Samoobrona ludowa

Samoobrona ludowa – część Landsturmu, formacja utworzona w Galicji przez austriacką administrację z wiejskiej ludności ruskiej w październiku 1848.

Formacja ta została utworzona w okręgach: sanockim, samborskim, stryjskim, stanisławowskim i kołomyjskim, dla obrony przed atakami powstańców węgierskich przekraczających granicę.

Do samoobrony należeli wszyscy mężczyźni w wieku 20–50 lat, zorganizowani w okręgi po 10–14 wsi. Każdy okręg posiadał swojego komendanta, a samoobrona była zorganizowana w dziesiątki i setki. Zadaniem samoobron było chronienie wsi przed atakami oddziałów węgierskich, pełnienie wart, zabezpieczenie łączności w swoich okręgach, kontrola paszportów, uniemożliwienie przewozu przez granicę sukna, broni i amunicji.

Pomimo rozbudowanej samoobrony, nie udało się jej ustrzec wielu wsi przed węgierskimi pacyfikacjami: Studene, Żupanie, Kłymiec (6 lutego 1849), Nowosełycia, Toruń (21 marca 1849).

Łącznie samoobrona liczyła około 50 tysięcy członków, z czego najliczniejszy okręg stanisławowski ponad 17 tysięcy. Samoobrona została rozwiązana w jesieni 1849, po likwidacji powstania węgierskiego.

Bibliografia

• Енциклопедія українознавства, Lwów 1993, t. 5, s. 1687.
• Jan Kozik: Między reakcją a rewolucją. Studia z dziejów ukraińskiego ruchu narodowego w Galicji w latach 1848-1849, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego (Prace historyczne, zeszyt 52), PWN, Kraków-Warszawa 1975.