Protesty w Algierii (2019–2020)
.jpg) Protest w Al-Bulajdzie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejsca wystąpień | |
| Początek wystąpień |
22 lutego 2019[1] |
| Koniec wystąpień |
20 marca 2020 |
| Ranni |
ok. 200[2] (stan na marzec 2019) |
| Aresztowani |
195[3] (stan na marzec 2019) |
| Przyczyny wystąpień |
autorytarne rządy Abd al-Aziza Butefliki, bezrobocie, korupcja |
| Charakter wystąpień |
pokojowy |
| Rezultat wystąpień |
ustąpienie premiera Ahmada Ujahji, którego następcą został Nur ad-Din Badawi, ustąpienie Abd al-Aziza Butefliki |
Protesty w Algierii – seria antyrządowych protestów w Algierii trwająca od 22 lutego 2019 do 20 marca 2020. Bezpośrednią przyczyną ich zaistnienia był sprzeciw wobec starania się o piątą z rzędu reelekcję przez prezydenta Abd al-Aziza Buteflikę[4]. Największe demonstracje odbywały się w stolicy kraju, Algierze, gdzie uczestniczyło w nich ok. pół miliona osób[5]. Jedną z najliczniejszych grup spośród protestujących stanowiła młodzież studencka[6]. Protesty miały na ogół charakter pokojowy[7]. Ich głównym rezultatem było ustąpienie prezydenta Butefliki oraz premiera Ahmada Ujahji.
Przyczyny
[edytuj | edytuj kod]Abd al-Aziz Buteflika sprawował urząd prezydenta nieprzerwanie od wyborów w 1999 r. Objął go jeszcze w czasie trwającej od 1991 wojny domowej. Następnie wygrywał wybory jeszcze trzykrotnie, tj. w 2004, 2009 i 2014 r. Jako jeden z nielicznych autokratów nie został obalony w czasie arabskiej wiosny w 2011 roku[7]. W 2016 r. uchwalono nową konstytucję Algierii, w której ograniczono możliwość sprawowania kadencji prezydenta do dwóch. Jednakże zmiana prawa nie uwzględnia minionych już kadencji, co umożliwiało Buteflice pozostanie nadal u władzy. Gdyby nie wystartował lub przegrał jego kadencja miała zakończyć się zgodnie z prawem 28 kwietnia 2019 roku[8].
Niezadowolenie społeczne wobec prezydenta spowodowane było złą sytuacją gospodarczą i polityczną w kraju. Wskaźnik bezrobocia wśród młodych wynosił 25%[9]. Władzy publicznej, w której najważniejszą osobą był Buteflika zarzucano nieefektywność, skorumpowanie, nepotyzm oraz łamanie praw człowieka[10].
Przebieg
[edytuj | edytuj kod]
18 lutego 2019 Buteflika wydał dekret, w którym ogłosił datę wyborów prezydenckich na 18 kwietnia 2019[8]. Wcześniej spekulowano na temat przesunięcia daty ich przeprowadzenia[11]. Pierwsza znacząca demonstracja miała miejsce w Algierze 22 lutego, została zorganizowana spontanicznie za pośrednictwem Facebooka. W czasie jej trwania demonstranci usunęli z fasady budynku głównego poczty portret Butefliki[12]. Z czasem protesty rozprzestrzeniły do innych większych i średnich miast. W czasie zgromadzeń dochodzi do starć z policją, która używa gazu łzawiącego wobec protestujących[2].
Liczna algierska emigracja we Francji zorganizowała 3 marca w Paryżu, Marsylii i Tuluzie własne antyrządowe protesty, w których we wszystkich łącznie uczestniczyło kilka tysięcy osób[13].
8 marca 2019 Buteflika ogłosił, że jeśli wygra najbliższe głosowanie to dobrowolnie zrezygnuje z prezydentury, co spowodowałoby rozpisanie przedterminowych wyborów, w których zapowiedział, że nie wystartowałby[11]. Nie przyczyniło się to do zmniejszenia napięć[4]. 11 marca 2019 Buteflika zrezygnował z kandydowania w najbliższych wyborach, jednocześnie przesuwając datę ich przeprowadzenia na czas nieokreślony oraz zapowiadając reorganizację rządu[14][15]. Dotychczasowy premier Ahmed Ujahia podał się do dymisji, jego następcą został Nureddin Bedui będący ministrem spraw wewnętrznych[16].
26 marca szef sztabu generalnego sił zbrojnych Algierii generał Gaed Salah publicznie przychylił się do ewentualnego odwołania Butefliki przez Radę Konstytucyjną. Przyczyną odwołania ma być zły stan zdrowia uniemożliwiający sprawowanie funkcji prezydenta[17]. 2 kwietnia 2019 prezydent Buteflika ustąpił ze stanowiska prezydenta Algierii. Tymczasowo funkcję objął przewodniczący wyższej izby parlamentu Abd al-Kadir Bensalah[18]. Po dymisji prezydenta zapowiedziano przeprowadzenie wyborów prezydenckich w ciągu trzech miesięcy[19].
