Samorząd mieszkańców miast

Samorząd mieszkańców miast – zorganizowany został w celu integracji społecznej mieszkańców miast i współdziałania z organizacjami społeczno-gospodarczymi. Zadaniem samorządu było zapewnianie udziału mieszkańców w rozpatrywaniu spraw socjalno-bytowych, kulturalnych, opieki zdrowotnej, sportu, wypoczynku i innych, związanych z miejscem zamieszkania.

Samorząd mieszkańców działał w osiedlach miejskich. Działalność w organach samorządu miała charakter społeczny.

Powołanie samorządu

Na podstawie ustawy z 1983 r. o systemie rad narodowych i samorządu terytorialnego ustanowiono zasady funkcjonowania samorządu mieszkańców miast.

Organy samorządu

Organami samorządu mieszkańców miast było:

• ogólne zebranie mieszkańców albo konferencja delegatów - jako organy stanowiące,
• wybrane na zebraniu mieszkańców albo konferencji delegatów przedstawicielstwa samorządowe, jak również inne specjalistyczne organy samorządowe - jako organy wykonawcze.

Udział w zebraniu

Prawo do udziału w zebraniu mieli wszyscy mieszkańcy osiedla mieszkaniowego (obwodu, domu), posiadający czynne prawo wyborcze do rad narodowych.

Organ wykonawczy samorządu był odpowiedzialny przed ogólnym zebraniem mieszkańców lub konferencją delegatów.

Zadania samorządu

Do zadań samorządu mieszkańców należało:

• zapewnianie udziału mieszkańców w rozpatrywaniu spraw socjalno-bytowych i kulturalnych, związanych z miejscem zamieszkania,
• kształtowanie właściwych stosunków współżycia,
• organizowanie samopomocy mieszkańców i wspólnych prac na rzecz miejsca zamieszkania, a zwłaszcza w zakresie opieki nad młodzieżą i jej wychowywaniem, rozwijania opieki zdrowotnej i pomocy społecznej, upowszechniania kultury, utrzymywania porządku, spokoju i czystości.
• samorząd mieszkańców sprawował kontrolę społeczną nad działalnością jednostek organizacyjnych związanych z warunkami życia w osiedlu.

Samorząd mieszkańców w zakresie swoich zadań:

• w ramach ustaleń planu społeczno-gospodarczego miasta (dzielnicy) podejmował uchwały w sprawach utrzymywania, konserwacji i remontu obiektów mieszkalnych, osiedlowych urządzeń socjalnych kulturalnych i sportowych oraz w innych sprawach przekazanych mu do rozstrzygnięcia przez radę narodową stopnia podstawowego,
• opiniował pozostałe sprawy należące do zakresu działania samorządu mieszkańców, a zwłaszcza sprawy dotyczące rozwoju i funkcjonowania sieci handlowej i usługowej, komunikacji, osiedlowych placówek opieki zdrowotnej i oświatowo-wychowawczych, wykorzystywania funduszów przeznaczonych na opiekę społeczną,
• przedstawiał właściwym jednostkom organizacyjnym lub ich jednostkom nadrzędnym wnioski z wyników kontroli społecznej,
• mógł uczestniczyć w postępowaniu administracyjnym na zasadach ustalonych dla organizacji społecznych przez Kodeks postępowania administracyjnego,
• organizował i prowadził działalność społeczną na rzecz zaspokajania wspólnych potrzeb mieszkańców.
• mógł opiniować projekty planu społeczno-gospodarczego miasta (dzielnicy) i projekty zagospodarowania przestrzennego oraz inne projekty uchwał rad narodowych w części dotyczącej osiedla mieszkaniowego.

Fundusze samorządu

Fundusze samorządu mieszkańców składały się z:

• wydzielonych przez rady narodowe środków finansowych,
• dobrowolnych wpłat zakładów, organizacji i mieszkańców oraz środków uzyskiwanych z organizowanych przez samorząd przedsięwzięć.

Statut samorządu

Szczegółowe zasady działania samorządu mieszkańców określał statut. Statut samorządu uchwalało ogólne zebranie mieszkańców lub konferencja delegatów. Statut wchodził on w życie po zatwierdzeniu przez właściwą radę narodową stopnia podstawowego.

Statut określał w szczególności:

• nazwę i teren działania samorządu mieszkańców,
• przyjęte zadania,
• strukturę organizacyjną,
• zasady i tryb zwoływania zebrania mieszkańców i konferencji delegatów oraz warunki ważności podejmowania uchwał,
• organy wykonawcze samorządu i zakres ich zadań,
• sposób gospodarowania środkami finansowymi w ramach planu finansowo-rzeczowego samorządu,
• zasady uzupełniania składu organu samorządu w toku kadencji,
• zasady składania przez organy samorządu sprawozdań przed mieszkańcami.

Nadzór nad działalnością samorządu mieszkańców sprawowała właściwa rada narodowa stopnia podstawowego oraz w jej imieniu prezydium.