Rejestr zabytków
 |
Ten artykuł należy dopracować: przedstawiono sytuację tylko z polskiej perspektywy – artykuł powinien być przekrojowy. Pomóż go poprawić. Na stronie dyskusji mogą znajdywać się pomocne komentarze. |
Rejestr zabytków – wykaz obiektów zabytkowych w danym kraju, objętych szczególną ochroną prawną.
Spis treści
Rejestr zabytków w Polsce[edytuj | edytuj kod]
W Polsce rejestr zabytków tworzy się na podstawie decyzji wydanej przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków (WKZ) dla obiektów z terenu właściwego dla danego WKZ województwa. Wpis do rejestru zabytków jest jedną z form ochrony zabytków[1].
Procedura wpisu[edytuj | edytuj kod]
Wpis do rejestru zabytków jest działaniem administracyjnym prowadzonym przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków na wniosek strony – właściciela obiektu, lub z urzędu – bez wniosku strony ani też zadeklarowanej jego zgody. Przed dokonaniem wpisu prowadzone jest postępowanie przygotowawcze polegające na gromadzeniu informacji i materiałów dokumentacyjnych, które potwierdzają wartość danego obiektu m.in. w wyniku oględzin obiektu. Postępowanie to zakończone jest wydaniem przez WKZ decyzji, która – o ile strony nie wnoszą sprzeciwu czy uwag – nabiera mocy prawnej i zabytek otrzymuje numer rejestru zgodny z kolejnym zapisem w księdze rejestru zabytków.
Struktura[edytuj | edytuj kod]
Zabytek może zostać wpisany w 3 kategoriach, dla których prowadzone są odrębne księgi:
- A – zabytek nieruchomy,
- B – zabytek ruchomy,
- C – zabytek archeologiczny.
Księga rejestru zabytków składa się z następujących rubryk[2]:
- numer rejestru,
- wpis do rejestru,
- przedmiot ochrony,
- zakres ochrony,
- miejsce położenia lub przechowywania zabytku,
- numer księgi wieczystej,
- numer katastru nieruchomości (dla zabytków nieruchomych i archeologicznych),
- właściciel zabytku, posiadacz zabytku,
- skreślenie z rejestru,
- uwagi.
Do rejestru wpisywane są kolejne zabytki. Do rejestru zabytków może być również wpisane otoczenie obiektu lub jego nazwa geograficzna, historyczna lub tradycyjna.
Zmiany w rejestrze[edytuj | edytuj kod]
Obiekt może zostać wykreślony z rejestru, gdy uległ zniszczeniu w stopniu powodującym utratę jego wartości historycznej, artystycznej lub naukowej albo gdy jego wartość, będąca podstawą wydania decyzji o wpisie do rejestru, nie została potwierdzona w nowych ustaleniach naukowych. Z rejestru zabytków wykreśla się również obiekty, które wpisane zostały do inwentarza muzeum lub weszły w skład narodowego zasobu bibliotecznego[3]. Decyzje o skreśleniu obiektu z rejestru zabytków wydaje Generalny Konserwator Zabytków działający w imieniu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Są to jednak przypadki wyjątkowe.
Rejestr zabytków jest stale uaktualniany i tak np. w roku 2006 wpłynęło 805 decyzji o wpisie do rejestru zabytków nowych obiektów lub zespołów, 65 decyzji o skreśleniu z rejestru zabytków lub ich części i 727 postanowień o zmianach dotychczasowych decyzji. Rejestr ten publikowany jest m.in. przez Narodowy Instytut Dziedzictwa (NID), dawniej Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków, przy czym odpowiada stanowi z dnia aktualizacji spisu, a nie z dnia odwiedzenia strony.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Art. 7 Ustawy z dnia 23 lipca o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz.U. z 2017 r. poz. 2187)
- ↑ § 2 Rozporządzenia Ministra Kultury z dnia 14 maja 2004 r. w sprawie prowadzenia rejestru zabytków, krajowej, wojewódzkiej i gminnej ewidencji zabytków oraz krajowego wykazu zabytków skradzionych lub wywiezionych za granicę niezgodnie z prawem (Dz.U. z 2004 r. Nr 124, poz. 1305)
- ↑ Art. 13 Ustawy z dnia 23 lipca o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- Lista zabytków – sporządzona na potrzeby konkursu Wiki Lubi Zabytki na podstawie rejestru "A" otrzymanego z Narodowego Instytutu Dziedzictwa (stan na 1 czerwca 2013, z poprawkami zauważonych błędów).
- gminna ewidencja zabytków
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Rejestr zabytków nieruchomych Narodowy Instytut Dziedzictwa
- Rejestr zabytków ruchomych Narodowy Instytut Dziedzictwa
- Zestawienia zabytków archeologicznych Narodowy Instytut Dziedzictwa
