Silnik żywy
Silnik żywy – człowiek lub zwierzę jako źródło napędu. Nazwa aktualnie bardzo rzadko używana. Dawniej głównie w zestawieniach porównawczych z innymi typami silników i napędów maszyn, np. koń – ciągnik. Nie występuje w aktualnych klasyfikacjach silników.
Jeszcze w 1850 roku 94% energii napędowej pochodziło od zwierząt i ludzi, a w 1950 tylko 4%.
Najważniejszymi parametrami była ich moc średnia w czasie dniówki i moc chwilowa. Mocy chwilowej konia w zaprzęgu odpowiadają jednostki mocy: koń mechaniczny i koń parowy.
Moc uzyskiwana od człowieka lub zwierzęcia zależy od sposobu jej wykorzystania, np. moc konia w zaprzęgu wynosi 1 KM, a na wyjściu kieratu spada do 0,54 KM.
Przyjmuje się, że dla uzyskania z kieratu mocy 1 KM potrzeba 720 kg żywej wagi. Dokładne dane można znaleźć w tablicach.
| Zwierzę Człowiek |
Pełna | W kieracie przy drągach 4,5 – 5 m |
W deptaku | ||||||
| siła kG |
prędkość m/s |
moc kGm/s |
siła kG |
prędkość m/s |
moc kGm/s |
siła kG |
prędkość m/s |
moc kGm/s | |
| Człowiek | 64 | 0,15 | 9,6 | ||||||
| Koń o masie 400 kg | 60 | 1,25 | 75 | 45 | 0,9 | 40,5 | |||
| Wół | 60 | 0,8 | 48 | 65 | 0,6 | 39 | |||
| Muł | 50 | 1,1 | 55 | 30 | 0,9 | 27 | |||
| Osioł | 40 | 0,8 | 32 | 14 | 0,8 | 11,2 | |||
Na podstawie tabeli z 1905
Najważniejszym parametrem była moc średnia w czasie dniówki. Uwzględnia się np. czas przerw (ok. 35% czasu), zmęczenie itp.
Człowiek przy sikawce strażackiej przez 2 minuty rozwija moc do 0,5 KM ale średnią w czasie dniówki tylko 0,048 KM (mniej niż 10%).
Uwzględniano także mniejszą wydajność więźniów rzadko przekraczającą 60% wydajności człowieka wolnego.
Maszyny ułatwiające wykorzystanie: kabestan, kierat, koło deptakowe, zaprzęg.
Literatura
[edytuj | edytuj kod]- „Technik” praca zbiorowa wydana staraniem Komitetu Redakcyjnego (Drukarnia Rubleszewskiego i Wrotnowskiego w Warszawie) 1 tom - 1905r, 2 tom - 1908 r.