Rzepicha ziemnowodna

Rzepicha ziemnowodna
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	kapustowce
Rodzina	kapustowate
Rodzaj	rzepicha
Gatunek	rzepicha ziemnowodna
	Nazwa systematyczna
	Rorippa amphibia (L.) Besser; Enum. pl. 27. 1821
Synonimy
	Nasturtium amphibium (L.) W. T. Aiton.; Sisymbrium amphibium L.;
	Nasturtium amphibium (L.) W. T. Aiton.; Sisymbrium amphibium L.;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Rzepicha ziemnowodna (Rorippa amphibia (L.) Besser) – gatunek rośliny z rodziny kapustowatych. Występuje na terenie prawie całej Europy, w Azji i Afryce, zawleczona na inne kontynenty. Zasiedla płytkie wody przybrzeżne i wilgotne brzegi zbiorników.

Rozmieszczenie geograficzne[edytuj | edytuj kod]

Rodzimy obszar występowania to niemal cała Europa, znaczna część Azji (Azja Zachodnia, Kaukaz, Syberia, Kazachstan) oraz Afryka Północna (Algieria)^[3]. Jako gatunek zawleczony występuje także w Nowej Zelandii i w Ameryce Północnej (Kanada, USA)^[3]. W Polsce występuje na całym niżu^[5].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Łodyga: Kłącze płożące i zakorzeniające się^[6]. Łodyga u dołu pokładająca się, poza tym prosto wzniesiona, dęta, bruzdkowana. Dorasta do 1 m, wyjątkowo do 1,5 m wysokości. Wytwarza liczne podwodne lub naziemne rozłogi.

Liście: Żółtawozielone. Liście dolne są silnie podzielone, te znajdujące się pod wodą na liczne, nitkowate odcinki, te nad wodą na szersze segmenty. Rzadko są lirowate. Im wyżej na łodydze tym mniej podzielone. Liście środkowe są zwykle głębiej ząbkowane. Górne niepodzielone, karbowano-piłkowane, lancetowate. Dolne i średnie na dość długich ogonkach, oskrzydlone, o nasadach bez uszek. Górne prawie siedzące, z nasadami o niewielkich uszkach^[6].

Kwiaty: Żółte, drobne, na długich szypułkach, wyrastają w gronach w górnej części łodygi. Płatki korony długości 4–5 mm. Działki kielicha lekko odstające, eliptyczne, długości 2–2,5 mm^[6].

Owoce: Elipsowate łuszczyny, ponad 2 razy krótsze od szypułek (mają 3-6(7) mm długości i 1–3 mm grubości^[6]). Na szczycie z ponad 2 razy krótszą od nich szyjką (do 2,5 mm długości)^[5]^[7].

Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]

Bylina, hemikryptofit, helofit. Okres kwitnienia: od czerwca do września. Kwiaty są obupłciowe, pręciki dojrzewają równocześnie ze słupkiem^[8]. Roślina owadopylna lub samopylna^[8]. Podczas długotrwałych deszczów kwiaty zamykają się i wówczas następuje ich samozapylenie.

Rośnie głównie na podmokłych brzegach wód, również w płytkiej, przybrzeżnej strefie wodnej. Bardzo często rośnie w zbiornikach wodnych o dużych zmianach poziomu wody i okresowo wysychających, np. w starorzeczach, dołach potorfowych, kanałach melioracyjnych^[9]. Spotykana także w wolno płynących rzekach^[6]. Na zimę nadziemna część rośliny obumiera, ale przezimowują jej kłącza i młode roślinki na dnie wody^[9]. Rozwija się na podłożu mineralno-organicznym. Często tworzy zwarte fitocenozy^[6]. Jest gatunkiem charakterystycznym dla All. Phragmition i Ass. Oenantho-Rorippetum^[10].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-13] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-11-11].
↑ Rorippa amphibia, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ ^a ^b Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Stanisław Kłosowski, Grzegorz Kłosowski: Rośliny wodne i bagienne. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2007, s. 140, seria: Flora Polski. ISBN 978-83-7073-248-6.
↑ W. Szafer, S. Kulczyński, B. Pawłowski: Rośliny Polskie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1967.
↑ ^a ^b Olga Seidl, Józef Rostafiński: Przewodnik do oznaczania roślin. Warszawa: PWRiL, 1973.
↑ ^a ^b Zbigniew Podbielkowski, Henryk Tomaszewicz: Zarys hydrobotaniki. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 1996. ISBN 83-01-00566-1.
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-13] (ang.).

[grin-3] Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-11-11].

[iucn-4] Rorippa amphibia, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[klucz-5] Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.

[Klosowski-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Stanisław Kłosowski, Grzegorz Kłosowski: Rośliny wodne i bagienne. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2007, s. 140, seria: Flora Polski. ISBN 978-83-7073-248-6.

[Szafer-7] W. Szafer, S. Kulczyński, B. Pawłowski: Rośliny Polskie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1967.

[Seidl-8] Olga Seidl, Józef Rostafiński: Przewodnik do oznaczania roślin. Warszawa: PWRiL, 1973.

[Podbielkowski-9] Zbigniew Podbielkowski, Henryk Tomaszewicz: Zarys hydrobotaniki. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 1996. ISBN 83-01-00566-1.

[Matuszkiewicz-10] Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]