Sójka błękitna
| ||
| Cyanopica cyanus[1] | ||
| (Pallas, 1776) | ||
| ||
| Systematyka | ||
| Domena | eukarionty | |
| Królestwo | zwierzęta | |
| Typ | strunowce | |
| Podtyp | kręgowce | |
| Gromada | ptaki | |
| Podgromada | Neornithes | |
| Infragromada | ptaki neognatyczne | |
| Rząd | wróblowe | |
| Podrząd | śpiewające | |
| Rodzina | krukowate | |
| Rodzaj | Cyanopica Bonaparte, 1850 | |
| Gatunek | sójka błękitna | |
| Synonimy | ||
| ||
| Podgatunki | ||
|
zobacz opis w tekście | ||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | ||
 | ||
Sójka błękitna[4], sroka błękitna[5] (Cyanopica cyanus) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny krukowatych (Corvidae). Zamieszkuje wschodnią Azję, głównie Chiny, Koreę, Japonię i Mongolię. W Europie istnieje populacja na Półwyspie Iberyjskim, często uznawana za osobny gatunek; sądzono, że została sprowadzona w XVI wieku z Azji przez żeglarzy, lecz odnaleziono w jaskiniach kości datowane na ponad 44 tysiące lat, co oznacza, że jest to ptak naturalnie tu występujący[6].
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
Sylwetką przypomina srokę zwyczajną. Długość ciała 36–38 cm; masa ciała: samce 80–118 g, samice 76–112 g[7].
Zwykle widywana w gwarnych stadkach, przelatując „gęsiego” z drzewa na drzewo z przeciągłym i wznoszącym się kszrrriii; wydaje też terkot zakończony krótkim kłiit, zduszone trele i inne krótkie dźwięki. Lokalnie dosyć liczna w lasach piniowych, sadach i gajach.
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Wyróżniono kilka podgatunków C. cyanus[8][2][7]:
- C. cyanus cooki Bonaparte, 1850 – sójka iberyjska[4] – Półwysep Iberyjski; takson o niepewnej pozycji systematycznej, przez niektórych autorów wyodrębniany do rangi gatunku[9][6][10]
- C. cyanus cyanus (Pallas, 1776) – sójka błękitna[4] – północno-zachodnia i północna Mongolia do południowo-wschodniej Rosji i północno-wschodnich Chin.
- C. cyanus stegmanni Meise, 1932 – południowa część prowincji Heilongjiang (północno-wschodnie Chiny).
- C. cyanus koreensis Yamashina, 1939 – Korea.
- C. cyanus japonica Parrot, 1905 – środkowa Japonia (północne i środkowe Honsiu).
- C. cyanus kansuensis Meise, 1937 – północno-środkowe Chiny (północno-wschodnia część prowincji Qinghai, zachodnia Gansu i północno-zachodni Syczuan).
- C. cyanus interposita Hartert, 1917 – północne Chiny (od Ningxia, wschodniej Gansu i Shaanxi na wschód po Hebei i Szantung).
- C. cyanus swinhoei Hartert, 1903 – wschodnio-środkowe i wschodnie Chiny (północny i środkowy Syczuan do Zhejiang i Jiangxi).
Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC) wyróżnia obecnie tylko dwa podgatunki: C. c. cyanus i C. c. japonica, traktując podgatunki stegmanni, koreensis, kansuensis, interposita i swinhoei jako synonimy podgatunku nominatywnego, a sójkę iberyjską jako odrębny gatunek[8].
Status[edytuj | edytuj kod]
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) od 2016 roku klasyfikuje sójkę błękitną i sójkę iberyjską jako osobne gatunki:
- sójkę błękitną uznaje za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern). Liczebność populacji nie została oszacowana, ale ptak ten opisywany jest jako szeroko rozpowszechniony i lokalnie pospolity. Trend liczebności populacji oceniany jest jako wzrostowy[3].
- sójkę iberyjską uznaje za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern). Liczebność populacji w 2004 roku szacowano na 260–460 tysięcy par lęgowych. Trend liczebności populacji oceniany jest jako wzrostowy[11].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Cyanopica cyanus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
- ↑ a b Asian Azure-winged Magpie (Cyanopica cyanus) (ang.). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-15)].
- ↑ a b Cyanopica cyanus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
- ↑ a b c Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Corvidae Leach, 1820 - krukowate - Crows and Jays (wersja: 2020-09-20). W: Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-01-13].
- ↑ P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 442, 1999.
- ↑ a b A. Kryukov, M. A. Iwasa, R. Kakizawa, H. Suzuki, W. Pinsker, E. Haring. Synchronic east-west divergence in azure-winged magpies (Cyanopica cyanus) and magpies (Pica pica). „Journal of Zoological Systematics and Evolutionary Research”. 42 (4), s. 342–351, 2004. DOI: 10.1111/j.1439-0469.2004.00287.x (ang.).
- ↑ a b Madge, S.: Asian Azure-winged Magpie (Cyanopica cyanus). W: del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2009. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-21)].
- ↑ a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Crows, mudnesters, birds-of-paradise (ang.). IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2021-01-13].
- ↑ Koon Wah Fok, Christopher M. Wade, David T. Parkin. Inferring the phylogeny of disjunct populations of the azure-winged magpie Cyanopica cyanus from mitochondrial control region sequences. „Proceedings the Royal of Society London B”. 269 (1501), s. 1671–1679, 2002. DOI: 10.1098/rspb.2002.2057 (ang.).
- ↑ E. Haring, A. Gamauf, A. Kryukov. Phylogeographic patterns in widespread corvid birds. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 45 (3), s. 840–862, 2007. PMID: 17920300 (ang.).
- ↑ BirdLife International, Cyanopica cooki, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] [dostęp 2021-01-13] (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia i nagrania audiowizualne – sójka błękitna (ang.). W: eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology.
- Zdjęcia i nagrania audiowizualne – sójka iberyjska (ang.). W: eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology.