | wydawca = H. Holt | miejsce = New York | rok = 1986 | isbn = 978-0-0304-4711-2}}
* {{Cytuj książkę | autor=Donald L. Canney | tytuł=Sailing warships of the US Navy| wydawca = Naval Institute Press| rok = 2001|isbn =978-1-5575-0990-1}}
* {{Cytuj książkę |autor =Howard I. Chapelle|tytuł=The History of the American Sailing Navy; the Ships and Their Development|wydawca=Norton|miejsce=New York|rok=1949}}
* {{Cytuj książkę |autor =James Fenimore Cooper |tytuł=History of the Navy of the United States of America|wydawca=Stringer & Townsend|miejsce=New York|rok=1856}}
* {{Cytuj książkę|isbn=9780465016075|tytuł=If By Sea: The Forging of the American Navy: From the American Revolution to the War of 1812|nazwisko=Daughan|imię=George C.|wydawca=Basic Books|miejsce=New York|rok=2008}}
* {{Cytuj książkę|isbn=0-39535314-9|tytuł=Jack Tars and Commodores: The American Navy, 1783-1815|nazwisko=Fowler|imię=William M.|wydawca=Houghton Mifflin|miejsce=Boston|rok=1984}}
* {{Cytuj książkę|tytuł=The Frigate Constitution; The Central Figure of the Navy Under Sail|nazwisko=Hollis|imię=Ira N.|wydawca=Houghton Mifflin|miejsce=Boston, New York|rok=1900}}
* {{Cytuj pismo|nazwisko=Humphreys|imię=Henry H.|rok=1916|tytuł=Who Built the First United States Navy?|czasopismo=The Pennsylvania Magazine of History and Biography|wolumin=XL|wydanie=4|strony=385–411|wydawca=Historical Society of Pennsylvania|miejsce=Philadelphia}}
* {{Cytuj książkę | tytuł = Tattered Ensign The Story of America’s Most Famous Fighting Frigate, U.S.S Constitution|nazwisko = Jennings|imię = John | wydawca = Thomas Y. Crowell|miejsce = New York|rok = 1966}}
* {{Cytuj książkę | nazwisko = Maclay |imię = Edgar Stanton | nazwisko2 = Smith | imię2 = Roy Campbell | tytuł = A History of the United States Navy, from 1775 to 1898 |wydawca = D. Appleton| miejsce = New York | rok = 1898}}
* {{Cytuj książkę|nazwisko = Maclay |imię = Edgar Stanton| tytuł = A History of the United States Navy, from 1775 to 1898 |tom =2| wydawca = D. Appleton|miejsce = New York | rok = 1898}}
* {{Cytuj książkę|isbn=1591145139 |tytuł=A Most Fortunate Ship: A Narrative History of „Old Ironsides”|nazwisko=Martin|imię=Tyrone G.|wydawca=Naval Institute Press|rok=2003}}
* {{Cytuj pismo|nazwisko=Morris|imię=Charles|rok=1880|tytuł=The Autobiography of Commodore Charles Morris U.S.N|czasopismo=Proceedings of the United States Naval Institute|wolumin=VI|wydanie=12|wydawca=United States Naval Institute|miejsce=Annapolis}}
* {{Cytuj książkę | nazwisko = Roosevelt | imię = Theodore |tytuł = The Naval War of 1812| <!--rok = 1883 |-->rok = 1882 | miejsce = New York | wydawca = G.P. Putnam’s sons}}
* {{Cytuj książkę | tytuł = The Congress Founds the Navy, 1787–1798|nazwisko = Smelser|imię = Marshall|wydawca = University of Notre Dame Press | miejsce = Notre Dame|rok = 1959}}
* {{Cytuj książkę|isbn=978-0-393-05847-5|miejsce=New York|tytuł=Six Frigates: The Epic History of the Founding of the US Navy|nazwisko=Toll|imię=Ian W|wydawca=W. W. Norton|rok=2006}}
* {{Cytuj książkę|isbn=0930350316|tytuł=Live Oaking: Southern Timber for Tall Ships|nazwisko=Wood|imię=Virginia Steele|wydawca=Northeastern University Press|miejsce=Boston|rok=1981}}
* {{DANFS}}

== Linki zewnętrzne ==
* [http://www.ussconstitutionmuseum.org Muzeum USS „Constitution”]
* [https://www.navy.mil/Resources/Fact-Files/Display-FactFiles/Article/2169652/uss-constitution/ Strona domowa USS „Constitution”]

{{Pierwszych sześć fregat US Navy}}

[[Kategoria:Amerykańskie fregaty żaglowe|*]]
[[Kategoria:Amerykańskie okręty z okresu XVIII wieku|*]]
[[Kategoria:Amerykańskie okręty z okresu XIX wieku|*]]