Wuppertaler Schwebebahn

Wuppertaler Schwebebahn
	kolej jednoszynowa
	; Wuppertaler Schwebebahn
Państwo	Niemcy
Lokalizacja	Wuppertal
Operator	Wuppertaler Stadtwerke (WSW)
Liczba linii	1
Lata funkcjonowania	od 1903
	Infrastruktura
Długość sieci	13,3 km
Liczba stacji	20
	Tabor
Liczba pojazdów	16 (dzień); 21 (szczyt); 6 (noc)
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Wuppertaler Schwebebahn – urządzona w Wuppertalu najdłuższa na świecie linia kolei podwieszanej. Poza Niemcami (2022) ten rodzaj transportu istnieje tylko w Japonii^[2]. Łączy dawne miejscowości, dzielnice Oberbarmen i Barmen z Vohwinkel przez centralną Elberfeld i stanowi podstawowy element publicznego transportu miejskiego.

Charakterystyka

Technicznie jest to kolej jednoszynowa, dwutorowa (szyny kolejki oddalone są od siebie o 4 m), z wagonikiem podwieszonym pod szyną. Dopuszczalne kołysanie wagonika w czasie jazdy wynosi 15 stopni. Całkowita długość trasy wynosi 13,3 kilometra (z czego 10 km nad rzeką na wysokości 12 m od lustra wody; na pozostałych odcinkach szyna powieszona jest 8 m nad powierzchnią gruntu).

Hala wagonowa znajduje się w Vohwinkel. Tabor stanowi 27 wagonów z początku lat 70. XX wieku na 200 pasażerów każdy oraz wagon cesarski z 1900 (Kaiserwagen), którym podróżował Wilhelm II. Wagony napędzane są 4 silnikami o mocy 45 kW każdy, które zapewniają możliwość jazdy z maksymalną prędkością 60 km/h.

Obecnie wprowadzane są nowe, lżejsze wagony.

Kolej przewozi dziennie około 65^[3]-75 tys.pasażerów, 23 mln rocznie (2003), od roku 1903 ponad 2 mld.

Historia kolei

Zaprojektowana została w 1893^[2] przez Eugena Langena, konstruktora Schwebebahn Dresden w Dreźnie. Pierwszy odcinek (Kluse – ZOO) został otwarty 1 marca 1901, 24 maja tego roku odcinek zachodni do Vohwinkel, a 27 czerwca 1901 wraz z oddaniem do użytku odcinka wschodniego (do Oberbarmen) budowa linii została ukończona. W okresie budowy niemiecki cesarz Wilhelm II odbył próbną jazdę już dnia 24 października 1900.

Budowa pochłonęła niemal 20 tys. ton stali^[2]. Pierwsze wagony mieściły po 65 pasażerów^[2].

Naloty na Wuppertal podczas II wojny światowej spowodowały znaczne uszkodzenia i pełna przejezdność linii została osiągnięta znów dopiero wiosną 1946^[2].

21 lipca 1950 doszło do niezwykłego wypadku^[4]. Dyrekcja cyrku Althoff wysłała w celach reklamowych młodą słonicę „Tuffi” w podróż między przystankami „Rathausbrücke” (obecnie „Alter Markt”) i „Adlerbrücke”^[4]. Zdenerwowany słoń wybił ściankę wagonu i znalazł się lekko ranny w pośladek w rzece Wupper^[4]. Wydarzenie upamiętnia wizerunek młodej słonicy na ścianie domu w pobliżu rzeki.

11 września 1968^[5] w Sonnborn przyczepa ciężarówki uderzyła w podporę mostu i dwa przęsła zawaliły się na ulicę. Ruch pociągów został zawieszony na 10 tygodni, natomiast nikt nie został ranny^[5].

Po zerwaniu szyny prowadzącej prąd 28 listopada 2018 roku, kolejka nie kursowała do 1 sierpnia 2019. Szyna spadła z konstrukcji nośnej kolejki na ziemię, zrywając się na odcinku ok. 350 m^[2], przygniatając samochód. Wciąż trwają prace nad wdrożeniem technologii, która uniemożliwi powtórzenie się tego typu incydentu w przyszłości^[5].

Wypadek 12 kwietnia 1999

Jedyny wypadek ze skutkiem śmiertelnym wydarzył się 12 kwietnia 1999^[5] o godzinie 5:45. Pociąg najechał z prędkością 50 km/godz. na pozostawiony na szynie przez remontujących robotników metalowy element (tzw. pazur). Jeden wagon wyskoczył z szyn i spadł z wysokości 8 m do rzeki Wupper. Zginęło 5 pasażerów, 47 zostało rannych^[5]. Wypadnięcie z szyn – tym razem bez ofiar – miało również miejsce w 1917 roku^[3].

