Pomnik Stanisława Żółkiewskiego w Berezowce
Stan z 2021 | |
Państwo | |
---|---|
Miejscowość | |
Projektant |
nieznany |
Data budowy | |
Ważniejsze przebudowy | |
Położenie na mapie Mołdawii | |
48°22′17,3″N 27°46′55,7″E/48,371472 27,782139 |
Pomnik Stanisława Żółkiewskiego w Berezowce – pomnik poświęcony Stanisławowi Żółkiewskiemu, zbudowany w XVII wieku w miejscu jego śmierci.
Wygląd
[edytuj | edytuj kod]Stanął on na niewielkim kurhanie, kryjącym prochy poległych. Przytwierdzono do niego tablicę, na której wymieniono zasługi hetmana w służbie ojczyźnie z łacińskim cytatem „Quam dulce et decorum est pro patria mori” (pol. Jakże słodko i zaszczytnie jest umrzeć za Ojczyznę). Wygląd pierwotnego pomnika znany jest z rysunku Napoleona Ordy[1].
Współczesny pomnik to obelisk o wysokości 8,45 m, zwieńczony kutym krzyżem o wysokości 1,40 m, który stoi na kurhanie o średnicy 20 m i wysokości 2 m. Obecnie na pomniku znajduje się łacińska płyta umieszczona na nim w 1912 roku oraz płyta w językach polskim i rumuńskim[1].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Pomnik Żółkiewskiego ufundowała wdowa po nim, a realizacją budowy zajął się jego syn Jan, który pod osłoną własnej chorągwi pancernej sprowadził kamieniarzy z Mohylowa. Dodatkowo młody Żółkiewski miał nieoficjalną zgodę władającego tym terytorium hospodara mołdawskiego oraz dowódców okolicznych tureckich garnizonów[1].
Pomnik istniał do 1868 roku, kiedy mieszkaniec sąsiedniej wsi obalił obelisk i rozkopał kurhan w poszukiwaniu domniemanych skarbów. W 1903 roku powstał jednak Społeczny Komitet Odbudowy Pomnika Hetmana Żółkiewskiego, który doprowadził prawdopodobnie w 1912 roku do budowy nowego pomnika. Pomnik przetrwał do czasów współczesnych, jednak z braku ochrony niszczał w kolejnych latach. Dopiero w 2003 roku polska ambasada w Mołdawii oraz Stowarzyszenie „Wspólnota Polska” pozyskały dotację senacką na prace restauracyjne. Prace dobiegły końca we wrześniu tego samego roku[1].
Pod pomnikiem odbywają się od 2003 roku coroczne zloty młodzieży polonijnej[2].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Marek A. Koprowski: Tu złożył głowę Żółkiewski. 2008-10-18. [dostęp 2013-09-10]. (pol.).
- ↑ X Zlot Młodzieży Polonijnej w Berezowce (Mołdawia). Stowarzyszenie „Wspólnota Polska”, 2012-10-17. [dostęp 2013-09-10]. (pol.).