Powinowactwa z wyboru
 Strona tytułowa pierwszego wydania z 1809 r. | |
| Autor | |
|---|---|
| Typ utworu | |
| Wydanie oryginalne | |
| Miejsce wydania | |
| Język | |
| Data wydania |
1809 |
| Wydawca |
J. G. Cottaische Buchhandlung, Berlin |
| Pierwsze wydanie polskie | |
| Data wydania polskiego |
1959 |
| Wydawca | |
| Przekład | |
Powinowactwa z wyboru (tytuł oryg. Die Wahlverwandtschaften) – trzecia powieść niemieckiego pisarza Johanna Wolfganga Goethego wydana w 1809 roku. Bardzo znana do dziś w Niemczech, wyd. pol. 1959, tłum. Wanda Markowska.
Fabuła
[edytuj | edytuj kod]W okolicach Weimaru Edward i Szarlotta, arystokratyczna para, oboje po raz drugi w związku małżeńskim, żyją idyllicznie, choć nieco nudno, w swoim wiejskim majątku z zamkiem. Zapraszają tam kapitana, przyjaciela Edwarda z dawnych lat, i Otylię, piękną nieśmiałą sierotę, siostrzenicę Szarlotty. Wspólnie we czwórkę upiększają dużym kosztem tereny majątku. Stopniowo Edward i Otylia zakochują się w sobie, a Szarlotta zadurza się z wzajemnością w kapitanie. Pragnący ratować małżeństwo przyjaciele domu zdobywają kapitanowi w dalszych stronach świetne stanowisko, co powoduje jego wyjazd, zaś kochający siostrzenicę żony Edward postanawia wyruszyć na wojnę, w nadziei na samoistne rozwiązanie sytuacji. Gdy wraca, decyduje o rozwodzie i ślubie z Otylią, która jednak zaraz potem przypadkiem topi dziecko Edwarda i Szarlotty, co uznaje za znak wskazujący niewłaściwość takiego czynu. Mimo wcześniejszej zgody, odmawia wyjścia za Edwarda i wkrótce głodzi się na śmierć. Edward też wkrótce umiera. Szarlotta grzebie ich obok siebie w kaplicy, gdzie pochowano dziecko.
Powieść bardzo idealistycznie przedstawia codzienne życie w wielkiej posiadłości, na ogół bardzo dobre relacje między państwem a pracującymi pod ich rozkazami mieszkańcami okolicznych wsi, czy często urządzane uroczystości dla całej społeczności. Ważne są poboczne postacie: dawniej duchowny, potem prawnik Mittler, uśmierzający spory w całej okolicy, zwłaszcza między małżonkami, młody architekt kierujący robotami w majątku (budowa nowego domu wypoczynkowego, renowacja kaplicy), Lucjana, trzpiotowata córka Szarlotty, urządzająca późną jesienią w zamku bale i zabawy, w tym żywe obrazy, angielski lord wojażujący po Europie, znawca sztuki ogrodowej, który poznał Edwarda w podróży i przyjechał obejrzeć posiadłość.
Akcja trwa przez około półtora roku, od kwietnia jednego do jesieni następnego, na tle zmieniającego się wyglądu ogrodu, o który dba stary ogrodnik, nienadążający za modami i katalogami.
Tytuł
[edytuj | edytuj kod]Kiedyś nazywano tak skłonność substancji chemicznych do wiązania się ze sobą[1]. Tutaj metaforycznie przeniesione jest to na relacje między ludźmi. Konkretnie zachodzi wymiana partnerów: AB + CD → AD + BC, jak to ujął kapitan (początkowo chodziło o przyjaźń dwóch mężczyzn).
Ekranizacje
[edytuj | edytuj kod]- Powinowactwa z wyboru, prod. NRD, 1974, reż. Siegfried Kühn
- Powinowactwa z wyboru, prod. Francja, Włochy, 1996, reż. Paolo Taviani
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Halina Lichocka: Historia Chemii. Wydawnictwo Szkolne PWN (w Repozytorium Centrum Otwartej Nauki). s. 257. [dostęp 2019-03-22]. (pol.).