Siedmiozgłoskowiec jambiczny
Siedmiozgłoskowiec jambiczny (trójstopowiec jambiczny hiperkatalektyczny) – format wiersza sylabotonicznego, w którym akcenty padają na sylaby parzyste (sSsSsSs). Jest jedną z dwóch, obok anapestycznej (ssSssSs), możliwości sylabotonizacji odcinka siedmiozgłoskowego[1]. Siedmiozgłoskowiec jambiczny może samodzielnie budować długie serie wersów, albo może występować w przeplocie z innymi formatami, na przykład dziewięciozgłoskowcem jambicznym:
- Dałam ci moc nad sercem ludzi, —
- Moc, której próżno przeczą,
- Gdyż ona łzy i zachwyt budzi,
- Wstrząsając pierś człowieczą.
- Piękności czar — ten nie przeminie,
- On wieczną jest potrzebą;
- I ludzki duch wciąż za nim płynie,
- W błękitne patrząc niebo.
- (Adam Asnyk, Dałam ci moc)
W przypadku zastosowania rymu męskiego wers ulega skróceniu o jedną sylabę[2]:
- Już zaszedł nad doliną
- Złocisty słońca krąg;
- Ciche odgłosy płyną
- Z zielonych pól i łąk.
Dalekie ludzi głosy,- Daleki słychać śpiew,
- I cichy szelest rosy
- Po drżących liściach drzew.
- (Adam Asnyk, Letni wieczór)
Jambiczny siedmiozgłoskowiec może występować również w kombinacji z męskim czterozgłoskowcem. Taka sytuacja ma miejsce między innymi w przekładach wiersza „Eldorado” Edgara Allana Poego i w poniższym utworze:
- Choć pól i łąk
- Odmładzasz krąg,
- Roznosząc woń miłosną,
- Nie wrócisz mi
- Młodości dni,
- O czarodziejko, wiosno!
Nie wskrzesisz złud,- Pojących wprzód
- Zachwytem serce moje:
- Nie dla mnie już
- Rumieńce róż
- I świeżych uczuć zdroje!
- (Adam Asnyk, Choć pól i łąk)
Podwojenie schematu siedmiozgłoskowca jambicznego daje czternastozgłoskowiec jambiczny.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Wiktor Jarosław Darasz, Mały przewodnik po wierszu polskim, Kraków 2003, s. 65; O sylabotonizacji siedmiozgłoskowca piszą autorzy Zarysu poetyki. Ewa Miodońska-Brookes, Adam Kulawik, Marian Tatara, Zarys Poetyki, Warszawa 1980, s. 475.
- ↑ Wiktor Jarosław Darasz, Mały przewodnik po wierszu polskim, o.c., s. 52-53.