Rzędy Tomanowe
Rzędy, Rzędy Tomanowe – górna część zachodnich stoków Ciemniaka w Tatrach Zachodnich. Stoki te padają do Doliny Tomanowej, będącej górnym odgałęzieniem Doliny Kościeliskiej[1]. Rzędy znajdują się poniżej południowej grani Ciemniaka, pomiędzy jego szczytem a Małą Przełączką[2]. Zbudowane są ze skał węglanowych i są silnie zerodowane. Występują w nich liczne pojedyncze, tworzące amfiteatr skały. Przestrzenie między nimi porasta niska murawa. Znajduje się tu kilka jaskiń, m.in. Okno nad Tomanową, Grota w Rzędach, Szczelina przy Tomanowym Okapie, Grota nad Małą Przełączką, Wyżni Okap nad Tomanową, Tomanowa Szczelina I, Szczelina nad Tomanową I, Szczelina nad Tomanową II[3]. Spomiędzy skał opadają Czerwone Żlebki, łączące się w dole w Czerwony Żleb[4]. Niektóre z tych skał są czerwone, gdyż zawierają rudy żelaza, które kiedyś były eksploatowane w Czerwonym Żlebie[5]. Bogata flora. Występują tutaj m.in.: bylica skalna, mietlica alpejska, traganek wytrzymały, sybaldia rozesłana, przymiotno alpejskie, ostrołódka karpacka, potrostek alpejski, turzyca czarna, głodek kutnerowaty – gatunki w Polsce bardzo rzadkie, występujące tylko w Tatrach i to na nielicznych stanowiskach[6].
Nazwę Rzędy spotyka się w Tatrach jeszcze w kilku innych miejscach[1].
Szlaki turystyczne[edytuj | edytuj kod]
– poniżej Rzędów Tomanowych prowadzi zielony szlak turystyczny ze schroniska na Hali Ornak przez Dolinę Tomanową, a dalej przez Czerwony Żleb, Tomanowy Grzbiet i Wysoki Grzbiet na Chudą Przełączkę i dalej na szczyt Ciemniaka. Czas przejścia ze schroniska na Ciemniak: 3:40 h, ↓ 2:40 h[7].
Dawniej istniał szlak prowadzący przez Rzędy na szczyt Ciemniaka, lecz został zlikwidowany[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski, Wielka encyklopedia tatrzańska, Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004, ISBN 83-7104-009-1.
- ↑ Tatry Polskie. Mapa turystyczna 1:20 000, Piwniczna: Agencja Wydawnictwo „WiT” S.c., 2009, ISBN 83-89580-00-4.
- ↑ Jaskinie, Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy [online], jaskiniepolski.pgi.gov.pl [dostęp 2016-06-25].
- ↑ a b Władysław Cywiński, Czerwone Wierchy, część zachodnia, t. 3, Poronin: Wyd. Górskie, 1996, ISBN 83-7104-011-3.
- ↑ Józef Nyka, Tatry Polskie. Przewodnik, wyd. 13, Latchorzew: Wydawnictwo Trawers, 2003, ISBN 83-915859-1-3.
- ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirek, Czerwona księga Karpat Polskich, Warszawa: Instytut Botaniki PAN, 2008, ISBN 978-83-89648-71-6.
- ↑ Tatry. Zakopane i okolice. Mapa w skali 1:27 000, Warszawa: ExpressMap Polska, 2005, ISBN 83-88112-35-X.