Skąpoogonek nepalski
| Pnoepyga immaculata[1] | |
| J. Martens & Eck, 1991 | |
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Infragromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Rodzina | |
| Gatunek |
skąpoogonek nepalski |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |
 | |
| Zasięg występowania | |
 występuje przez cały rok poza sezonem lęgowym | |
Skąpoogonek nepalski[3] (Pnoepyga immaculata) – gatunek małego ptaka z rodziny skąpoogonków (Pnoepygidae). Występuje w Indiach oraz Nepalu; odnotowywany także w Chinach. Za oddzielny gatunek uznawany od roku 1991.
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek po raz pierwszy opisany w roku 1991. Uprzednio włączany był w skąpoogonka płowego (P. albiventer). Wyróżniony został na podstawie głosu[4]. Nazwa rodzajowa Pnoepyga pochodzi od dwóch greckich słów, pnoē (podmuch) oraz pugē (kuper). Nazwa gatunkowa immaculata oznacza z łaciny gładki, czysty lub pozbawiony plamek[5]. Nie wyróżnia się podgatunków[6].
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Większą część zasięgu, szacowanego na 20 900 km², przypada na nepalską część Himalajów. W niewielkim fragmencie gatunek spotykany również w północnych Indiach w stanie Sikkim[7]. W 2010 roku został odnotowany w chińskim mieście Zhangmu, mieszczącym się nieopodal granicy z Nepalem[8]. Skąpoogonek nepalski występuje na wysokości 2100–3100 m n.p.m. Środowisko życia stanowią doliny rzeczne, szczególnie te porośnięte bambusami. W miejscach, gdzie zimuje, chętnie przebywa w paprociach porastających brzegi strumieni[9].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała wynosi 10 cm. W porównaniu do P. albiventer, posiada dłuższy dziób[9]. Dziób ciemnoszary, dolna jego część u nasady jaśniejsza. Pióra na grzbiecie od nasady po koniec stają się stopniowo z brązowych żółtawo obrzeżone, co daje efekt podobny do łuskowania. Pióra na spodzie ciała brązowe, zaś na obrzeżeniach płowe. Lotki ciemnoszare z brązowymi obrzeżeniami. Sterówki bardzo krótkie, niekiedy niewidoczne spod piór. Gardło jasne z dwoma brązowawymi pasami przyżuchwowymi. Nogi i stopy pomarańczowawe.
Behawior[edytuj | edytuj kod]
Pieśń terytorialną stanowią krótkie, powtarzane w regularnych lub nie odstępach, gwiżdżące odgłosy[4]. Mają częstotliwość 6–8 kHz, w porównaniu do głosu skąpoogonka płowego są wyższe. Dodatkowo u P. albiventer pieśń terytorialna ma częstotliwość 2,7–7,5 kHz[10].
Jedyne dane o lęgach pochodzą z roku 1999. 5 czerwca zaobserwowano skąpoogonka nepalskiego, kiedy wchodził do otworu w skarpie. Po chwili ponownie się do niego udał, tym razem z materiałem na gniazdo w dziobie. Wylot gniazda mieścił się 3 metry nad taflą strumienia. Obserwacje miały miejsce na wysokości 1962 m n.p.m.[11]
Status[edytuj | edytuj kod]
IUCN od 2000 roku uznaje skąpoogonka nepalskiego za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern); wcześniej, od 1994 roku miał on status bliski zagrożenia, a od 1988 – najmniejszej troski. Liczebność populacji nie została oszacowana, ale ptak ten opisywany jest jako lokalny i dość pospolity. Trend liczebności populacji uznawany jest za stabilny[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Pnoepyga immaculata, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b Pnoepyga immaculata, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Pnoepygidae Gelang, Cibois, Pasquet, Olsson, Alström & Ericson, 2009 - skąpoogonki - Wren babblers/Cupwings (wersja: 2021-01-16). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-02-17].
- ↑ a b Jochen Martens, Siegfried Eck. Pnoepyga immaculata n. sp., eine neue bodenbewohnende Timalie aus dem Nepal-Himalaya. „Journal of Ornithology”. 132, s. 179–198, 1991.
- ↑ James A. Jobling: Helm Dictionary of Scientific Bird Names. Christopher Helm Publishers Ltd, 2009, s. 311 i 203. ISBN 1-4081-2501-3.
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Cupwings, crombecs, cettiid bush warblers, Streaked Scrub Warbler, yellow flycatchers, hylias. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-02-17]. (ang.).
- ↑ Nepal Wren-babbler Pnoepyga immaculata. BirdLife International. [dostęp 2013-09-18].
- ↑ Kuo-Lang Chang, Liang Chen, Jinyu Lei. Two new bird records for China. „Chinese Birds”. 1 (3), s. 211–214, 2010.
- ↑ a b Tej Kumar Shrestha: Birds of Nepal: Field Ecology, Natural History and Conservation. T. 2. Steven Simpson Books, 2001, s. 185–186. ISBN 978-0-9524390-9-7.
- ↑ Simon Harrap. Nepal Wren Babbler Pnoepyga immaculata: 25 years on. „BirdingASIA”. 15, s. 81–83, 2011.
- ↑ Hathan Choudhary. Nepal Wren Babbler Pnoepyga immaculata nest- building in the Langtang Valley, Nepal. „Forktail”. 16, s. 170, 2000.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).