W zaplanowanych na 12 grudnia wyborach prezydenckich wystartowało pięciu kandydatów. W dniu wyborów miały miejsce w Algierze i innych dużych miastach zamieszki, które policja rozpędzała, aresztując kilkadziesiąt osób. Demonstranci i opozycja wezwały do bojkotu wyborów, gdyż wszystkich pięciu kandydatów w wyborach to premierzy i ministrowie z okresu rządów Butefliki. Z powodu demonstracji kandydaci nie byli w stanie organizować wieców wyborczych i prowadzić kampanii w terenie. Powiązane z dotychczasowym rządem tymczasowe władze i armia ostro potępiły bojkot i określiły wzywających do niego opozycjonistów mianem zdrajców. Równocześnie skompromitowany w oczach opozycji tymczasowy rząd usiłował uspokojenia nastrojów za pomocą aresztowań i wyroków wobec niektórych dawnych dygnitarzy[20].
W marcu 2020 liderzy opozycji wezwali swoich zwolenników do zawieszenia co tygodniowych protestów i kontynuacji działalności opozycyjnej w mediach społecznościowych, aby nie przyczyniać się do rozprzestrzeniania się epidemii COVID-19[21][22].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Protesty na ulicach, w sztabie zamieszanie. Niejasności wokół kandydatury Butefliki [online], TVN24.pl [dostęp 2019-03-10].
- ↑ a b Proteste gegen Bouteflika: Festnahmen bei Demos in Algerien [online], zdf.de [dostęp 2019-03-10] (niem.).
- ↑ Demonstracje w Algierii. Zatrzymano 195 osób [online], Onet Wiadomości, 9 marca 2019 [dostęp 2019-03-10] (pol.).
- ↑ a b Algieria: Młodzi protestują, minister przyspiesza ferie [online], rp.pl [dostęp 2019-03-10] (pol.).
- ↑ PAP, Około pół miliona demonstrujących w Algierze [online], Bankier.pl [dostęp 2019-03-10] (pol.).
- ↑ Algeria sends students home amid protests [online], 9 marca 2019 [dostęp 2019-03-10] (ang.).
- ↑ a b Algieria: Największe protesty od czasu „Arabskiej wiosny” [online], rp.pl [dostęp 2019-03-10] (pol.).
- ↑ a b Algérie - Élection présidentielle : la date est fixée [online], Le Point Afrique [dostęp 2019-03-10] (fr.).
- ↑ Buteflika będzie walczył o piątą kadencję. Wzmożona fala protestów w Algierii [online], tvp.info [dostęp 2019-03-10] (pol.).
- ↑ Marek Ostrowski, Algieria: władza słabnie, niepokój narasta [online], polityka.pl, 2015 [dostęp 2019-03-10] (pol.).
- ↑ a b In face of protests, Algeria leader vows to quit early if re-elected [online], sg.news.yahoo.com [dostęp 2019-03-10] (ang.).
- ↑ Algérie: manifestations émaillées de heurts contre un 5e mandat de Bouteflika [online], FranceSoir, 22 lutego 2019 [dostęp 2019-03-10] (fr.).
- ↑ DEON.pl, Francja: protesty przeciw możliwym dalszym rządom prezydenta Algierii [online], DEON.pl [dostęp 2019-03-10] (pol.).
- ↑ Algeria’s Bouteflika abandons re-election bid after weeks of protest [online], Reuters [dostęp 2019-03-11] (ang.).
- ↑ Prezydent Algierii nie będzie się ubiegał o piątą kadencję [online], tvp.info [dostęp 2019-03-11] (pol.).
- ↑ Protesty przyniosły skutek. Prezydent Algierii nie będzie się ubiegał o reelekcję [online], rmf24.pl [dostęp 2019-03-14] (pol.).
- ↑ Szef sztabu generalnego algierskiej armii chce odsunięcia prezydenta od władzy [online], TVN24.pl [dostęp 2019-03-26] [zarchiwizowane z adresu 2019-03-26].
- ↑ Rządził przez 20 lat, jego odejścia chciały tysiące. Państwowa agencja: Buteflika zrezygnował. TVN24.pl. [dostęp 2019-04-02].
- ↑ Robert Stefanicki, Algieria, Libia, Jordania, Maroko, Sudan. Czy to druga arabska wiosna? [online], wyborcza.pl, 15 kwietnia 2019 [dostęp 2019-04-16] (pol.).
- ↑ Marta Urzędowska, Algierczycy głosują i protestują. Dla wielu dzisiejsze głosowanie to farsa [online], wyborcza.pl, 12 grudnia 2019 [dostęp 2019-12-13].
- ↑ Algerians forego weekly protest amid coronavirus, „Reuters”, 20 marca 2020 [dostęp 2020-03-21] (ang.).
- ↑ Algerian Streets Empty but Protesters Vow to 'Keep Flame Burning' [online], Asharq AL-awsat [dostęp 2020-05-09] (ang.).