Przejdź do zawartości

Powszechna Wystawa Krajowa we Lwowie

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Budynek Powszechnej Wystawy Krajowej w 1894

Powszechna Wystawa Krajowa we Lwowie – urządzona w 1894 we Lwowie wielka wystawa osiągnięć gospodarczych i kulturalnych Galicji oraz ponadzaborowa prezentacja dzieł sztuki i kultury Królestwa Galicji i Lodomerii.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Przygotowanie wystawy trwało dwa lata. Tworzyło ją 129 pawilonów, podzielonych na 34 główne działy. Eksponowana była na obszarze 50 ha w sąsiedztwie Parku Stryjskiego. Jej koszty były porównywalne z ówczesnym rocznym budżetem miasta Krakowa. Na czele Komitetu Wystawy stanął czerwony książę Adam Sapieha, a dyrektorem został Zdzisław Marchwicki. Wystawa ta stała się zarówno przeglądem dorobku gospodarczego Galicji, jak też - i przede wszystkim - prezentacją narodowej sztuki i kultury wszystkich polskich ziem znajdujących się pod zaborami. Specjalnie z tej okazji powstała monumentalna Panorama Racławicka Wojciecha Kossaka i Jana Styki.

5 czerwca 1894 uroczyście otwarto wystawę. Była ona czynna przez cztery i pół miesiąca. Zwiedziło ją w tym czasie 1 mln 150 tys. osób, więc dziesięciokrotnie więcej niż liczba mieszkańców ówczesnego Lwowa, w tym również cesarz Franciszek Józef I. W trakcie wystawy odbywały się również konferencje i zloty. Uruchomiono pierwszy we Lwowie i w tej części Europy elektryczny tramwaj, łączący teren wystawy z miastem, jak również pierwszą na ziemiach polskich kolej linową.

14 lipca 1894 w ramach „II Zlotu Sokoła” wśród licznych pokazów i zawodów sportowych przeróżnych dyscyplin rozegrano futbolowe spotkanie między reprezentacjami krakowskiego Sokoła i Gimnastyczno-Śpiewaczego Koła Nauczycieli m. Lwowa (GSKN). Był to pierwszy w dziejach udokumentowany mecz piłkarski rozegrany przez Polaków na ziemiach polskich[1][2]

Wystawa pokazała osiągnięcia nauki, sztuki, techniki, gospodarki i przemysłu Galicji, która była uważana za najbardziej gospodarczo zacofaną część ziem austriackich. Autonomia kulturalna Galicji w ramach wielonarodowej monarchii austro-węgierskiej umożliwiła w ten sposób zademonstrowanie patriotycznych uczuć Polaków. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę tereny i obiekty wystawowe wykorzystano dla organizacji Targów Wschodnich.

Pracami budowlanymi ponad stu obiektów wystawy kierowali od początku 1893 architekci: Julian Zachariewicz i Franciszek Skowron.

Na pożegnanie cesarz Franciszek Józef I wypowiedział słowa: Rozumiemy się wzajemnie i możemy na siebie liczyć[3].

Obiekty

[edytuj | edytuj kod]
Pałac Sztuki[4] (2005)
Pałac Sztuki
  • Brama główna
  • Brama u wylotu ulicy Gródeckiej
  • Cerkiew huculska
  • Dwór szlachecki
  • Dział etnograficzny
  • Elektryczna fontanna świetlna
  • Hala koncertowa
  • Hala maszyn
  • Pałac Sztuki
  • Pawilon architektury
  • Pawilon cesarski
  • Pawilon dóbr hr. Romana Potockiego
  • Pawilon Jana Matejki
  • Pawilon miasta Lwowa
  • Pawilon Ministerstwa Skarbu
  • Pawilon ogrodnictwa
  • Pawilon Panoramy Racławickiej
  • Pawilon przemysłu
  • Pawilon towarzystw ukraińskich
  • Wieża wodna

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. 120 lat polskiej piłki nożnej! 14 lipca 1894 r. we Lwowie odbył się pierwszy udokumentowany mecz. Data, którą jako własną przejęli... Ukraińcy [online], Niezłomni.com, 13 lipca 2014 [dostęp 2022-08-22] (pol.).
  2. Pierwszy mecz i pierwszy gol. Część 2 [online], Kurier Galicyjski.com, 17 września 2019 [dostęp 2022-12-19] (pol.).
  3. Cesarz Franciszek Józef w Galicji. „Nowości Illustrowane”. Nr 50, s. 4, 9 grudnia 1916. 
  4. Pałac Sztuki jeden z trzech zachowanych do XXI w. obiektów Wystawy obok wieży wodnej oraz poważnie przebudowanego pawilonu Panoramy Racławickiej

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • J. Purchla, Największa Polska Wystawa, "Cracovia Leopolis" 1995.
  • J. Biriułow, Chodząc po Wystawie, "Cracovia Leopolis" 1995.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]