Protesty w Chile (2019)
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejsca wystąpień | |
| Początek wystąpień |
14 października 2019 |
| Koniec wystąpień |
8 marca 2020 |
| Ofiary śmiertelne | |
| Ranni |
11 564[2] |
| Aresztowani | |
| Przyczyny wystąpień |
rozwarstwienie społeczeństwa |
| Charakter wystąpień |
zamieszki |
| Rezultat wystąpień |
Uchwalenie prawa anty barykadowego, Ogłoszenie referendum nad zmianą konstytucji[3] |
Protesty w Chile – seria antyrządowych protestów w Chile trwających od października 2019 roku, których początkową przyczyną był sprzeciw wobec podwyżki cen biletów metra[4].
Geneza[edytuj | edytuj kod]
Główną przyczyną protestów była rozwarstwienie społeczeństwa[5] spowodowane przez liberalne reformy[potrzebny przypis]. Nierówności społeczne w Chile są największe spośród krajów regionu[5]. W 2017 roku najbiedniejsze 50% społeczeństwa posiadało jedynie 2.1% majątku kraju, podczas gdy najbogatsze 10% 66.5%[5]. Dla wielu mieszkańców Chile dostęp do podstawowych dóbr wymaga zaciągania kredytów, zarobki większości społeczeństwa są niskie, 50% pracowników zarabia mniej niż 500$ miesięcznie[5]. Protesty miały miejsce w poprzednich latach, ale na mniejszą skalę[5]. Oprócz nierówności ekonomicznych ważnymi powodami protestu była dyskryminacja kobiet, osób LGBT i ludności rdzennej a także afery korupcyjne z udziałem przedstawicieli władz[6].
Bezpośrednią przyczyną protestów stał się sprzeciw wobec stosunkowo niewielkiej podwyżki cen biletów metra, która została ogłoszona 4 października[6]. Trzy dni później grupa studentów przeskoczyła barierki metra unikając płacenia opłaty za bilet, w kolejnych dniach coraz więcej osób unikało płacenia za bilety metra[6]. Protesty szybko przybrały na sile i rozszerzyły się na większość miast kraju, jednak po miesiącu ich liczebność spadła, a zajścia przybrały formę aktów wandalizmu i kradzieży po zmroku, co doprowadziło do częściowego paraliżu stołecznego Santiago de Chile[4].
Przebieg protestów[edytuj | edytuj kod]
18 października prezydent Sebastián Piñera ogłosił wprowadzenie stanu wyjątkowego na obszarze metropolitarnym Santiago[6]. W kolejnych dniach wprowadzono stan wyjątkowy w innych prowincjach kraju[6]. W ramach stanu wyjątkowego obowiązywała godzina policyjna a policja i wojsko uzyskały specjalne uprawnienia[6]. Nie powstrzymało to protestów. 25 października doszło do największej demonstracji w Santiago, wzięło w niej udział 1.2 mln ludzi[7].
W odpowiedzi na protesty prezydent Sebastián Piñera podwyższył płacę minimalną o ponad 10%, zapowiedział zwiększenie emerytur, zdymisjonował ośmiu ministrów i zapowiedział poprzeć główny postulat manifestantów, jakim było zaplanowanie referendum na temat zmiany konstytucji, które zaplanowano na kwiecień 2020 r. Celem zmian ma być likwidacja przyczyn kryzysu społecznego, rosnących nierówności społecznych i upośledzenia biedniejszej większości społeczeństwa w dostępie do edukacji i opieki zdrowotnej[4].
Przemoc ze strony policji i wojska[edytuj | edytuj kod]
Według raportów ONZ i Amnesty International[8] podczas protestów doszło do łamania praw człowieka przez policję i wojsko[9]. Aresztowano 28 000 osób w okresie od 18 października do 6 grudnia, wiele osób zostało aresztowanych bez uzasadnionego powodu. Na skutek działań policji 350 osób odniosło urazy oczu lub twarzy. Odnotowano 113 przypadków tortur i 24 przypadki przemocy seksualnej ze strony policji[2]. W sumie obrażenia odniosło 5 000 osób, z czego 2 800 policjantów[2].
Według raportu Amnesty International policja świadomie łamała prawo w celu ranienia demonstrantów, by zniechęcić ich do protestów[8]. Organizacja udokumentowała kilka zgonów demonstrantów na skutek użycia amunicji ostrej przez siły bezpieczeństwa w stosunku do demonstrantów[8].
W odpowiedzi na skargi obrońców praw człowieka policja w Chile ogłosiła rozpoczęcia 856 postępowań wewnętrznych w sprawie nadużyć[10].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ UN Human Rights Office report on Chile crisis describes multiple police violations and calls for reforms.
- ↑ a b c d UN human rights report cites ‘multiple root causes’ of deadly Chile protests. 2019-12-13. [dostęp 2019-12-18]. (ang.).
- ↑ Chcą zastąpić konstytucję Pinocheta. Chile szykuje się do referendum. 2019-11-15. [dostęp 2020-04-18].
- ↑ a b c Paulina Kanarek, Zamknięte szkoły, blokady dróg. Santiago wciąż czeka na spokój [KORESPONDENCJA Z CHILE] [online], wyborcza.pl, 5 grudnia 2019 [dostęp 2019-12-05].
- ↑ a b c d e oh 2019 ↓, s. 4.
- ↑ a b c d e f oh 2019 ↓, s. 5.
- ↑ oh 2019 ↓, s. 6.
- ↑ a b c Deliberate policy to injure protesters points to responsibility of those in command. [dostęp 2019-12-20]. (ang.).
- ↑ Maciej Stasiński: ONZ potępia brutalność wojska i policji w Chile. Cztery osoby zabite, 24 przypadki gwałtów i seksualnego upokorzenia.... wyborcza.pl, 2019-12-16. [dostęp 2019-12-18].
- ↑ Fabian Cambero: Chilean president says protest-hit police must be 'respected, protected'. reuters.com, 2019-12-16. (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Report of the Mission to Chile 30 October - 22 November 2019. ohchr.org, 2019. [dostęp 2019-12-19]. (ang.).