Bezpieczeństwo

W stosunku do liczby przewozów liczba wypadków jest niewielka, a wuppertalska Schwebebahn była do 1999 roku najbezpieczniejszym środkiem transportu w Niemczech^[2], a później i tak pozostała jednym z najbezpieczniejszych środków transportu na świecie w przeliczeniu na pracę przewozową^[5].

Nawiązania w sztuce

Charakterystyczna uroda Schwebebahn została uwieczniona w kilku filmach, m.in.

Altneuland (science-fiction z 1902, zaraz po otwarciu)^[2]
Alicja w miastach (Wim Wenders, 1974)^[2]
Księżniczka i wojownik (Tom Tykwer, 2000)^[2]

Wykorzystanie komercyjne

Możliwe jest również zawarcie ślubu w trakcie przejazdu Schwebebahn^[6]: pierwszy ślub cywilny odbył się w Kaiserwagen w 1996, z dużym udziałem mediów^[6]. Wydarzenie wzbudziło duże zainteresowanie w całej Republice Federalnej^[6]. Aby zapełnić odpowiednią atmosferę, personel przewozi gości w autentycznych starych mundurach^[6]. Pociąg zatrzymuje się na kilka chwil w decydującym momencie zaślubin na otwartym szlaku^[6]. Ceremonia ta trwa około godziny^[6].

Przypisy

↑ Wuppertaler Schwebebahn: Figures and data. Wuppertaler Schwebebahn. [dostęp 2011-04-27]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j MarcelM. Krueger MarcelM., The German city with an incredible upside down railway [online], CNN, 16 maja 2022 [dostęp 2023-05-07] (ang.).
↑ ^a ^b Najdłuższa na świecie kolej podwieszana. Znowu zaczęła kursować.
↑ ^a ^b ^c MichaelM. Malicke MichaelM., RainerR. Dohrmann RainerR., Die Wuppertaler Schwebebahn Geschichte und Geschichten rund um das Wahrzeichen Wuppertals, Lübeck [2007?], s. 41–42, ISBN 978-3-89917-412-0, OCLC 361865031 [dostęp 2023-05-06] (niem.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f MichaelM. Malicke MichaelM., RainerR. Dohrmann RainerR., Die Wuppertaler Schwebebahn Geschichte und Geschichten rund um das Wahrzeichen Wuppertals, Lübeck [2007?], s. 70–71, ISBN 978-3-89917-412-0, OCLC 361865031 [dostęp 2023-05-06] (niem.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f MichaelM. Malicke MichaelM., RainerR. Dohrmann RainerR., Die Wuppertaler Schwebebahn Geschichte und Geschichten rund um das Wahrzeichen Wuppertals, Lübeck [2007?], s. 62, ISBN 978-3-89917-412-0, OCLC 361865031 [dostęp 2023-05-06] (niem.).

WSW GTW Generation 15 podczas postoju na stacji Hammerstein

Linki zewnętrzne

[Figures_and_data-1] Wuppertaler Schwebebahn: Figures and data. Wuppertaler Schwebebahn. [dostęp 2011-04-27]. (ang.).

[:3-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j MarcelM. Krueger MarcelM., The German city with an incredible upside down railway [online], CNN, 16 maja 2022 [dostęp 2023-05-07] (ang.).

[turwp-3] Najdłuższa na świecie kolej podwieszana. Znowu zaczęła kursować.

[:0-4] MichaelM. Malicke MichaelM., RainerR. Dohrmann RainerR., Die Wuppertaler Schwebebahn Geschichte und Geschichten rund um das Wahrzeichen Wuppertals, Lübeck [2007?], s. 41–42, ISBN 978-3-89917-412-0, OCLC 361865031 [dostęp 2023-05-06] (niem.).

[:1-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f MichaelM. Malicke MichaelM., RainerR. Dohrmann RainerR., Die Wuppertaler Schwebebahn Geschichte und Geschichten rund um das Wahrzeichen Wuppertals, Lübeck [2007?], s. 70–71, ISBN 978-3-89917-412-0, OCLC 361865031 [dostęp 2023-05-06] (niem.).

[:2-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f MichaelM. Malicke MichaelM., RainerR. Dohrmann RainerR., Die Wuppertaler Schwebebahn Geschichte und Geschichten rund um das Wahrzeichen Wuppertals, Lübeck [2007?], s. 62, ISBN 978-3-89917-412-0, OCLC 361865031 [dostęp 2023-05-06] (niem.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]