Rdza lnu
Rdza lnu (ang. rust of flax[1]) – wywołana przez Melampsora lini grzybowa choroba różnych gatunków lnu (Linum). Zaliczana jest do grupy chorób zwanych rdzami[2].
Objawy i szkodliwość[edytuj | edytuj kod]
Na porażonych roślinach lnu pojawiają się skupiska różnego rodzaju zarodni wytwarzanych przez patogena. Na liścienach i pierwszych liściach siewek powstają drobne, jasnożółte nabrzmienia. Są to spermogonia. Później na dolnej stronie liści pojawiają się żółtopomarańczowe i pylące grudki o średnicy około 0,5 mm. To ecja wytwarzające ecjospory. Krótko przed kwitnieniem oraz w czasie kwitnienia na całym nadziemnym pędzie lnu pojawiają się pomarańczowe, pylące uredinia o średnicy do 0,7 mm. Pod koniec sezonu wegetacyjnego na obydwu stronach liści lnu, na łodygach, szypułkach kwiatowych, na działkach kwiatowych i torebkach nasiennych tworzą się czarne, lekko wypukłe i twarde skupiska teliów. Powstają w nich przetrwalnikowe, grubościenne teliospory[2].
Tkanki otaczające wszystkie typy zarodni żółkną, a przy silnym porażeniu obumierają. Szczególnie szkodliwy wpływ wykazują telia – silnie nimi pokryte liście więdną. Rośliny silniej porażone rosną wolniej i są mniejsze. Ich włókna są gorszej jakości: są bardziej kruche, łamliwe i ciemno przebarwione. Porażone kwiaty obumierają i nie wytwarzają nasion[2]. W miejscach występowania na łodydze teliów pęczki włókien sklejają się, co powoduje trudności w prawidłowym roszeniu lnu[3].
Zapobieganie chorobie i zwalczanie jej[edytuj | edytuj kod]
Ważne jest usuwanie z pola i niszczenie resztek pożniwnych na których zimują teliospory. Nasiona przed siewem powinny być oczyszczone z resztek torebek nasiennych, na których mogą znajdować się teliospory. Zaprawianie nasion także zmniejsza ryzyko choroby. Nasiona należy wysiewać jak najwcześniej, zauważono bowiem, że siewki z wcześnie zasianych nasion są porażone w mniejszym stopniu, niż przy późnym siewie. Znaczenie ma także unikanie siewu lnu na polach wilgotnych i właściwe nawożenie. Przy pierwszych objawach choroby należy plantacje opryskiwać fungicydami zawierającymi triadimefon lub fenpropimorf[2].
Wśród uprawianych w Polsce odmian lnu najbardziej odporna na rdzę lnu jest 'Nike'. Z odmian holenderskich bardzo odporna jest 'Natasja', a średnią odporność wykazuje 'Belinka'. Bardzo podatne na rdzę są odmiany 'Regina', 'Reina', 'Minerwa' i 'Waza'[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ EPPO Global Database [online] [dostęp 2020-10-18].
- ↑ a b c d red: Selim Kryczyński i Zbigniew Weber, Fitopatologia. Tom 2. Choroby roślin uprawnych, Poznań: PWRiL, 2011, ISBN 978-83-09-01077-7, s.408–410
- ↑ a b Zofia Fiedorow, Barbara Gołębniak, Zbigniew Weber, Choroby roślin rolniczych, Poznań: Wyd. AR Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu, 2008, ISBN 978-83-7160-468-3