Serbia (więzienie)

Serbia
	; Budynek więzienia
Państwo	Polska
Miejscowość	Warszawa
Adres	ul. Dzielna 24/26
Ważniejsze przebudowy	1835
Zniszczono	1944
	Położenie na mapie Warszawy Serbia
	Położenie na mapie Polski Serbia
	Położenie na mapie województwa mazowieckiego Serbia
	52°14′45,13″N 20°59′23,18″E/52,245869 20,989772
	Multimedia w Wikimedia Commons

Serbia – oddział kobiecy więzienia Pawiak, znajdującego się w latach 1835–1944 przy ul. Dzielnej 24/26 w Warszawie.

Historia

Budynek Serbii wzniesiony został najprawdopodobniej w latach 1830–1835 z przeznaczeniem na kryminalne więzienie dla kobiet. Po 1863 w budynku znajdowało się więzienie polityczne dla kobiet, wśród osadzonych były m.in. Natalia Gąsiorowska, Wera Kostrzewa i Róża Luksemburg.

Zobacz też kategorię: Więźniarki Serbii.

W latach 1877–1878, w czasie wojny rosyjsko-tureckiej (tzw. serbskiej) w budynku więzienia umieszczono szpital wojskowy. Od niego oddział więzienia uzyskał swoją zwyczajową nazwę. Mieszkańcy Warszawy zwykle nazywali Pawiakiem cały kompleks więzienia, tj. zarówno właściwy Pawiak (oddział męski), jak i Serbię (oddział kobiecy)^[1].

W latach 1939–1944 budynek Serbii razem z całym Pawiakiem został przejęty przez Gestapo. Był on przewidziany na 250 miejsc, jednak w czasie okupacji liczba osadzonych w nim kobiet sięgała 800^[1].

21 sierpnia 1944 Niemcy wysadzili kompleks więzienny Pawiaka wraz z budynkiem Serbii w powietrze^[2].

Po wojnie Pawiak nie został odbudowany. Jego teren częściowo zajęto pod budowę ulicy Juliana Marchlewskiego (obecnie al. Jana Pawła II).

Personel (m.in.)

Upamiętnienie

W 1965 na rogu obecnej al. Jana Pawła II i ul. Dzielnej odsłonięto płytę upamiętniającą miejsce, gdzie znajdowała się Serbia^[3].

Przypisy

↑ ^a ^b Anna Czuperska-Śliwicka: Cztery lata ostrego dyżuru. Warszawa: Czytelnik, 1965, s. 15.
↑ Leon Wanat: Za murami Pawiaka. Warszawa: Książka i Wiedza, 1972, s. 605.
↑ Miejsca Pamięci na Woli. Część II. Warszawa: Urząd Dzielnicy Wola m.st. Warszawy, 2014, s. 17. ISBN 978-83-911262-4-0.

Bibliografia

Encyklopedia Warszawy, pod. red. Bartłomieja Kaczorowskiego. Wyd. I, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1994, ISBN 83-01-08836-2, s. 623

[Czuperska15-1] Anna Czuperska-Śliwicka: Cztery lata ostrego dyżuru. Warszawa: Czytelnik, 1965, s. 15.

[2] Leon Wanat: Za murami Pawiaka. Warszawa: Książka i Wiedza, 1972, s. 605.

[3] Miejsca Pamięci na Woli. Część II. Warszawa: Urząd Dzielnicy Wola m.st. Warszawy, 2014, s. 17. ISBN 978-83-911262-4-0.

[1]

[2]

[3]